انواع راه های تشخیص و درجه بندی سرطان مثانه

پزشکان از آزمایشات بسیاری جهت یافتن یا تشخیص سرطان استفاده می‌کنند. آنها همچنین، آزمایشاتی را انجام می‌دهند تا امکان گسترش سرطان به دیگر بخش‌های بدن از محل شروع آن را شناسایی کنند. اگر این اتفاق رخ دهد، متاستاز نامیده می‌شود. به عنوان مثال، آزمایشات تصویربرداری نشان می‌دهد که سرطان گسترش یافته است. این آزمایشات تصویربرداری، تصاویری از درون بدن را نشان می‌دهد. پزشکان نیز این آزمایشات را انجام می‌دهند تا تشخیص دهند که کدام روش درمانی بهترین نتیجه را خواهد داشت.

در بیشتر نمونه‌های سرطان، بافت‌برداری تنها راه مطمئن برای پزشک است تا وجود سرطان در نواحی بدن را شناسایی کند. پزشک در بافت‌برداری، نمونه کوچکی از بافت را جهت آزمایش در آزمایشگاه برمی‌دارد. اگر بافت‌برداری امکان‌پذیر نباشد، پزشک درخواست آزمایشات دیگری را جهت کمک به تشخیص می‌دهد. این مقاله روش‌های تشخیص سرطان مثانه را تشریح می‌کند. تمامی آزمایشاتی که در ادامه بیان می‌شوند، برای همه افراد بکار نمی‌رود.

راه های تشخیص سرطان مثانه

پزشک هنگام انتخاب تست تشخیصی، سه عامل زیر را در نظر می‌گیرد:

• نوع سرطان احتمالی
• نشانه‌ها و علائم
• سن و سلامت عمومی بدن
• نتایج تست‌های پزشکی اولیه

سرطان مثانه هرچه زودتر شناسایی شود، احتمال موفقیت درمان و بهبودی بیشتر است. گرچه، هنوز یک تست که به اندازه کافی دقیق باشد و جمعیت عمومی را جهت سرطان مثانه بررسی کند، وجود ندارد، بنابراین، سرطان مثانه در بیشتر افراد زمانی تشخیص داده می‌شود که علائم بروز می‌کند. در نتیجه، سرطان در برخی از افراد زمانی تشخیص داده می‌شود که دچار بیماری پیشرفته (آخرین مرحله) هستند. با این حال، اکثر افراد بطور معمول مبتلا به سرطان مثانه غیرتهاجمی هستند.

تست‌هایی که در ادامه به آنها اشاره می‌شود، جهت تشخیص و آگاهی بیشتر درباره سرطان مثانه بکار می‌رود:

آزمایش ادرار

اگر دکتر اسلامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری در نمونه ادرار خون مشاهده کند، انجام تست سیتولوژی را درخواست می‌دهد. سیتولوژی ادرار اغلب از نمونه تصادفی ادرار از ادرار معمولی استفاده می‌کند تا احتمال وجود سلول‌های سرطانی را در ادرار شناسایی کند. اگر بیمار تحت سیستوسکوپی (در ادامه به آن اشاره شده است) قرار بگیرد، ممکن است یک تست بیشتر انجام شود که شامل شستشوی مثانه و جمع‌آوری مایع از طریق سیستوسکوپ یا لوله کوچک دیگری است که وارد مجرای ادرار می‌شود. این نمونه به روش‌های مختلف تحت آزمایش قرار می‌گیرد. متداول‌ترین روش جهت بررسی سلول‌ها تحت میکروسکوپ، سیتولوژی ادرار نامیده می‌شود. تست ادرار دیگری وجود دارد که از آنالیز مولکولی استفاده می‌کند که جهت کمک به تشخیص سرطان بکار می‌رود، که معمولاً بطور همزمان با سیتولوژی ادرار انجام می‌شود.

سیستوسکوپی

سیستوسکوپی مثانه، یک شیوه درمانی اولیه جهت تشخیص کارسینوم مثانه است، زیرا خطر بسیار کمی دارد و به متخصص مجاری ادرار این امکان را می‌دهد که نمونه بافت‌برداری را برداشته و تومورهای برجسته را در طول روند انجام کار بردارد. سیستوسکوپی با بافت‌برداری مثانه، بطور کلی به عنوان یک روش سرپایی با بی‌هوشی عمومی بیمار انجام می‌شود. گاهی اوقات، این روش در مطب متخصص کلیه و مجاری ادرار با بی‌حسی موضعی با تزریق عامل بی‌حسی به مثانه انجام می‌شود. راحتی بیمار در طول سیستوسکوپی، بسیار اهمیت دارد. لیدوکائین ویسکوز تا حدی در مردان احساس ناراحتی را کاهش می‌دهد، اما استفاده از روان‌کننده برای تحمل بیمار اهمیت بیشتری دارد.

بافت‌برداری / برداشتن تومور مثانه از مجاری ادرار (TURBT)

اگر بافت غیرطبیعی در طول سیستوسکوپی مشاهده شود، پزشک بافت‌برداری انجام می‌دهد. بافت‌برداری، برداشتن مقدار کمی از بافت جهت آزمایش با میکروسکوپ است. این روش جراحی برداشتن تومور مثانه از طریق مجاری ادرار  یا TURBT نامیده می‌شود.

