اطلاعات جالب و خواندني درباره هفت سین و هر يك از نمادهاي آن

ایران هم مهد آیین کهن و اصیلی است که هرکدام مناسبتی  مشخص برای ایجاد داشته است. هفت سین نوروز یکی از سنت های دیرینه پارسی است. این سنت از زمان باستان تا امروز همچنان جایگاه ویژه خود را نزد ایرانیان حفظ کرده است. این سنت دارای معانی ویژه و نشانی از رمز و رازهای هوشمندانه زندگی بزرگان ما است.

عدد هفت در زبان باستانی به نام”امرداد” است. امرداد معنای جاودانگی می دهد و از آنجایی که این عدد معنای زیبای زندگی و جاودانگی را می‌دهد هفت واژه را به نشانه آن انتخاب کرده و بر خوان نوروزی می‌چینند. به روایتِ دیگر هفت “سین”، نشانه هفت دانه گیاهی است که می‌توان با آن سبزه نوروز را تهیه کرد: جو، ماش، عدس، ارزن، لوبیا، نخود و گندم.

زمان پارسیانِ کهن، مردم از هر هفت دانه، سبزه می پروراندند (10 روز قبل از نوروز) و ظروفِ آن را بر سر درِ خانه های خود می‌گذاشتند و هر کدام بیشتر و بهتر سبز می‌شد، نشانه پر ثمریِ آن محصول برای کاشت در آن سال بود و کشت سال خود را از روی آن انتخاب می کردند.

همچنين  ایرانیان باستان، اعتقاد داشتند که عقل مقدس یعنی ” اهورامزدا ” که به او “سپند مینو” نیز می گفتند ، شش وزیر بزرگ به نام “امشاسپندان” دارد (مقدسان جاویدان )و این شش امشاسپند با “سپندمینو” تشکیل (هفت سپند) می دهند.هفت امشاسپندان مقدس عبارت بودند از :
اهورامزدا(به معنى سرور دانا) ، و هومن (اندیشه نیك ) ، اردیبهشت (پاكى وراستى ) ، شهریور (شهریارى آرزو شده با كشور جاودانى ) ، سپندارمزد (عشق و پارسایى ) ، خرداد (رسایى و كمال ) و امرداد (نگهبان گیاهان) .امشاسپندان شش فروزه اهورامزدا هستند که هر کدام دارای مفهومی است که بخشی از عظمت خداوند یکتا را به آدمی می‌شناسانند و با شناخت و پیروی از این ایزدان می‌توان اهورا مزدا را درک کرد. همچنین گفته شده‌است به این شش ایزد(فرشته) + اهورا مزداخداگفته می‌شود. مطابق باورهای مذهبی زرتشتی، امشاسپندان، خداوند را در زمین برای گسترش صلح و عدالت یاری می‌کنند (نقطه مقابل توحید افعالی )و هرکدام مسئولیت محافظت از چیزی را بر عهده دارند .
در دین زرتشتی دربرابر امشاسپندان ردیفی از دیوان نیز وجود دارد که صفات انگره مینو بوده و به جنگ علیه امشاسپندان و کلیه مخلوقات آفرینش خدایی می‌پردازند. اهریمن که خالق شر است خلقت زیان بار دارد و گروهی از دیوها که صفات اهریمن هستند وظیفهٔ مقابله با تمامی آفرینش اهورایی را دارند. پایین‌تر ازاین دیوهاگروهی دیگر از دیوان نیز وجود دارند که برابر ایزدان دیگر می‌ایستند.علت این که هفت سین به راستی هفت سین است ، اشاره به هفت “امشاسپند” است و چون کلمه “سپند” با سین شروع می شده ، روی این اصل به علامت آن هفت مقدس جاودانی ، چیزهائی در نظر گرفته شده که هم با حرف سین شروع شده باشند و هم مورد استفاده مثبت بشر واقع شوند.

هفت سین از هفت محصول زمینی انتخاب می‌شود تا از نعمتهای که خداوند به انسان بخشیده است، سپاسگزاری شود و این نعمت ها یادآوری شود تا اگر انسان ها در روزمرگی زندگی از سپاسگزاری این نعمت ها غافل شده اند به خود بیایند و یکبار با نگاهی متفاوت به نعمت های بیکرانی که طبیعت در اختیارشان قرار می دهد بنگرد. عید نوروز، نوشدن طبیعت است و شکرگزاری از نعمت های بیکران طبیعت به وبژه در بهار نباید نادیده گرفته شود. هفت سین نوروزی آئینی کاملا پارسی است (نه چینی، هندی، عربی و روسی )

گزینه‌های هفت سین باید با رعایت  پنج ویژگی انتخاب شده اند:

1-اسم آن ها فارسی باشد.
2-با حرف سین شروع شوند.
3-دارای ریشه ی گیاهی باشند.
4-خوراکی باشند.
5-نام آنها از واژه‌های ترکیبی (مانند سیرترشی) ساخته نشده باشند.

