انواع مختلف والدین و آشنایی با روش های فرزندپروری آنها

هیچ کتابچه راهنمای کاملی برای فرزندپروری وجود ندارد. چیزی که احتمالاً وقتی کودک کوچک خود را به خانه آوردید متوجه خواهید شد. هیچ روش “کاملا درستی” برای والدین وجود ندارد. اینکه چگونه والدینی باشید بستگی به این دارد که شما چگونه بزرگ شده اید، چگونه دیگر والدین را می بینید و حتی تا حدودی به پیشینه فرهنگی شما نیز بستگی دارد. برخی از انواع والدین که بیشتر شناخته شده اند عبارتند از:

• توانا
• مقتدر و مستبد
• دلبسته
• آسان گیر
•  آزاد در محدوده
• نگران
• درگیر و غافل

اگر شما یک نوزاد متولد شده در خانه دارید و می خواهید در مورد انواع شیوه های فرزندپروری مناسب بیاموزید یا اگر فرزند بزرگتری دارید و سردرگم شده اید که آیا روش های فعلی شما نیاز به تجدید نظر دارند یا خیر، ادامه مقاله را بخوانید تا درباره انواع مختلف فرزندپروری بیشتر بیاموزید.

یادآوری

روش “صحیح” یا “اشتباه” مطلقی برای والدین وجود ندارد و احتمالاً سبک شما از انواع مختلفی تشکیل خواهد شد. در آن روزهای سخت که همه چیز را زیر سؤال می برید، به خود یادآوری کنید که کار والدین بسیار سخت است، بچه های کامل وجود ندارند و شما در بزرگ کردن انسان کوچک خود کار شگفت انگیزی انجام می دهید.

فرزندپروری والدین توانا

بسیاری از متخصصان رشد کودک، این نوع از تربیت را معقول ترین و مؤثرترین شکل فرزندپروری می دانند. اگر:

• قوانین و مرزهای واضح و منسجم تعیین می کنند.
• انتظارات معقولی را از فرزندان خود دارند.
• به خواسته های فرزند یا فرزندانشان گوش می دهند.
• واکنش های مثبت از خود نشان می دهند.

جوانب مثبت و منفی والدین توانا

مثبت

شما به عنوان والدین توانا، یک محیط دوست داشتنی فراهم می کنید و پشتیبان فرزندان خود خواهید بود. در نتیجه فرزندان شما:

بالاترین نمرات سلامت روان: براساس تحقیقات منتشر شده در سال 2012، کودکانی که توسط والدین توانا پرورش یافته اند، نسبت به کودکانی که والدین مقتدر یا آسان گیر دارند، دارای عزت نفس بیشتری هشتند و کیفیت زندگی بالاتری دارند.

سالم تر هستند: وزارت بهداشت و خدمات انسانی (HHS) متذكر می شود كه نوجوانان دارای والدین توانا (در مقابل كسانی كه از سایر فرم های فرزندپروری استفاده می كنند) كمتر این احتمالات را دارند:

• با سوء مصرف مواد مشکلی دارند.
• درگیر رفتارهای جنسی ناسالم هستند.
• خشونت آمیز رفتار می کنند.

منفی

در حالی که اکثر کارشناسان بر این باورند که فرزندپروری توسط والدین توانا، سالم ترین نتایج را برای بچه ها ایجاد می کند اما باید گفت به صبر و حوصله و تلاش فراوان نیاز دارد.

علاوه بر این، گاهی اوقات قوانینی باید تنظیم شوند و این می تواند هم برای بچه ها و هم برای والدین سخت باشد.

نمونه هایی از فرزندپروری والدین مقتدر

شما از فرزند 16 ساله تان می خواهید که راس ساعت 10:00 شب بخوابد و ساعت خاموشی در روزهای تعطیل زود می رسد بنابراین شما و فرزندتان با آن موافقت می کنید و این عادلانه است.

فرزند دانش آموز شما با یک نمره پایین در یک آزمون تاریخ به خانه می آید در صورتی که شما می دانید او برای آن درس مطالعه کرده است. به جای عصبانی شدن، شما فرزند خود را به خاطر آنچه درست انجام داده است (سخت درس خواندن) ستایش می کنید اما او را ترغیب می کنید تا با معلم صحبت کند تا ببیند دفعه بعد چه کاری می تواند انجام دهد تا بهتر شود.

