هرآنچه باید درباره پلاک دندان بدانید

پلاک دندان یک پوشش شفاف و چسبناک از باکتری است که روی دندان ها تشکیل می شود. هنگامی که باکتری های موجود در دهان با قندها و نشاسته های موجود در برخی غذاها و نوشیدنی ها واکنش نشان می دهند، ایجاد می شود.

پلاک ها را می توان با مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن از بین برد اما اگر باقی مانده غذا روی دندان باقی بماند، پلاک می تواند ایجاد شود و به لایه خارجی دندان (مینای دندان) حمله کند و منجر به مشکلات دندانی مانند پوسیدگی دندان، حفره ها و بیماری لثه شود.

در این مقاله نحوه ایجاد پلاک دندانی روی دندان ها و نحوه جلوگیری از ایجاد پلاک آورده شده است.

چه چیزی باعث ایجاد پلاک دندان می شود؟

پلاک، یک لایه شفاف و چسبنده روی دندان هاست و نقش مهمی در پوسیدگی دندان ایفا می کند. از ترکیبی از باکتری ها، بزاق، قندها و نشاسته در دهان ایجاد می شود.

این فرآیند زمانی شروع می شود که شما غذاها و نوشیدنی های غنی از کربوهیدرات مانند شیر، آبمیوه، نوشابه، نان، چیپس، ماکارونی، میوه و آب نبات مصرف می کنید. زمانی که ذرات غذا و نوشیدنی با باکتری های موجود در دهان تماس پیدا می کنند، پلاک ایجاد می شود و اسیدها تولید می شوند. اگر بلافاصله پس از خوردن یا آشامیدن دندان های خود را مسواک نزنید، اسیدها شروع به از بین بردن مینای دندان می کنند.

پلاک هایی که به طور معمول از طریق مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دو بار در روز از بین نمی روند، می توانند شروع به سخت شدن و تبدیل شدن به ماده ای به نام تارتار کنند. تارتار فقط توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دندان قابل برداشتن است. همه اینها می تواند منجر به کرم خوردگی، پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود. در صورت عدم درمان، این می تواند باعث درد، عفونت و از دست دادن دندان شود.

دلایل جمع بندی

پلاک در نتیجه واکنش های طبیعی بین باکتری ها، بزاق و کربوهیدرات ها در دهان شما ایجاد می شود. اگر به طور مرتب دندان های خود را مسواک می زنید و نخ دندان می کشید تا آن را از بین ببرید، پلاک معمولاً نگران کننده نیست اما زمانی که چیزی بر روی دندان‌ ها باقی می‌ ماند، پلاک می‌ تواند ایجاد شده و سخت شود و باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود.

چگونه متوجه شوید که دندان های شما پلاک زیادی دارند؟

پلاک به طور مداوم روی دندان ها تشکیل می شود، بنابراین هر کس مقداری پلاک در دهان خود دارد. باید مرتباً برداشته شود، زیرا تجمع پلاک می تواند باعث مشکلات سلامت دندان مانند پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود.

اما از آنجایی که پلاک به راحتی قابل مشاهده نیست، تشخیص اینکه آیا دندان های شما بیش از حد پوشیده شده اند یا خیر، دشوار است. برخی از علائمی که ممکن است نشان دهنده تشکیل پلاک بیش از حد در دهان شما باشد عبارتند از:

• احساس “فاصله” بین دندان ها
• بوی بد دهان
• زرد شدن دندان ها
• لثه های حساس، قرمز یا متورم که هنگام مسواک زدن خونریزی می کنند
• حساسیت دندان به هوا، غذا یا آب

برای تأیید هرگونه سوء ظن مبنی بر ایجاد پلاک بیش از حد، چند گزینه عبارتند از:

• معاینه دندانپزشکی: تمیز کردن حرفه ای دندان ها دو بار در سال برای شناسایی و از بین بردن هر گونه پلاک ایجاد شده کلیدی است. با معاینه دهان و لثه‌ ها، دندانپزشک یا متخصص بهداشت دندان می‌تواند تشخیص دهد که آیا پلاک بیش از حد روی دندان‌ های شما جمع شده است یا خیر و آن را برای شما پاک می‌ کند. اگر تجمع شدید باشد، ممکن است برای بررسی علائم پوسیدگی دندان، حفره‌ ها یا بیماری لثه، عکس‌ برداری با اشعه ایکس دندان توصیه شود.
• تست شناسایی پلاک در خانه: محصولات بدون نسخه (OTC) نیز برای کمک به شناسایی مناطقی از دهان که پلاک بیش از حد تجمع کرده اند، در دسترس هستند. اینها شامل کیت های تست ویژه ای است که از رنگ ایمن برای لکه دار کردن موقت تجمع پلاک استفاده می کند و به وضوح هر ناحیه مشکل دار را برجسته می کند.

