چه چیزی باعث دیدن رویاهای زنده در خواب می شود؟

ممکن است خواب های صبحگاهی را بیشتر و واضح تر از خواب های دیگر به یاد بیاورید. کارشناسان معتقدند این پدیده که همان رویاهای زنده است مربوط به مرحله حرکت سریع چشم (REM) در خواب می باشد که تا صبح رخ می دهد.

در طول خواب REM، مغز شما احساسات و تجربیات روزانه شما را پردازش می کند و سپس آنها را در خاطرات بلندمدت سازماندهی می کند. با توجه به تمام فعالیت های ذهنی که در طول REM اتفاق می افتد، جای تعجب نیست که رویاها اغلب درست قبل از بیدار شدن بسیار متلاطم هستند.

رویاهای زنده بخشی طبیعی از خواب سالم هستند اما نباید باعث شوند که در طول روز مکرراً احساس ناراحتی کنید. این مقاله نگاهی می‌ اندازد به این که چرا رویاهای زنده رخ می‌ دهند و چگونه خواب بی‌ کیفیت ممکن است باعث شود شما بیشتر آن‌ ها را ببینید.

رویاهای زنده چیست؟

ما در هر مرحله از خواب می‌توانیم رویا ببینیم اما به احتمال زیاد در طول خواب REM رویاهای واضحی را تجربه می‌ کنیم، زیرا در آن زمان است که ساختارهای خاصی در مغز ما فعالیت خود را افزایش می‌ دهند.

به ویژه، تالاموس روشن می شود و تصاویر، افکار و روایت های جمع آوری شده در طول زندگی روزمره ما را برای پردازش به قشر مغز می فرستد. این اطلاعات است که رویاهای ما را در بر می گیرد.

گاهی اوقات، اطلاعات در حال پردازش به قدری واضح است که ممکن است از خواب بیدار شوید و ندانید که آیا رویا واقعاً اتفاق افتاده است یا خیر. مواقع دیگر، ممکن است چشمان خود را با گیج شدن از تصادفی بودن رویا باز کنید.

اگرچه هیچ مدرک علمی برای حمایت از اینکه نمادهای خاصی در رویاهای شما بینشی در مورد سلامت روان شما ارائه می دهند وجود ندارد اما دانشمندان متوجه شده اند که احساسات ممکن است خود را در رویاهای شما نشان دهند.

اگر اضطراب زیادی را تجربه می‌ کنید، احتمالاً خواب ناراحت‌ کننده‌ ای خواهید دید. به همین ترتیب، اگر بیشتر احساس آرامش می کنید، ممکن است رویاهایی ببینید که منعکس کننده احساسات مثبت شما هستند.

مراحل خواب و رویا

در طول شب، مغز شما چهار تا شش چرخه به نام مراحل خواب را پشت سر می گذارد. در هر چرخه، دوره‌ هایی از خواب بدون حرکت سریع چشم (NREM) وجود دارد که به دنبال آن فواصل کوتاهی از خواب حرکت سریع چشم (REM) وجود دارد.

رویاهای تکه تکه – اغلب ایده‌ها یا تصاویر ساده – می‌توانند در خواب NREM رخ دهند، اما پیچیده‌ ترین تجارب رویایی در طول REM رخ می‌ دهند. مغز شما به طور فعال در طول خواب REM رویا می‌ بیند.

هر یک از چرخه های خواب تقریباً 90 دقیقه طول می کشد. با نزدیک شدن به صبح، دوره های NREM کوتاه تر و REM طولانی تر می شود.

بیشتر REM در یک سوم آخر شب رخ می دهد. در نتیجه، بسیاری از افراد از آخرین دوره REM خود بیدار می شوند و اول صبح خوابی را به یاد می آورند.

خواب REM صبحگاهی و یادآوری رویاها

به دلیل چرخه‌ های خواب، هر چه به صبح نزدیک‌ تر می‌ شوید، شانس شما برای تجربه خواب رویایی در طول REM افزایش می‌ یابد و زمانی که خواب REM قطع می‌ شود، به احتمال زیاد رویاهای زنده را به خاطر خواهید آورد.

