اين افراد نبايد نان بخورند / همه چيز درباره بيماري سلیاک

اگر روزانه و در یکی از وعده‌های غذایی نان یا غذاهای حاوی غلات نخوریم، احتمال این که بدن دچار کمبود برخی مواد مغذی شود وجود دارد اما مشکل از جایی شروع می‌شود که برخی افراد به دلیل آلرژی به گلوتن برخی غلات که نوعی پروتئین است، دچار اختلالات گوارشی وخیم می‌شوند و نباید از نان یا فرآورده‌هایی که با گندم، جو و چاودار تهیه می‌شود استفاده کنند.

این بیماری که سلیاک نام دارد بیشتر به صورت ژنتیکی و از پدر یا مادر به ارث می‌رسد و اغلب پس از این که کودک را از شیر می‌گیرند و غذاهای کمکی حاوی غلات شروع می‌شود خود را نشان می‌دهد. در صورتی که این بیماری کنترل نشود، اختلالات رشدی و جسمی و سوءتغذیه به دلیل عدم جذب مواد مغذی کافی ایجاد می‌شود.

حساسيت به گلوتن

شاید این سؤال برای شما هم پیش آمده باشد که علائم بیماری حساسیت به گلوتن چیست و آیا شما هم به این حساسیت مبتلا هستید یا نه؟ حساسیت به گلوتن، پنج شکل مختلف دارد و هر کدام هم نشانه های خاص خودشون رو دارند اما یکسری از علائم هستند که بین تمام انواع حساسیت به گلوتن، مشترک هستند. ما این علائم را در ادامه اين مقاله از هفت گنج به شما معرفی می کنیم اما توجه داشته باشید که داشتن این علائم لزوماً به معنی حساسیت به گلوتن نیست و ممکن است که نشانه بیماری ها یا مشکلات دیگری باشند. پس در صورت داشتن این علائم، حتماً برای تشخیص اینکه آیا به گلوتن حساسیت دارید یا نه، با پزشک مشورت کنید تا اگر وجود این حساسیت در شما تشخیص داده شد، از رژیم بدون گلوتن استفاده کنید.

1.مشکلات گوارشی

البته لزوماً همه افرادی که به گلوتن حساسیت دارند دچار مشکلات گوارشی نمی شوند اما چون شیوع این مورد در بین این افراد زیاد است، به عنوان اولین نشانه احتمالی حساسیت به گلوتن در نظر گرفته می شود. از جمله این مشکلات گوارشی می توان به اسهال، یبوست، رفلاکس و دردهای شکمی اشاره کرد که به طور مکرر در دو بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن بدون ابتلا به سلیاک، دیده می شوند. گاهی نیز افرادی که علائم سندرم روده تحریک پذیر رو دارند، به نوعی از حساسیت به گلوتن مبتلا هستند و وقتی که از خوردن گلوتن پرهیز می کنند، علائم سندرم روده تحریک پذیر در اونها از بین می رود. البته هر مشکل گوارشی نشانه حساسیت به گلوتن نیست اما این امکان هم وجود دارد که پای این بیماری در میان باشد. همچنین، همیشه اینطور نیست که فرد مبتلا به حساسیت به گلوتن، علائم گوارشی از خود نشان بدهد.

2.شوره سر

گاهی وجود شوره سر نشانه حساسیت به گلوتن است. یکی از شایع ترین انواع شوره سر، درماتیت سبوره است که می تواند با ابتلا به بیماری سلیاک (یکی از پنج نوع حساسیت به گلوتن) در ارتباط باشد. البته باید تحقیقات بیشتری برای تأیید رابطه حساسیت به گلوتن و خشکی پوست و اکزما انجام شود. این امکان هم وجود دارد که شوره سر در اثر ابتلا به بیماری خود ایمنی پسوریازیس به وجود آمده باشد که خود این بیماری هم ارتباطاتی با سلیاک و حساسیت به گلوتن دارد. اگر فردی به پسوریازیس مبتلا باشد، در نقاط دیگر بدن هم علائم پوستی این بیماری رو خواهد دید.

3.خارش شدید پوستی

وقتی که فردی به گلوتن حساسیت داشته باشد، شوره سر تنها مشکل پوستی که وی با اون برخورد می کند، نخواهد بود بلکه در سلیاک و حساسیت به گلوتن بدون ابتلا به سلیاک، فرد دچار انواع خارش های شدید پوستی می شود که در اصطلاح به اون DH گفته می شود. این خارش ها حقیقتاً طاقت فرسا و خسته کننده هستند. توجه داشته باشید که هر خارش پوستی نشانه عدم تحمل گلوتن نیست. اما اگر چنین علائمی در شما وجود دارد، شاید مشکل حساسیت به گلوتن داشته باشید.

4.تیرگی ذهنی

آیا احساس کند ذهنی و کسالت می کنید؟ آیا فراموش کار هستید و نمی توانید تمرکز کنید؟ آیا احساس می کنید که مغز شما در هاله ای از مه گرفتار شده است؟ شاید به گلوتن حساسیت دارید که دچار چنین احساساتی شده اید. البته بیماری های دیگری هم هستند که چنین علائمی دارند و هیچ تضمینی نیست که داشتن این علائم نشانه صد در صد برای حسایست به گلوتن باشند. اما اگر سایر علائم حساسیت به گلوتن رو که در این مقاله به اونها می پردازیم، دارید، حتماً باید آزمایش حسایست به گلوتن بدهید.

5.سردردهای ضربتی

خیلی از افراد به دلایل مختلفی دچار سردرد می شوند. اما افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، دچار سردردهای مکرر می شوند و بعضی از اونها از میگرن رنج می برند. این احتمال وجود دارد که گلوتن موجود در مواد غذایی به عنوان یک عامل تحریک کننده در بروز میگرن نقش داشته باشد. تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد.

