هر آنچه که باید درباره فوبیا بدانید!

تا به حال برایتان پیش آمده در شرایطی که برای دیگران عادی و نرمال است، دچار اضطراب و ترس شدید شوید؟ به‌طور مثال گاهی تنهایی داخل آسانسور بروید و دچار استرس شوید؛ طوری که ضربان قلب شما به طرز عجیبی بالا برود؟

به بیان ساده شاید تعریف فوبیا همین باشد که فرد از موقعیت و شرایط عادی بترسد و از آن دوری کند. فوبیا یکی از حالات اختلال اضطراب است که با سلاح ترس به سراغ فرد می‌آید و حالتی است که ممکن است اغلب ما با آن روبه‌رو شده باشیم. اما دقیقا فوبیا چیست و دلیل به وجود آمدن آن چیست؟ اگر می‌خواهید با انواع مختلف فوبیا آشنا شوید و درمان آن را پیدا کنید همراه ما باشید.

اختلال روانشناختی فوبیا چیست؟

فوبیا ترسی غیر واقعی، شدید و طولانی مدت از یک شخص، موقعیت، جسم و یا حیوان است و نوعی اختلال روانشناسی به شمار می‌رود. شخص مبتلا به فوبیا سعی می‌کند از چیزهایی که باعث اضطراب او می‌شوند دوری و یا پریشانی آن‌ها را تحمل کند.

برخی از افراد فوبیاهای بسیار خاص و محدودی دارند؛ برای مثال ترس از عنکبوت (arachnophobia) و یا گربه (ailurophobia) دارند که با دوری کردن از آن‌ها می‌توانند بدون اضطراب زندگی کنند. اما برخی از فوبیاها در مکان‌ها و موقعیت‌های گسترده‌تر، دردسرساز خواهند شد؛ به‌طور مثال ترس از ارتفاع که حتی با رانندگی روی پل‌ها و یا نگاه کردن از ارتفاع بالا می‌تواند بروز دهد و فرد را دچار اضطراب شدید کند.

ترس از فضاهای تنگ و محصور (claustrophobia) که هنگام سوار شدن به مترو، آسانسور، دستگاه‌های ام‌ار‌آی و… ممکن است تشدید شوند، فوبیا به حساب می‌آیند. فوبیا انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• فوبیا پروازAero phobia ؛ ترس از پرواز با هواپیماها
• فوبیا رانندگیDriving phobia ؛ ترس از رانندگی
• فوبیا استفراغEmetophobia ؛ ترس از استفراغ
• فوبیا خونریزیErythrophobia ؛ ترس از خونریزی
• خود بیمار انگاری یا هیپوکندریاHypochondria ؛ ترس از بیمار شدن
• آب هراسیAquaphobia ؛ ترس از آب
• و…

البته گاهی بروز فوبیا دلیل خاصی ندارد و تغییرات احتمالی ممکن است لیست فوبیاها را تغییر دهد. مثلا گاهی اوقات فرد ترس دور بودن از تکنولوژی را دارد و نمی‌تواند بدون گوشی موبایل و یا کامپیوتر دوام بیاورد.

فوبیا چه علائمی را به همراه دارد؟

فرد مبتلا به فوبیا نشانه‌های متعددی را تجربه می‌کند، برخی از مهم‌ترین علائم که در میان بسیاری از انواع فوبیا مشترک هستند عبارتند از:

• اضطراب غیرقابل‌ کنترل در موقعیت استرس‌زا
• دوری کردن از منبع ترس با هر روشی
• نداشتن عملکرد صحیح هنگام مواجه با ترس

شخص در زمان مواجه با چیزی که منجر به فوبیای او می‌شود، اضطراب شدید و ترس زیادی را تجربه می‌کند و حالاتی مانند تعرق زیاد، تنفس غیر طبیعی، لرزش، ضربان قلب بالا، احساس گرفتگی در سینه، احساس خفگی، سوزن سوزن شدن دست‌وپا، گیجی و… را تجربه می‌کند.

شاید فکر کنید این حالات فقط هنگام مواجه با منبع فوبیا رخ می‌دهد، اما اینطور نیست! احساس اضطراب حتی با فکر کردن به چیزی که باعث فوبیا می‌شود هم رخ می‌دهد. فوبیا معمولا در بسیاری از موارد در طی دوران کودکی، نوجوانی و یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود و بعد از 30 سالگی کمتر کسی دچار فوبیا خواهد شد. فوبیا ممکن است به دلیل داشتن تجربه‌ای استرس‌زا، حادثه‌ای ترسناک و یا به علت داشتن والدینی که فوبیا دارند، رخ دهد.

شاید برای شما سوال باشد که چطور تشخیص دهیم که فوبیا داریم؟ تشخیص فوبیا کار چندان سختی نیست و شامل سوالاتی است که باید از خودتان بپرسید. مثلا چه چیزی باعث ترس مداوم و یا بیش از حد شما می‌شود؟ این ترس منطقی است یا غیر منطقی؟ اگر در مواجه با چیزی دچار اضطراب بسیار شدید و حمله عصبی شوید، و این حالات غیر منطقی باشد، ممکن است نسبت به آن موقعیت و یا شی هراس داشته باشید و بهتر است به دنبال تشخیص فوبیا باشید.

چطور فوبیا را درمان کنیم؟

افرادی که مبتلا به فوبیا هستند اغلب خودشان از این وضعیت آگاه هستند و می‌دانند که ترسشان غیر منطقی است؛ اما نمی‌توانند برای بهبود آن کاری کنند. چنین ترس‌هایی ممکن است در محل‌های کار، مدرسه، روابط شخصی و… اختلال ایجاد کند و بهتر است برای حل آن به دنبال راه‌حل گشت.

برای درمان فوبیا روان‌درمانی، دارودرمانی و یا ترکیبی از این دو به کار گرفته می‌شود. اگر حس ‌می‌کنید فوبیای خاصی دارید و یا اطراف شما فردی با اختلال روانی فوبیا دست‌وپنجه نرم می‌کند، برای درمان آن بهتر است از روانشناس کمک بگیرید. روان‌درمانی از متداول‌ترین روش‌های درمان برای فوبیا است که افراد از آن استفاده می‌کنند.

پیدا کردن روانشناس خوب برای درمان فوبیا

فوبیا انواع بسیاری دارد و افراد با توجه به موقعیت‌های مختلف، تجربه‌های شخصی، موقعیت‌های زندگی، سن و یا جنسیت می‌توانند به فوبیا مبتلا شوند. روانشناس با روش‌های درمانی مختلف اعم از دارودرمانی و یا تکنیک‌های روان‌درمانی می‌تواند این اختلال روانی را درمان کند.

با پیگیری روند درمان می‌توان امید به از بین بردن ترس و دغدغه‌های آن داشت. برای پیدا کردن روانشناس مناسب در این زمینه می‌توانید به سایت‌های مختلفی سر بزنید که در حوزه سلامت روان فعالیت می‎کنند. یکی از سایت‌های فعال در حوزه خدمات سلامت روان، پزشک خوب است. در پزشک خوب می‌توانید روانشناسان حاذق را پیدا کنید و درباره فوبیا و مشکلاتی از آن ها کمک بگیرید که باعث آسیب به سلامت روان شما شده‌اند.