سونوگرافی مسلماً رایج‌ترین روش تشخیصی مورد استفاده در زنان و زایمان است. این روش راحت، بدون درد، با نتایج فوری است. انجام سونوگرافی روشی بی خطر در تشخیص اختلالات محسوب می‌شود. برخی از مزایای شرح داده شده، با تجزیه و تحلیل مبتنی بر شواهد در سونوگرافی بارداری تأیید شده است. از آن جایی که برخی تصورات نادرستی درباره سونوگرافی بارداری یا سونوگرافی جنین در دوران بارداری دارد، در این مقاله به بررسی آن می‌پردازیم.
آیا سونوگرافی برای جنین بی خطر است؟
در چارچوب برنامه‌ریزی شده انجمن بین‌المللی سونوگرافی در مامایی و زنان، سازمان جهانی بهداشت با مطالعه چند مرکز، برای توسعه استانداردهای رشد جنین و کاربردهای سونوگرافی اقدام نمود. این بررسی با هدف ارزیابی ایمنی قرار گرفتن انسان در معرض سونوگرافی انجام شد.
طبق آمار سایت obgyn.onlinelibrary یک جستجوی سیستماتیک از پایگاه‌های داده الکترونیکی، فهرست‌های مرجع و مطالعات انجام شد که اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت قرار گرفتن در معرض سونوگرافی، ارزیابی شد. این بررسی شامل سونوگرافی جنین و زنان در معرض سونوگرافی، با استفاده از سونوگرافی داپلر صورت گرفت. براساس نتایج این مطالعات، انجام سونوگرافی برای جنین هیچ خطری ندارد.
خطرات سونوگرافی در بارداری
در چهار دهه گذشته دستگاه سونوگرافی به یک ابزار ارزشمند و محبوب در حوزه تخصصی زنان و زایمان تبدیل شده است. از آنجایی که اولتراسوند نوعی انرژی است، پتانسیل ایجاد آن را دارد که برای سلامتی اثراتی به همراه آورد.
مطالعات نشان می‌دهد که سونوگرافی اثرات نامطلوبی بر جنین نخواهد گذاشت. بنابراین دلیلی برای نگرانی در مورد ایمنی انسان در طول زندگی جنینی که در معرض سونوگرافی تشخیصی قرار دارد، وجود نخواهد داشت.
با توجه به شواهد موجود، قرار گرفتن در معرض سونوگرافی تشخیصی در دوران بارداری بی‌خطر است. تنها خطری که در اثر سونوگرافی مشهود است، عدم تشخیص درست و دیرهنگام عارضه یا اختلال در جنین یا مادر است.
سونوگرافی بارداری
سونوگرافی بارداری، آزمایشی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری از نوزاد در حال رشد و اندام تناسلی زنان استفاده می‌کند. میانگین تعداد سونوگرافی در هر بارداری متفاوت است. روش تصویربرداری اولتراسوند که سونوگرافی نیز نامیده می‌شود، می‌تواند به نظارت بر رشد طبیعی جنین و بررسی مشکلات احتمالی کمک کند. همراه با سونوگرافی استاندارد و معمول، سونوگرافی پیشرفته نیز وجود دارد. سونوگرافی سه بعدی، سونوگرافی 4 بعدی و اکوکاردیوگرافی جنین با جزئیات و به صورت دقیق وضعیت سلامتی قلب جنین را بررسی می‌کند.
ضرورت انجام سونوگرافی بارداری
سونوگرافی به دلایل مختلفی در دوران بارداری قابل استفاده است. همچنین در صورت تشخیص مشکل در سونوگرافی یا آزمایش خون قبلی، پزشک ممکن است برای دفعات بیشتری سونوگرافی تجویز کند. در حالی که فناوری سونوگرافی برای مادر و جنین بی‌خطر است، پزشکان جهت استفاده از اولتراسوند در زمانی که هیچ دلیل پزشکی وجود ندارد، منع می‌کنند.
سونوگرافی داپلر یکی دیگر از انواع سونوگرافی در زمان بارداری است که در مواردی تجویز می شود. سونوگرافی داپلر یک روش غیر تهاجمی است و مانند سونوگرافی‌های معمولی از امواج فراصوت برای بررسی گردش خون استفاده می‌کند. این دستگاه، ممکن است به شکل دستگاه های سونوگرافی کلینیکی یا دستگاه سونوگرافی هندهلد تولید و به بازار عرضه شود.
سونوگرافی در سه ماهه اول بارداری
در سه ماهه اول بارداری (هفته یک تا دوازدهم)، سونوگرافی ممکن است برای موارد زیر انجام شود:
- بارداری را تایید کند.
- ضربان قلب جنین را بررسی کند.
- سن حاملگی نوزاد را تعیین و تاریخ تقریبی زایمان را مشخص کند.
- چند قلو بودن را بررسی کند.
- سلامت جفت، رحم، تخمدان و دهانه رحم را بررسی کند.
- تشخیص حاملگی خارج از رحم (زمانی که جنین به رحم نمی‌چسبد) یا سقط جنین معلوم می‌شود.
- به دنبال هر گونه احتمال رشد غیرطبیعی در جنین تجویز می‌شود.