فرزندپروری والدین مقتدر

والدین مقتدر در هرگونه مسابقه محبوبیت برنده نیستند البته این یک نکته خوب است زیرا محبوبیت در مقایسه با انتخاب صحیح اهمیت بسیار کمی دارد. (شما آداب و رسوم قدیمی را می شناسید. آنچه درست نیست همیشه محبوب است و آنچه همیشه محبوب نیست همیشه درست است.)

این والدین برای نگه داشتن سربازان یا بچه ها روی خط درست متمرکز شده اند تا بتوانند بهترین خودشان باشند.

وقتی پدر و مادری مقتدر و تا حدودی مستبد هستید:

• قوانین سختگیرانه تنظیم می کنید و انتظار دارید که فرزندانتان از آنها پیروی کنند.
• مجازات (بعضی اوقات به شدت)
• انتظارات بالایی دارید و انتظار دارید که فرزندانتان تک تک آنها را انجام دهند. (و بچه ها غالباً انتظارات را به بهترین شکل برآورده می کنند.)
• ارتباطات باز را تشویق نمی کنید.

جوانب مثبت و منفی والدین مقتدر

مثبت

بسیاری از افراد قبول دارند که فرزندپروری محکم و مقتدرانه روش خوبی است. هنگامی که فرزند شما مرزها را می داند و می شناسد، ممکن است بتواند بهتر بر روی دستاوردهای خود تمرکز کند.

منفی

والدین مقتدر چهره منفی خود را دارند. براساس تحقیقات سال 2012 در دانشگاه نیوهمپشایر، فرزندان والدین مقتدر:

• بیشتر از فرزندان کسانی که سایر سبک های فرزندپروری را اجرا می کنند، درگیر رفتارهای بزهکارانه (مانند سیگار کشیدن، فرار از مدرسه و نوشیدن الکل زیر سن قانونی) هستند.
• تحقیقات دیگر نشان می دهد که فرزندان والدین مقتدر نسبت به سایر بچه ها افسرده تر هستند و احتمالاً دارای نمرات پایین تری از فرزندان والدین توانا هستند.

به خاطر داشته باشید که بیشتر بچه ها در بعضی از موارد شورش می کنند و سرکش می شوند و ممکن است این اتفاق در هر شرایط برای والدین از جمله والدین مقتدر رخ دهد. این می تواند به یک رابطه والدین و فرزندی کمتر ایده آل منجر شود.

نمونه هایی از فرزندپروری این والدین

اگر شما از دسته والدین مقتدر هستید ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

کودک شما می پرسد که چرا نمی تواند با کسی که می خواهد دوست شود، یک فیلم خاص را ببیند یا یک کوکی برای دسر تهیه کند. پاسخ شما چیست؟ “به این دلیل که من گفتم!” (توجه: همه والدین به مناسبت های مختلف اینگونه پاسخ می دهند و این شما را به والدین بد تبدیل نمی کند یا حتی لزوماً به معنای این نیست که شما از دسته والدین مقتدر هستید.)

شما ممکن است برای ترغیب و ترس تربیت غلط کودک خود برای انجام کارها از این روش استفاده کنید. به عنوان مثال: ”اتاقت را تمیز کن یا من می خواهم تمام اسباب بازی هایت را بیرون بریزم.”

والدین وابسته

آیا تا به حال فیلم “مامان جون” یا “Mommie Dearest”” را دیده اید؟ خوب، حالا به برعکس آن فکر کنید. والدین وابسته یا دلبسته نوعی فرزندپروری محوری است که در آن شما یک محیط امن و ایمن برای فرزند خود ایجاد می کنید.

• شما با فرزند خود تماس جسمی زیادی دارید: او را نگه می دارید، حمل می کنید و حتی با او می خوابید.
• شما بدون تردید به نیازهای فرزندتان پاسخ می دهید. شما آرامش، آسایش و پشتیبانی را به منظور ایجاد احساس امنیت و دوست داشتن فرزند خود بسط می دهید.

جوانب مثبت و منفی والدین وابسته

مثبت

اگرچه ممکن است ضد حساسیت به نظر برسد ، مطالعه ای که در سال 2010 در APAP منتشر شد مبنی بر اینکه کودکانی که در معرض تربیت والدین دلبسته قرار دارند شامل خصوصیات زیر هستند:

• مستقل
• ارتجاعی
• دارای استرس کمتر
• همدل
• قادر به کنترل احساسات خود هستند.

