بیلی روبین شناسی در خانه

بیلی روبین شناسی در خانه

احساس کسلی می کنید و رنگ رخسارتان به زردی متمایل شده، شاید بیلی روبین خونتان بالاآمده ؟

رنگتان زرد شده است و چشمانتان درخشش اولیه را ندارد.گاه ترس از یک بیماری مهم آنچنان در دل می افتد که رفتن به پزشک را به تعویق می اندازید و گاه آنچنان این علائم برایتان بی اهمیت است که با عدم مراجعه به موقع سلامت خود را به خطر می اندازید. به گفته محمد جعفر فره وش، فوق تخصص گوارش، عضو هیات علمی بخش گوارش بیمارستان امام خمینی و مرکز تحقیقات گوارش دانشگاه علوم پزشکی می گوید که بالا رفتن مقدار بیلی روبین در خون شما می تواند عوارض گاه جدی داشته باشد که بهتر است در صورت داشتن علائم حتما به پزشک مراجعه کنید و با دادن آزمایش سطح بیلی روبین خونتان را بیازمایید

بیلی روبین چیست ؟

بیلی روبین ماده ای است که از تجزیه «هم»موجود در هموگلوبین های قرمز پوست و عضلات را تشکیل می شود. «هم» نام ترکیبی در خون است که باعث تبادل اکسیژن می شود.وقتی عمر گلبول های قرمز تمام میشود یاعضلات صدمه می بینند،همو گلوبین طی چندین مرحله ابتدا به بیلیوردین بعد به بیلی روبینتبدیل می شود بیلیوردین ماده ای سمی نیست اما معلوم نیست که چرا بدن این ماده را به بیلی روبین که ماده سمی است تبدیل می کند که باید از بدن دفع شود به طور معمول بیلی روبین از صفرا یا کلیه ها دفع می شود که باعث تغییر رنگ مدفوع شده و وارد روده می شود، البته بیلی روبین که از همولیز (تخریب گلبول های قرمز ) تشکیل می شود، بیلی روبین غیر مستقیم نام دارد.بیلی روبین غیر مستقیم، محلول در چربی است و می تواند از لایه های چربی مغز نوزاد عبور کند و به مغز آسیب برساند . بیلی روبین مستقیم هم از ترکیب بیلی روبین غیر مستقیم به وسیله کبد تشکیل می شود. بیلی روبین مستقیم محلول در آب است که بعد از ورود به صفرا ، به وسیله ترشحات کبدی دفع می شود.

عوارض کم یا زیاد شدن بیلی روبین

بیلی روبین به دلایل زیادی بالا می رود. یکی از علت های بالا رفتن بیلی روبین تخریب گلبول های قرمز است. در حالت عادی عمر گلبول های قرمز 120 روز است اما زمانی که گلبول های قرمز به یک باره تخریب می شوند، بیلی روبین هم به یکباره بالا می رود و مشکل ساز می شود گلبول های قرمز خون نوزاد بر اثر عدم تطابق بین (ار هاش) خون مادر و نوزاد تخریب می شوند و در نتیجه بیلیروبین خون هم بالا می رود. از طرفی سد خونی مغزی نوزادان به طور کامل تشکیل نشده است و این بیلی روبین غیر مستقیم که محلول در چربی است با عبور از این سد و رسوب در گانگلیون های ساقه مغز باعث عقب ماندگی ذهنی، فاج یا مشکلات دیگر مغزی در نوزادان می شود بعد از تولد نوزاد،مقدار بیلی روبین خون او اندازه گیری می شود، در بدن هر کودکی مقدار بیلی روبین به صورت فیزیولوژیک وجود دارد که معمولا دفع می شود. اگر بیلی روبین نوزاد کم باشد تنها با قرار دادن او زیر نر فلوروسنت، دفع می شود اما اگر مقدار بیلی روبین موجود در خون او زیادباشد ، پزشکان خون نوزاد را از عروق ناحیه ناف تعویض می کنند. عدم تطابق (ار هاش) خون مادر و نوزاد با تزریق آنتی بادی قابل پیشگیری است . مادرانی که در بارداری لول دچار مشکل عدم تطابق (ار هاش) بودند،در بارداری دوم باید با پزشک مشورت کنند .