در سه ماهه دوم و سوم بارداری
در سه ماهه دوم (هفته 12 تا 24) و سوم (هفته 24 تا 40 یا تولد)، سونوگرافی ممکن است برای موارد زیر انجام شود:
- نظارت بر رشد و وضعیت جنین
- تعیین جنسیت جنین
- احتمال بارداری چند قلو
- بررسی مشکلاتی مانند جفت سرراهی (زمانی که جفت دهانه رحم را می‌پوشاند.)
- جدا شدن جفت (زمانی که جفت قبل از زایمان از رحم جدا می‌شود)
- بررسی علایم سندرم داون (به طور معمول بین 13 تا 14 هفته معلوم است)
- ناهنجاری مادرزادی یا نقایص مادرزادی
- جنین با ناهنجاری بدنی یا مشکلات جریان خون
- کنترل سطح مایع آمنیوتیک
- اطلاع از اکسیژن رسانی کافی به جنین
- تشخیص اختلال تخمدان ها یا رحم مانند تومورهای بارداری
- اندازه گیری طول دهانه رحم
- سایر آزمایشات مانند آمنیوسنتز
- تایید مرگ داخل رحمی
- تشخیص وزن جنین
دقت سونوگرافی در تشخیص وزن جنین بسیار بالاست. شما می توانید برای مشاهده دقت سونوگرافی برای تشخیص وزن جنین به این مقاله از دکتر سلام مراجعه کنید.
انواع سونوگرافی بارداری
در صورت نیاز به تصویر دقیق‌تر، ممکن است از تکنیک پیشرفته سونوگرافی استفاده شود. اگر پزشک در طول سونوگرافی ساده مشکل یا علائمی را تشخیص دهد، اطلاعات لازم برای تشخیص بهتر با روش‌های نوین سونوگرافی مشخص می‌شوند.
· سونوگرافی ترانس واژینال
سونوگرافی ترانس واژینال ممکن است برای ایجاد تصویر واضح تر انجام شود. این سونوگرافی بیشتر در مراحل اولیه بارداری کاربرد دارد، زمانی که گرفتن یک تصویر واضح ممکن است دشوار به نظر آید. برای این آزمایش یک پروب کوچک اولتراسوند وارد واژن می‌شود. هنگامی که تصاویر گرفته می‌شوند، کاوشگر دستگاه سونوگرافی در پشت واژن قرار دارد. سونوگرافی واژینال، هیچ گونه خطری ندارد. زیرا امواجی که به سمت اندام‌های داخلی بدن بازتاب می‌شوند، امواج فراصوت هستند و اشعه آنها اصلا خطرناک نیست.
· سونوگرافی سه بعدی
برخلاف سونوگرافی دو بعدی، سونوگرافی سه‌بعدی به پزشک اجازه می‌دهد تا عرض، قد، ضخامت جنین و اندام‌های شما را ببیند. این سونوگرافی به ویژه در تشخیص هر گونه مشکل مشکوک در دوران بارداری مفید است. سونوگرافی سه بعدی به همان روش سونوگرافی استاندارد انجام می‌شود، اما یک پروب و نرم افزار ویژه برای ایجاد تصویر سه‌بعدی به کار برده می شود. همچنین نیاز به آموزش ویژه برای تکنسین دارد، بنابراین ممکن است به طور گسترده در دسترس همگان قرار نداشته باشد.
· سونوگرافی 4 بعدی
سونوگرافی 4 بعدی را می‌توان سونوگرافی پویا نیز نامید. برخلاف سایر سونوگرافی‌ها، سونوگرافی 4 بعدی یک فیلم متحرک از جنین می‌گیرد. تصویر بهتری از صورت و حرکات جنین با این روش دیده می شود که هایلایت و سایه‌ها نیز بهتر ثبت می‌گردد. این سونوگرافی مشابه سایر انواع سونوگرافی با تجهیزات مخصوص صورت می‌گیرد.
· اکوکاردیوگرافی جنین
اکوکاردیوگرافی جنین در صورتی انجام می‌شود که پزشک مشکوک به نقص مادرزادی قلبی در جنین است. این آزمایش ممکن است مشابه سونوگرافی ساده بارداری صورت گیرد، اما در زمان بیشتری انجام می‌شود. در این شرایط تصویری عمیق از قلب جنین گرفته می شود (تصویری که اندازه، شکل و ساختار قلب را نشان می‌دهد). این سونوگرافی همچنین به پزشک توانایی بررسی بیشتر و دقیق‌تر عملکرد قلب جنین را می‌دهد که در تشخیص مشکلات قلبی مفید است.
عوارض احتمالی سونوگرافی برای جنین
با توجه به آنچه درباره سونوگرافی جنین مشهود است، هیچ عارضه آشکاری در اثر این روش تشخیصی وجود ندارد. از این رو بیش از هر چیز باید از تخصص و مهارت پزشک و مرکز تصویربرداری جهت دقت و علم کافی مطمئن شوید.
برای سونوگرافی جنین سال‌هاست که هیچ عارضه، درد یا خطر مشهودی گزارش نشده است. از دیگر دلایل اهمیت سونوگرافی جنین اطلاعات بی‌شماری است که در اختیار پزشک و بیمار قرار می‌دهد. پس بدون شک و اضطراب، سونوگرافی جنین یا بارداری را انجام دهید. با این کار شما قدم بزرگی جهت سلامت خود و نوزادتان برمی‌دارید.
اضافه کردن دیدگاه
اضافه کردن دیدگاه