چگونه می توان از ایجاد پلاک جلوگیری کرد؟

پلاک به طور طبیعی تشکیل می شود، اما چند قدم پیشگیرانه وجود دارد که می توانید برای کمک به جلوگیری از تجمع پلاک و محافظت از دندان های خود انجام دهید، از جمله:

رژیم غذایی سالم: تغذیه مناسب نقش مهمی در سلامت دندان شما دارد. پلاک برای تشکیل به کربوهیدرات نیاز دارد، بنابراین هرچه کمتر مصرف کنید، وضعیت دندان هایتان بهتر خواهد بود. در حالی که حذف کامل تمام کربوهیدرات ها ممکن نیست، خوردن وعده های غذایی مغذی و محدود کردن نوشیدنی ها و غذاهای شیرین می تواند به جلوگیری از تشکیل پلاک اضافی کمک کند. آب ساده بنوشید و میوه ها و سبزیجات کامل را به جای تنقلات فرآوری شده انتخاب کنید.

رعایت روتین بهداشت دهان و دندان در خانه: کارشناسان توصیه می کنند که دندان های خود را دو بار در روز به مدت دو تا سه دقیقه با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید. این به حذف ذرات غذای سرسخت که به تشکیل پلاک کمک می کند کمک می کند. علاوه بر این، استفاده از دهانشویه می تواند به از بین بردن برخی از باکتری هایی که باعث ایجاد پلاک می شوند کمک کند. به خاطر داشته باشید که دهانشویه به صورت فیزیکی پلاک را از بین نمی برد، بنابراین هرگز نباید جایگزین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن شود.

قرار ملاقات های منظم با دندانپزشک: مراجعه منظم به دندانپزشک برای تمیز کردن حرفه ای، کلیدی برای جلوگیری از ایجاد پلاک است. توصیه می شود که اکثر افراد سالی دو بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنند. اگر افراد در معرض خطر بیشتر بیماری لثه به دلیل مشکلات پزشکی مانند دیابت هستند، ممکن است به ویزیت‌های مکرر نیاز داشته باشند.

خلاصه

پلاک ماده ای شفاف و چسبنده است که در واکنش به باکتری های موجود در دهان همراه با کربوهیدرات های غذا و نوشیدنی روی دندان ها ایجاد می شود. پلاک را می توان با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه از بین برد، اما اگر روی دندان باقی بماند، می تواند به مینای دندان حمله کرده و منجر به حفره، پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود.

محدود کردن قند و نشاسته در رژیم غذایی و مراجعه منظم به دندانپزشک می تواند به جلوگیری از تجمع پلاک، محافظت از دندان ها و سلامت دهان کمک کند.

حرف آخر

همه روی دندان‌ هایشان پلاک جمع می شود، بنابراین اگر اخیراً در مصرف دسرها و غذاهای ناسالم زیاده‌ روی کرده‌ اید یا یک شب نخ دندان نکشیدید، زیاد نگران نباشید. تا زمانی که دو بار در روز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، رژیم غذایی سالم و مراجعه منظم به دندانپزشک را در خود عادت دهید، باید بتوانید پلاک را به حداقل برسانید.

به خاطر داشته باشید که سلامت دهان و دندان بر سلامت کلی شما تأثیر می گذارد، بنابراین اگر سؤال یا نگرانی در مورد پلاک یا دسترسی به مراقبت های معمول دندان دارید، از ملاقات با یک متخصص دندانپزشک یا سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی دریغ نکنید.

سوالات متداول

آیا پلاک دندان طبیعی است؟

بله همه افراد پلاک دندانی دارند و معمولاً مشکل بزرگی نیست مگر اینکه درمان نشود. افرادی که ممکن است بیشتر در معرض ایجاد پلاک مکرر باشند عبارتند از:

• افرادی که مقدار زیادی غذا یا نوشیدنی های شیرین یا نشاسته ای مصرف می کنند
• افرادی که سیگار می کشند
• افرادی که به دلیل مصرف داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی یا بیماری هایی مانند سندرم شوگرن دچار خشکی دهان می شوند.
• افرادی که سابقه دریافت اشعه سر یا گردن برای درمان سرطان دارند

تارتار چیست؟

تارتار (که همچنین به عنوان جرم شناخته می شود) یک نوع سخت شده از پلاک است که فقط توسط دندانپزشک قابل برداشتن است. تارتار زمانی ایجاد می شود که پلاک به اندازه کافی از طریق مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و معاینات دندانپزشکی حذف نشود. هنگامی که تارتار ایجاد می شود، می تواند منجر به بیماری لثه شود که باعث زخم، خونریزی لثه، مشکلات دردناک جویدن و گاهی اوقات از دست دادن دندان می شود. تقریباً از هر 10 نفر 1 نفر تمایل به تجمع سریع تارتار دارد.

آیا باید پلاک را از روی دندان های خود بتراشید؟

تراشیدن پلاک باید همیشه توسط یک متخصص بهداشت دندان یا دندانپزشک انجام شود، اما شما می توانید با استفاده از مسواک، خمیر دندان و نخ دندان کشیدن کامل، با خیال راحت و به آرامی پلاک را از روی دندان های خود در خانه پاک کنید. در صورت امکان، دو بار در سال به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا به طور حرفه ای برای از بین بردن پلاک یا جرم باقیمانده کمک بگیرید.

منبع:

verywellhealth