منفی

والدین وابسته می توانند فرزندشان را تبدیل به یک مصرف کننده کنند. ممکن است تمام روزهای تعطیل تان را صرف جمع و جور کردن دختر یا پسرتان کنید و عادت کنید که هیچگونه حریم شخصی ندارید و به طور کلی وقت کمی برای خودتان و یا برای همسرتان اختصاص دهید.

یک نکته جدی تر اینکه خوابیدن با کودک می تواند خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش دهد و توصیه نمی شود.

نمونه هایی از فرزندپروری توسط والدین دلبسته

• کودک شما گریه می کند، هیاهو می کند یا به نظر می رسد ترسیده است. شما فوراً می روید و به آنها هرچه می خواهند را می دهید.
• کودک نو پای شما کابوس می بیند و می خواهد در رختخواب شما بخوابد. شما اجازه می دهید.

فرزندپروری توسط والدین آسان گیر

والدین آسان گیر، دوست داشتنی و خونگرم هستند. آنها از تکنیک های سنتی والدین پیروی نمی کنند. اگر از دسته والدین آسان گیر هستید، شما:

• محدودیت ها یا چارچوب های سخت را تعیین نمی کنید.
• همیشه سعی نمی کنید فرزندان خود را کنترل کنید.
• اگر قوانینی وجود داشته باشند هم سخت گیری کمی دارند.
• به فرزندان خود اجازه می دهید بسیاری از تصمیمات را خودشان بگیرند.

جوانب مثبت و منفی والدین آسان گیر

مثبت

والدین آسان گیر، عموماً عاشق و پرورش دهنده خوبی هستند. اگرچه این شیوه فرزندپروری را اکثر متخصصان تشویق نمی کنند اما کودکانی که بدون محدودیت رشد می کنند، غالباً از تربیت خود تجلیل می کنند و با رشد بهتر در زمان بزرگسالی و تبدیل شدن به انسانی مستقل و تصمیم گیر، به والدین خود اعتبار می دهند.

منفی

بچه ها می توانند در یک مشکل بزرگ قرار بگیرند و این همان کاری است که بچه ها خودشان به تنهایی انجام می دهند. این که آیا آنها دچار مشکل بیشتری می شوند بستگی به فرد دارد.

• یک منبع تحقیقاتی در سال 2016 اعلام کرد که بچه های مدرسه ای که توسط والدین آسان گیر تربیت شده اند، استرس کمتری دارند و از نظر روانی از سایر کودکان سالم تر بودند.
• تحقیقات دیگر نشان می دهد که تربیت والدین آسان گیر و راحت ممکن است منجر به چاقی در کودکان شود.
• یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که فرزندان والدین آسان گیر به احتمال زیاد قربانی زورگویی ها می شوند. نکته جالب اینجاست که زورگویان، فرزندان والدین مقتدر هستند.
• طبق گفته موسسه ملی سوء مصرف الکل، فرزند پروری این نوع والدین می تواند به نوشیدن الکل در سنین نوجوانی منجر شود.

نمونه هایی از فرزندپروری والدین آسان گیر

دو اصل مهم برای فرزندپروری آسان گیر وجود دارد: شما روی بچه ها کنترل ندارید و حتی نمی خواهید که داشته باشید و بچه های شما آزادی کاملی برای اشتباه کردن دارند و از آن اشتباهات درس می گیرند. مسلماً، این دروس ممکن است بهتر از این باشد که “قوانین را دیکته کنید”.

دانش آموز شما نمی خواهد که به مدرسه برود آن هم کاملا بدون دلیل. شما فکر می کنید: خوب، این تصمیم اوست. (و به احتمال زیاد عواقب آن را به صورت نمرات ضعیف تر یا حتی اخراج از مدرسه مشاهده می کنند.)

شما الکل یا سیگار را در اتاق خواب نوجوان خود پیدا می کنید. شما فکر می کنید: ای کاش بچه های من انتخاب های بهتری می کردند اما من نمی توانم کاری کنم که نمی خواهند انجام دهند. (باز هم والدین آسان گیر مهربان و دوست داشتنی هستند. داشتن پدر و مادر آسان گیر به معنای این نیست که فرزندتان حتما الکلی یا سیگاری می شود.)

فرزند پروری آزاد در محدوده

مانند مرغ هایی که محدود به قفس نیستند، فرزندان والدین بدون محدودیت اجازه دارند تا پرسه بزنند و خطرات خود را انجام دهند اما با راهنمایی والدین (توجه کنید که ما نظارت کامل والدین را نمی گوییم).