علاوه بر این، میل شما به خواب، هر چه بیشتر بخوابید کاهش می یابد. بنابراین، با نزدیک شدن به صبح، احتمالاً بی قرار و بیدار خواهید شد، پس احتمال قطع این دوره های طولانی مدت REM افزایش می یابد.

همچنین در طول خواب REM است که آپنه خواب به احتمال زیاد رخ می دهد. این ممکن است به دلیل شل شدن عضلانی باشد که در طول REM رخ می دهد تا شما را از تحقق رویاهای خود باز دارد. به عنوان بخشی از این روند، ماهیچه‌ های مجاری تنفسی شما شل می‌ شوند که می‌ تواند تنفس را مختل کند و شما را بیدار کند و دوباره احتمال به یاد آوردن یک رویا را افزایش می‌ دهد.

چه چیزی باعث رویاهای زنده می شود؟

اضطراب می تواند تأثیر عمده ای بر محتوای رویاهای شما داشته باشد. همچنین می تواند باعث ایجاد مشکل در خواب شما شود و باعث شود در هنگام بیداری احساسات منفی بیشتری داشته باشید. این چرخه اضطراب، خواب مختل شده و رویاهای شدید در نهایت می تواند بر سلامت روان شما تأثیر بگذارد.

استرس و اضطراب تنها دلایل رویاهای زنده یا ناراحت کننده نیستند. عوامل دیگری که ممکن است باعث شوند خواب های واضح را بیشتر به خاطر بسپارید عبارتند از:

داروها

برخی از داروهای ضدافسردگی ممکن است دفعات رویاهای زنده و کابوس‌ های شبانه را افزایش دهند و باعث شوند افراد بیشتر رویاهای خود را به خاطر بیاورند.

دسته ای از داروهای ضد افسردگی که بیشترین ارتباط را با این اثر دارند، مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) هستند. به طور خاص، پروزاک (فلوکستین) با افزایش رویاهای واضح و کابوس های شبانه مرتبط است. افرادی که این SSRI را مصرف می کنند، احتمالاً رویاهای خود را نیز به یاد می آورند.

دسته دیگری از داروهایی که با رویاهای واضح مرتبط هستند، بتا بلوکرها هستند – دارویی که معمولا برای درمان بیماری های قلبی عروقی استفاده می شود. Lopressor و Toprol XL دو بتا بلوکر هستند که ارتباط نزدیکی با رویاهای زنده و اختلالات خواب دارند.

اختلالات خواب

اختلالات خواب پاسخ بدن شما به استرس را افزایش می دهد، بر توانایی شما در یادآوری خاطرات تأثیر می گذارد و کیفیت کلی زندگی شما را کاهش می دهد.

آنها همچنین با شرایط سلامتی جدی مانند بیماری های قلبی عروقی و دیابت نوع 2 مرتبط هستند.

کارشناسان معتقدند بیدار شدن مکرر در طول شب به همان اندازه برای بدن و مغز مضر است که نخوابیدن مضر است. هنگامی که خواب REM شما قطع می شود، احتمالاً خواب واضحی را به یاد می آورید.

اختلالات خوابی که ممکن است این اثر را داشته باشند عبارتند از بی خوابی، آپنه خواب، سندرم پای بیقرار، نارکولپسی و اختلالات ریتم شبانه روزی.

بارداری

افرادی که در سه ماهه سوم بارداری خود هستند ممکن است بیشتر از کسانی که باردار نیستند، رویاهای زنده و کابوس ببینند.

یک مطالعه تحقیقاتی بر روی 59 زن غیر باردار و 57 زن باردار در سه ماهه سوم بارداری انجام شد. بین دو گروه تفاوتی در فراوانی یادآوری خواب وجود نداشت. با این حال، 7 درصد از زنان غیر باردار در مقایسه با 21 درصد از زنان باردار، خواب های بدی را به یاد آوردند. زنان باردار نیز کیفیت خواب ضعیف تری را گزارش کردند.