6.احساس سوزن سوزن شدن دست ها و پاها

گاهی به طور طبیعی دچار حس خواب رفتگی در پاها و دست ها می شویم اما اگر این حس و حس سوزن سوزن شدن و نیز بی حسی به صورت دائمی در پاها و دست ها وجود دارد، ممکن است که به گلوتن حساسیت داشته باشید. البته کسانی هم که به دیابت مبتلا هستند و یا دچار جراحت، اختلالات کلیوی و کمبود ویتامین هستند، هم از این مسأله رنج می برند. اگر به هیچ یک از این موارد مبتلا نیستید، این احتمال وجود دارد که به گلوتن حساسیت داشته باشید. درمان ضایعات عصبی در دست ها و پاها کار مشکلی است اما با کمک رژیم غذایی بدون گلوتن می توان تخریب عصبی رو کندتر کرده و یا متوقف نمود.

7.اختلالات بیش فعالی و کمبود تمرکز و توجه

به نظر می رسد که بیش فعالی با حساسیت به گلوتن در ارتباط باشد و مصرف رژیم بدون گلوتن به از بین بردن علائم بیش فعالی کمک کند. البته این مسأله هنوز به اثبات نرسیده است اما تجربه بسیاری از والدین نشان می دهد که وقتی که گلوتن رو از برنامه غذایی کودکان بیش فعال خود حذف می کنند، علائم بیش فعالی نیز در این کودکان فروکش می کند. البته این امر ممکن است به علت حذف مواد غذایی پرشکر که اکثرشون حاوی مقدار زیادی گلوتن هستند، باشد. اگر کودک بیش فعال دارید، بهتر است که در زمینه حذف گلوتن از غذای او با پزشک مشورت کنید زیرا این احتمال وجود دارد که حذف گلوتن، کمک کننده باشد.

8.افسردگی، عصبانیت و زود رنجی

شاید بتوان گفت که بین این احساسات منفی و حساسیت به گلوتن رابطه وجود دارد. متأسفانه، تحقیقات علمی در این زمینه صورت نگرفته است اما این موارد در بسیاری از افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن دیده می شوند. توصیه ما این است که اگر پیگیر افسردگی، عصبانیت و زودرنجی خودتون هستید، از پزشک معالج خود درباره احتمال حساسیت به گلوتن هم پرس و جو کنید.

9.ناباروری و مشکلات باروری

بسیاری از زنان و مردان مبتلا به بیماری سلیاک از ناباروری هم رنج می برند. البته هنوز علت اصلی این امر مشخص نیست. در این مورد هم هنوز اطلاعات علمی دقیق در دسترس نیست اما اگر ابتلا به بیماری سلیاک در شما تشخیص داده شده است، استفاده از رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است که در برطرف کردن مشکلات باروری به شما کمک کند (در هر دو جنس مرد و زن). در این زمینه هم حتماً با پزشک خودتون مشورت کنید.

مواد غذايي حاوی گلوتن

اساس درمان افراد مبتلا به سلیاک آن است که تا آخر عمر از خوردن حتی ذره‌ای از غذاهای حاوی گلوتن دوری کنند. این بیماران تحت نظر پزشک باید برای تهیه نان به جای آرد گندم از آرد سیب‌زمینی، برنج، سویا و ذرت استفاده کنند و برای جبران و تامین مواد مغذی مورد نیاز روزانه از میزان بیشتر گوشت، ماهی و انواع میوه و سبزی فاقد گلوتن مصرف کنند.

لواشک‌های موجود در بازار، ژله، فالوده، بیشتر انواع بستنی‌ها، کره گیاهی، نوشابه‌های بازار، بیکینگ‌پودرهای معمولی، ماکارونی، رشته آشی، اغلب شیرینی‌جات و کیک‌ها در گروه مواد غذایی حاوی گلوتن هستند.

ضمن این‌که امکان دارد برخی از نگهدارنده‌ها و تثبیت‌کننده‌های استفاده شده در مواد غذایی آماده و فرآوری شده یا کنسروی و همچنین مواد دارویی و دهانشویه‌ها حاوی گلوتن پنهان باشند که حتما تولیدکنندگان باید وجود گلوتن را در محصولات‌شان هشدار دهند.

بیشتر مبتلایان به سلیاک به تخم‌مرغ، شکر، روغن، لبنیات، حبوبات و نان‌های تهیه شده از جوی دوسر حساسیت‌های متفاوتی دارند که توصیه بر این است، افرادی که سلیاک در آنها تازه تشخیص داده شده یا هنوز با وجود پیروی از رژیم، علائم گوارشی آنها برطرف نشده است، از این مواد استفاده نکنند.

متاسفانه با وجود تلاش فراوان برخی تولیدکنندگان در حال حاضر هیچ‌کدام از محصولات صنعتی تولید داخل کشور به طور صد درصد فاقد گلوتن نیستند. از محصولات غیرصنعتی فاقد گلوتن می‌توان به خرما، کشمش، شیر خالص عاری از شیر خشک، کره‌های محلی فاقد مواد افزودنی، سرکه قرمز و سرکه سیب خانگی همبرگر و لواشک خانگی، روغن زیتون، کنجد، سویا و آفتابگردان، پنیر، عسل ذرت و انواع گوشت اشاره کرد.

مبتلایان می‌توانند برای شناسایی محصولات بدون گلوتن به انجمن‌های حمایت مربوطه مراجعه و فهرست مواد غذایی مربوط به بیماران سلیاک را دریافت کنند.

گردآوری شده توسط گروه هفت گنج
www.7ganj.ir

منابع: يكا / جام جم