تربیت آنان مانند تربیت والدین آسان گیر نیست که همه چیز را به عهده فرزند بگذارند و قبل از انجام این کار آنها به فرزندان خود قواعد و پیامدهایی را یاد می دهند که در صورت بروز مشکل از آنها پیروی کنند. والدین با تربیت آزاد در محدوده به بچه های خود موارد زیر را می دهند:

• استقلال
• مسئولیت
• آزادی
• کنترل

جوانب مثبت و منفی والدین با روش تربیتی آزاد در محدوده

مثبت

دادن کنترل و مسئولیت به بچه ها به آنها کمک می کند تا بزرگ شوند و خصوصیات زیر را به دست آورند:

• افسردگی کمتر
• اضطراب کمتر
• قادر به تصمیم گیری
• متکی به خود

منفی

• ممکن است فرزندان شما وقتی تحت کنترل قرار نمی گیرند صدمه ببینند اما خطر کم است. بچه های شما ایمن تر هستند که هر روز به تنهایی با پای پیاده به مدرسه بروند تا اینکه رانندگی کنید و آنها را به مدرسه ببرید.
• در بعضی از ایالتهای آمریکا، این نوع والدین می توانند به دلیل غفلت متهم شوند. این اتفاق برای والدین مریلند رخ داد كه به فرزندانشان اجازه دادند به تنهایی از یك پارك تا خانه قدم بزنند، اگرچه این نوع اتهامات بعداً كاهش یافت.

نمونه هایی از فرزندپروری آزاد در محدوده

• شما اجازه می دهید که کودک پیش دبستانی تان در حالی که شما او را از فاصله دور تماشا می کنید در اطراف زمین بازی گردش کند.
• شما به فرزندتان اجازه می دهید با دوستانش چند کوچه آن طرف تر قدم بزند اما پیش از آن به او توضیح می دهید که اگر گم شدند چه کارهایی را باید انجام دهد.

فرزندپروری والدین نگران

کسی را می شناسید که همه جنبه های زندگی فرزند خود را بر عهده داشته باشد، از دوستانش گرفته تا تغذیه و حتی آنچه می تواند در اوقات فراغت خود انجام دهد؟ در این صورت شما والدین نگران را با چشم خود دیده اید. به این والدین، والدین هلیکوپتر نیز گفته می شود به جهت اینکه بر همه چیز از بالا نظارت دارند.

والدین هلیکوپتر:

• سعی می کنند بسیاری از موقعیت ها را کنترل کنند (حتی ممکن است عشق را هم اضافه کنیم.)
• عدم اعتماد به توانایی فرزندشان که طبیعی است توانایی هر کودک در برخورد با موقعیت های ماهرانه مانند یک فرد بالغ نباشد (این تا حدی هم عادلانه است.)
• دائماً به فرزندان خود راهنمایی می کنند.
• برای حل مشکلات فرزندانشان خودشان مستقیم وارد گود می شوند.

به خاطر داشته باشید که این والدین از روی عشق و نگرانی رفتار می کنند. آنها کاملاً می خواهند بهترین چیز برای فرزندانشان باشد و نمی خواهند اشتباهات فرزند گرانبهایشان بر آینده آنها تأثیر بگذارد.

جوانب مثبت و منفی والدین نگران یا هلیکوپتر

مثبت

در حالی که بسیاری از کارشناسان نسبت به رفتار والدین هلیکوپتر معترضند و معتقدند این یک سبک است که در آن بچه ها می توانند احساس ناتوانی و وابستگی کنند اما در حقیقت تحقیقاتی وجود دارد که نشان از روند صعودی آن دارد.

در یک مطالعه در سال 2016 با استناد به دانشجویان دانشگاه و والدین هلی کوپتر آنها نشان داد که بچه هایی که والدینشان نظارت بر رفتار آنها دارند، کمتر احتمال دارد:

• به شدت بنوشند و الکلی شوند.
• خطرات جنسی را در پیش بگیرند.
• با افرادی که به شدت می نوشند، نشست و برخاست کنند.

منفی

نکات منفی نیز وجود دارد. به گفته روانشناسان دانشگاه ایندیانا، کودکانی که والدین نگران دارند بیشتر از سایرین محتمل است که:

• فاقد اعتماد به نفس و عزت نفس باشند.
• سطح بالاتری از اضطراب و افسردگی را در بزرگسالی گزارش می دهند.
• ترس از شکست دارند.
• در حل کردن مشکل ضعیف باشند.