در طول TURBTپزشک بافت سرطان و نمونه‌ای از عضله مثانه را در نزدیکی سرطان برمی‌دارد. همچنین پزشک براساس نتایج سیستوسکوپی، تصمیم می‌گیرد که بافت‌برداری بیشتری از دیگر بخش‌های مثانه انجام دهد. روش دیگری که اغلب قبل از تکمیل TURBT انجام داده می‌شود، EUA (آزمایش تحت بی‌حسی) نامیده می‌شود. در این روش، متخصص کلیه و مجاری ادرار مثانه را ارزیابی کرده تا احتمال وجود توده را بررسی کند. هر نمونه بافت که در طول TURBT برداشته می‌شود، توسط متخصص آسیب‌شناسی بررسی می‌شود. متخصص آسیب‌شناس، پزشکی است که در تفسیر تست‌های آزمایشگاه و ارزیابی سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌ها جهت تشخیص بیماری، تخصص دارد.

TURBT جهت تشخیص سرطان مثانه و آگاهی از نوع تومور، عمق پیشروی آن در لایه‌های مثانه و شناسایی هر تغییر میکروسکوپی سرطانی اضافی به نام کارسینوما درجا (CIS) بکار می‌رود. از TURBT می‌توان به عنوان یک درمان جهت تومورهای غیرتهاجم عضلانی بکار می‌رود.

آزمایشات تصویربرداری جهت شناسایی مراحل سرطان

از آزمایشات تصویربرداری جهت تشخیص گسترش سرطان مثانه و مراحل آن بکار می‌رود.

• اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی اسکن). سی تی اسکن، با استفاده از اشعه ایکس از زوایای مختلف، تصاویری از درون بدن فراهم می‌کند. یک کامپیوتر این تصاویر را به تصویر سه بعدی با جزئیات تبدیل می‌کند که ناهنجاری‌ها یا تومورها را نشان می‌دهد. سی تی اسکن را می‌توان جهت اندازه‌گیری اندازه تومور و شناسایی رشد گره‌های لنفاوی که می‌تواند نشان‌دهنده گسترش سرطان باشد، استفاده کرد. گاهی اوقات یک ماده رنگی خاص به نام کنتراست قبل از اسکن به بیمار داده می‌شود تا جزئیات را در تصویر بهتر نشان دهد. این ماده رنگی را می‌توان به رگ بیمار (درون رگی) تزریق کرد یا به عنوان یک مایع آن را نوشید. قبل از انجام این تست، اگر بیماران، با ید یا کنتراست حساسیت دارند، باید به تکنسین انجام دهنده تست، اطلاع دهد. ماده رنگی کنتراست درون رگی که در سی‌تی اسکن بکار می‌رود، می‌تواند مشکلات کلیوی ایجاد کند، بنابراین، بیمارانی که مبتلا به مشکلات کلیوی هستند، باید قبل از انجام تست به پزشک اطلاع دهند.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی). ام آر آی از میدان مغناطیسی، و نه اشعه ایکس، جهت تولید تصاویر دقیق از بدن استفاده می‌کند. از ام آر آی جهت اندازه‌گیری اندازه تومور و شناسایی گره‌های لنفاوی رشد کرده که نشان دهنده انتشار گسترش سرطان است، استفاده کرد. ماده رنگی خاصی به نام کنتراست قبل از اسکن به بیمار داده می‌شود تا تصاویر واضح‌تری ایجاد شود. این ماده رنگی با ماده رنگی که در سی‌تی اسکن داده می‌شود، تفاوت دارد (که در بالا ذکر شد) و می‌توان در رگ بیمار تزریق کرد.
• اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) یا پت اسکن. پت اسکن معمولاً با سی‌تی اسکن (در بالا اشاره شد) ترکیب شده که سی‌تی پت اسکن نامیده می‌شود. با این وجود، اما معمولاً پزشک به این روند به نام پت اسکن اشاره می‌کند. پت اسکن روشی است که از آن جهت ایجاد تصاویری از اندام‌ها و بافت‌های درون بدن استفاده می‌شود. مقدار کمی ماده رادیواکتیو به بدن بیمار تزریق می‌شود. این ماده توسط سلول‌ها جذب شده که بیشترین انرژی را مصرف می‌کنند. از آنجایی که سرطان بطور فعال انرژی مصرف می‌کند، مقدار بیشتر ماده رادیواکتیو را جذب می‌کند. سپس یک اسکنر این ماده را شناسایی کرده تا تصاویری از درون بدن ایجاد کند. تحقیقات مداوم نشان می‌دهد که اسکن پت در شرایط خاص، احتمالاً به کشف سرطان مثانه که گسترش یافته بیش از سی‌تی اسکن یا ام آر آی به تنهایی کمک می‌کند. با این وجود، پت اسکن را به عنوان یک تصویربرداری استاندارد برای سرطان مثانه در نظر نمی‌گیرند و بطور معمول برای این بیماری بکار گرفته نمی‌شود.
• اولتراسوند. اولتراسوند از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از اندام‌های درونی استفاده می‌کند. با این روش احتمال انسداد کلیه و مجاری ادرار را شناسایی می‌کنند. این آزمایش نیازی به ماده کنتراست ندارد.

پس از آزمایشات تشخیصی، پزشک تمامی نتایج را بررسی می‌کند. اگر تشخیص، سرطان را نشان دهد، این نتایج به پزشک در تشریح سرطان کمک می‌کند که به آن درجه‌بندی یا درجه سرطان گفته می‌شود.