به این ترتیب خوان هفت سین با سیب، سیر،سماق، سرکه، سمنو، سبزی یا سبزه چیده می‌شود. گذاردن سنبل، سکه و سماور که نه خوراکی هستند و نه پارسی، هیچ حقیقت هفت سینی  در اصل ندارند و گزینه‌هایی چون؛ سوزن، سنجاق، ساعت و مواردی از این دست بر اساس فرهنگ محلی مناطق مختلف ایران در طول زمان اضافه شده است. در حالی که در ابتدای امر این چنین نبوده است. به عبارت دیگر این ها مولفه هایی هستند که گذر زمان و عبور هفت سین از میان فرهنگ های متفاوت به آن اضافه کرده است.

 

هر يك از سين هاي سفره هفت سين نماد چيست؟

سفره هفت سینی که امروزه بیشتر مرسوم است داری هفت مورد از چیزهای مانند:

سبزه : نماد خرمی
سرکه : نماد شادی ( میوه تاک )
سمنو : نماد خیر و برکت
سیب : نماد مهر و مهرورزی
سیر : نگهبان سفره ( محافظت کننده از شر )
سماق: نماد مزه زندگی
سنجد : نماد حیات
سپند : (اسفند)

سمنو: نماد زايش و بارورى گياهان است و از جوانه هاى تازه رسيده گندم تهيه مى شود.
سيب: نماد بارورى، زايش و سلامتي است.
سنجد: نماد عشق و دلباختگى است و از مقدمات اصلى تولد و زايندگى.
سبزه: نماد شادابى و سرسبزى و نشانگر زندگى بشر و پيوند او با طبيعت است.
سماق، سرکه و سير: نماد چاشنى و محرک شادى و سلامتي در زندگى به شمار مى روند.
سکه: به نيت برکت و درآمد زياد انتخاب و بر سفره هفت سين مي نشيند .
اما غير از اين گياهان و ميوه هاى سفره نشين، خوان نوروزى اجزاى ديگرى هم داشته است، در اين ميان تخم مرغ نماد زايش و آفرينش است و نشانه اى از نطفه و نژاد.
آينه: نماد روشنايى است و حتماً بايد در بالاى سفره جاى بگيرد.
آب: نشانه برکت و پاکي در زندگى است .
اسپند، شاخه هاى سرو، دانه هاى انار، گل بيدمشک، شير نارنج، نان و پنير، شمعدان و… را هم مى توان جزو اجزاى ديگر سفره هفت سين دانست.
وامروزه ايرانيان به هنگام چيدن سفره هفت سين اولين و مهمترين موردي را که بر سفره قرار مي دهند، قرآن کريم است . ايرانيان مسلمان به نشانه توکل و توسل به خداوند متعال در آغاز سال و درخواست بهترينها از خالق خويش قرآن را در بهترين جاي سفره قرار داده و پس از آن اجزاي ديگر را مي چينند . وبا خواندن دعای یا مقلب القلوب والابصار ازخداوند ی که تدبیر کننده امور است دگرگونی حال خود به بهترین حالات و تازه شدن وتغیر یافتن را همراه بهار می خواهند.

هفت در میان اعداد از اهمیت و ارزش خاصی برخوردار است. هفت برای ایران و ایرانیان باستان مقدس بود و از آن برای مفاهیم مثبت، خوش یمنی و فال نیک استفاده می‌شده است و تا امروز هم اعتقاد به خوش یمنی عدد هفت برای مردم ایران حفظ شده است.بنابراین تمام این هفت سین دلیلی موجه برای حضور سر سفره هفت سین ایرانی دارند. ایرانی ها لحظه ی تحویل سال دوره سفره می نشینند؛ دعای تحویل سال را با یکدیگر زمزمه می کنند در آیینه و آب نگاه می کنند و با آرزوی خیر و سلامتی سال را تحویل می کنند و کام خود را با نقل یا شیرینی شیرین می کنند.

گردآوری و تنظیم:  گروه ۷ گنج

www.7ganj.ir