شاید قلبول های قرمز مقصر باشند!

افرادی که مشکلات خونی دارند و یکآنزیم در خونشان کم است،با خوردن بعضی مواد غذایی مثل باقالا یامصصرف بعضی داروها گلبول های قرمز خونشان به طور ناگهانی دچار تخریب شده وهموگلوبین زیادی به خونشان می ریزد که محصول نهایی متابولیسم همو گلوبین ، بیلی روبین فراوانی است که به درون خون می ریزد و در نتیجه فرد دچار زردی می شود و اردار فرد پررنگ می شود (رنگی شبیه رنگ چای )، از طرفی مقدار بیلی روبین بالا در چربی رسوب می کند و باعث زردی رنگ پوست و ملتهمه چشم می شود. سد خونی مغزی بعد از یکسال محکم شده و افزایش بیلی روبین باعث آسیب مغزی به آنها نمی شوند.افرادی که مبتلا به کمبود آنزیم(جی 6پی دی )هستند نمی توانند از تمام داروها استفاده کنندو باید قبل از مصرف هر دارویی پزشک را از بیماری خود کنند مصرف برخی مواد غذایی مانند باقالا هم دراینافراد باعث بالا رفتن بیلی روبین می شود .

به هپاتیت مبتلا شده اید ؟

مشکلات کبدی مانند هپاتیت ویروسی یا غیر ویروسی یا هپاتیت های الکلی هم می توانند باعث بالا رفتن بیلی روبین در خون شوند. هر مشکلی که در سلول های کبدی وجود داشته باشد و سلول ها نتوانند به درستی کارشان را انجام دهند و بیلی روبین را دفع کنند،باعث بالا رفتن و انباشته شدن بیلی روبین می شود. فردی که به علت مشکلات کبدی دچار افزایش بیلی روبین خون شده است رنگ پوستش زرئ می شود و زردی در چشم وادرارش هم دیده می شود . اگر مشکل اصلی کبد حل شود، بیمار درمان می شود و دوباره بیلی روبین به میزان طبیعی باز می گردد.

ایراد از صفراست؟

یکی دیگر از علل افزایش بیلی روبین انسداد مجاری صفرا داخل یا خارج کبدی است. مجاری داخل کبدی ممکن است به علت مصرف برخی داروها یا بعضی بیماری های نادر انگلی در مجاری صفراوی داخل کبدی ایجاد انسداد کنند؛ سنگ یا تومور،مشکلات در پانکراس یا لوزالمعده هم باعث انسداد صفرا می شوند. وقتی مجرای صفراوی بسته باشد صفرا نمی تواند از روده دفع شود وبه داخل بدن باز می گرددکه باعث بیماری زردی با علائم ظاهری ، زردی پوست و چشم ها همراه است. انسداد صفرا ،مانع دفع شدن املاح صفراوی می شود و خارش پوست را به همراه دارد.

نکند تومور باشد؟

اگر بیمار همراه بازردی،درد هم داشته باشد، دچار انسداد مجرای صفراوی خارج کبد شده است . برخی علائم دیگر زردی ، مانند بی اشتهایی یا حالت تهوع و ضعف و تب در این بیماران دیده می شود در بیماری همولیز که به علت تخریب گلبول های قرمز ایجاد می شود،معمولا بیمار درد ندارد اما در زردی های ناشی از سنگ یا انسدادفرد درد دارد . اگر دل درددائمی دارید، شاید به بیماری هایی مانند تومور یا تنگی دچار شده اید. تنگی صفرا ممکن است ناشی از عمل های جراحی قبلی کیسه صفرا یابیماری های دیگر باشد که باعث تنگی مجرای صفراشده و شما را گرفتار این درد دائمی کرده باشد .