نمونه هایی از والدین هلیکوپتر

• فرزند شما با یک همکلاسی بازی می کند. شما به بچه ها می گویید که آنها باید با چه کسی بازی کنند و چه کسی ابتدا بازی را شروع کند سپس بازی را داوری می کنید. این منجر به یک بازی بسیار صلح آمیز و دوستانه و بدون جنگ می شود.
• نوجوان شما امتحانی را از دست می دهد. شما مستقیم به سراغ معلم می روید و می پرسید که آیا او می تواند مجددا آن امتحان را برگزار کند.

فرزند پروری توسط والدین درگیر و غافل

این نوع تربیت سبکی است که غالباً خارج از کنترل والدین است. اگر شما یک والد مجرد هستید که برای رسیدن به اهداف خود دو شیفت کار را انجام می دهید، احتمالا در این دسته قرار دارید.

والدین درگیر ممکن است در بهترین لحظات بچه های خود نباشند. آنها ممکن است معلم فرزند خود را ملاقات نکرده باشند یا از مدرسه کودک خود بازدید نکرده باشند. ممکن است آنها رنگ، غذای مورد علاقه یا بهترین دوست فرزند خود را نمی دانند. این کودکان غالباً احساس بی علاقه گی، بی ارزشی و کشف نشدن می کنند.

والدین غافل یعنی:

• نسبت به کودک بی تفاوت باشید، احتمالاً به دلیل شرایط خارج از کنترل والدین
• مراقب نیازهای جسمی و عاطفی کودک فراتر از اصول نباشید
• عدم پاسخگویی
• از نظر عاطفی یا جسمی از زندگی کودک غایب هستید.
• ممکن است بد دهن و فحاش باشید

تحقیقات انجام شده از سال 2009 نشان می دهد والدینی که در کودکی خود مورد آزار و اذیت بدنی قرار گرفتند، 5 برابر بیشتر احتمال دارد والدینی فحاش باشند و 1.4 برابر بیشتر احتمال دارد تبدیل به والدینی غافل شوند.

مجدداً باید اشاره کرد، فرزندپروری به این سبک معمولاً یک انتخاب آگاهانه نیست. این والدین اغلب شرایطی دارند که مانع برقراری پیوند با فرزندشان می شود.

نکته ای در مورد فرزندپروری والدین غافل

اگر این رفتارها را در خود تشخیص می دهید و می خواهید تغییرشان دهید، درمان و مشاوره می تواند کمک کند. این می تواند به شما بینشی دهد که چه چیزی باعث ایجاد این رفتارهای منفی شده و همچنین نحوه جایگزینی آنها با گزینه های مثبت تر را ارائه می دهد.

جوانب مثبت و منفی والدین غافل

مثبت

هیچ گونه مدرک مستندی برای این سبک وجود ندارد، اگرچه کودکان انعطاف پذیر هستند و ممکن است با این روش زیادی خودکفا شوند. به طور کلی، فرزندان والدین غافل از بدترین نتایج در مقایسه با بچه های سایر سبک های والدین برخوردار هستند.

منفی

در تحقیقات منتشر شده در سال 2019 در مجله مطالعات کودک و خانواده، اغلب کودکان والدین نادیده گرفته موارد زیر را یافتند:

• در کنترل احساساتشان مشکل دارند.
• احتمالاً افسرده هستند.
• چالش های دانشگاهی
• در روابط اجتماعی مشکل دارند.
• ضد اجتماعی هستند.
• مضطرب هستند.

نمونه هایی از فرزندپروری والدین غافل

• فرزندتان تکالیف خود را تمام کرده است و این برای شما مهم نیست.
• شما فرزند 4 ساله خود را هنگام خرید در بازار در ماشین رها می کنید.

نتیجه گیری

سبک های والدین زیادی وجود دارد و اساساً احتمال اینکه شما در یک گروه قرار نگیرید، خوب است. فرزند شما از راه هایی بی نظیر از شما راهنمایی می گیرد، بنابراین فرزندپروری شما نیز بی نظیر خواهد بود.

تحقیقات نشان می دهد که اگر شما خط نازک بین نظارت اما نه کنترل بیش از حد را دنبال کنید، فرزندان شما سالمترین نتیجه را خواهند داشت. اما در پایان همه ما از عشق به بچه های کوچک مان لبریزیم.

اگر سؤالی در مورد تربیت فرزندتان دارید با متخصص کودکان صحبت کنید. اگر آنها نتوانند به شما کمک کنند، می توانند شما را به یک مشاور بهداشت روانی ارجاع دهند.

منبع:

healthline