کی راهی آزمایشگاه شویم؟

اگر نوزاد در خانه دارید حواستان به زرد شدن رنگ او باشد، نوزادانی که زرد می شوند بررسی بیلیروبین خونشان ضروری است در بزرگسالانی که رنگ آنان زرد شده هم انجام تست های کبدی و بررسی میزان آنزیم ها ضروری است. در تشخیص بیماری های مربوط یه بیلی روبین ، معاینه بالینی و شرح حال بیمار نیز اهمیت دارد. با انجام سونوگرافی می توان تشخیص داد که آیا سنگی در صفرا وجود دارد یا نه، مجرای صفراوی گشاد است یا کیسه صفرا بزرگ شده اند یا تومورها باعث ایجاد بیماری شده است .انجام سونوگرافی در تشخیص دقیق ضایعات بدخیم نقش مهم و اساسی داردو بعد از تشخیص بالا بودن بیلی رو بین ، انجام سونوگرافی در مرحله دوم ضروری است .

راه درمانش چیست؟

درمان بیماری بسته به نوع آن متفاوت است. همان طور که برایتان توضیح دادیم ، ممکن است علت بالا رفتن بیلیروبین خون شما تخریب گلبول های قرمز باشدکه در این حالت باید با درمان های مناسب مانع این تخریب شد تا بیلی روبین دوباره دفع شود . افرادی که به بیماری های نقص آنزیم مبتلا هستند، نباید از داروهای خاص یا باقالا استفاده کنند. مادرانی که کودک های شان مشکلات بیلی روبین داشتند، در بارداری دوم باید شرح حالشان را برای پزشک توضیح دهند و با مصرف دارو های لازم ، مشکلات احتمالی را پیشگیری کنند. اگر هم به علت سنگ، بیلی روبین خون بالا رفته با دفع یا جراحی سنگ ، همه چیز دوباره روبه راه می شود و بیلی روبین هم به حالت اولیه بر می گردد. اگر مشکل از وجود تومور ناشی شده باشد که درمان آن وابسته به خارج کردن تومور خوش خیم است. گاه متخصصان گوارش برای برای درمان تومورهای غیر قابل برداشت لوله های پلاستیکی یا فلزی داخل مجرای صفرا قرار می دهند تا به فرآیند دفع بیلی روبین کمک کنند و تا بیمار از درد و خارش پوست آزارنبیند که البته این کار قدم آخر در درمان بیماری های پیشرفته است.

من هم مشکوک به بیماری هستم؟

اگر سابقه فامیلی دارید یا در گذشته بیماری های خونی را تجربه کرده اید ، بهتر است تحت نظر پزشک باشید و در صورت نیاز با انجام آزمایش خون ، مقدار بیلی روبین خون خود را چک کنید اگر دچار بی حالی و کاهش وزن محسوس شده اید یا مشکوک به بیماری کبدی هستید ، سراغ پزشک بروید و علائمتان را هب طور کامل شرح دهید . مصرف برخی داروها ممکن است به کبد شکا آسیب برسانند. افرادی که داروهای کاهنده چربی خون مصرف می کنند نیز باید با نظر پزشک بیلی روبین خود رابررسی کنند. انجام آزمایش بیلی روبین در دسته آزمایش هاو چکاپ های آنها قرار دارند .

هویج خورها زردی دارند؟

اگر آبمیوه یا هویج زیاد می خورید ممکن است زرد روی شوید. نگران نباشید کارتن سبزیجاتی مثل هویج در حدزیادی است . نوشیدن زیاد آب پرتغال یاآب هویج باعث جمع شدن کارتن در زیرپوست می شود وکوردکانی که زیادآب هویج می خورند زرد رو می شوند که این ربطی به مشکلات کبد ندارد .

منبع : سیب سبز

گردآوری : هفت گنج