محققان بر این باورند که تغییرات هورمونی و فیزیکی در بارداری افراد را مستعد بی خوابی، قطع خواب و به یاد آوردن خواب های بد می کند.

سوء مصرف مواد

کابوس دیدن در بین افرادی که اختلال سوء مصرف مواد دارند رایج است. افرادی که معتاد به الکل یا مواد مخدر هستند نیز بیشتر احتمال دارد استرس روانی شدید را تجربه کنند که احتمالاً به دلیل سوء استفاده در دوران کودکی یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است.

کارشناسان معتقدند این توضیح می دهد که چرا افراد مبتلا به اختلالات سوء مصرف مواد به طور مکرر کابوس های شبانه را تجربه می کنند.

به‌علاوه، افرادی که در دوران ترک هستند یا هوشیار شده‌ اند، اغلب رویای مصرف مجدد این ماده را دارند. کارشناسان این “رویاهای نوشیدن الکل” و “رویاهای مواد مخدر” را به عنوان نشانه های تغییر از اعتیاد فیزیکی به روانی می بینند.

مشکلات سلامت روان

کابوس در چندین بیماری روانی رایج است، از جمله:

• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• اختلال استرس پس از سانحه پیچیده (C-PTSD)
• افسردگی
• اختلال اضطراب فراگیر
• اختلال دو قطبی
• اسکیزوفرنی

کابوس‌ های شبانه عموماً یکی از علائم این اختلالات هستند و می‌ توانند به طور منظم یا به صورت دوره‌ ای اتفاق بیفتند.

در اختلال دوقطبی، کابوس ها می توانند نشان دهند که یک دوره شیدایی یا افسردگی در شرف شروع است. در برخی موارد، یک قسمت از کابوس می تواند یک یا چند سال قبل از شروع واقعی اختلال دوقطبی رخ دهد.

افرادی که دچار PTSD یا C-PTSD هستند ممکن است بارها و بارها وقایع آسیب زا را در رویاهای خود تجربه کنند. این خواب‌ ها به عنوان رویاهای مزاحم شناخته می‌ شوند و اغلب می‌ توانند منجر به بی‌ خوابی شوند، به‌ ویژه زمانی که فرد مبتلا ترس از به خواب رفتن داشته باشد.

دیدن رویاهای مزاحم می تواند مقابله با آسیب های گذشته را به ویژه دشوار کند. اگر با رویاهای مزاحم مکرر دست و پنجه نرم می کنید، به روان درمانگری مراجعه کنید که می تواند به شما در مدیریت و غلبه بر وضعیت تان کمک کند.

بیماری جسمی

در حالی که شما خواب هستید، سیستم ایمنی بدن شما برای ترمیم بافت ها و مبارزه با بیماری کار می کند. برای اینکه از نظر جسمی و عاطفی سالم بمانید، به خواب مداوم و با کیفیت نیاز دارید.

رابطه بین خواب و ایمنی به خوبی مستند شده است. چندین مطالعه همچنین نشان می دهد که افراد مبتلا به برخی بیماری های جسمی بیشتر احتمال دارد کابوس و رویاهای زنده را تجربه کنند.

در یک مطالعه، از 1233 نفر مبتلا به بیماری قلبی عروقی 19٪ و افسردگی 17٪ و اضطراب 15٪ حداقل یک کابوس در ماه داشتند. محققان به دنبال همپوشانی بین کابوس‌ های شبانه، داروهای CV، اضطراب، بی‌ خوابی و افسردگی بودند.

اگرچه آنها در این مطالعه ارتباطی بین کابوس‌ ها و داروهای CV پیدا نکردند اما ارتباط بین افسردگی، اضطراب، بی‌ خوابی و بیماری‌ های قلبی عروقی واضح بود.

برخی تحقیقات همچنین نشان داده اند که داشتن اختلال خواب ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد و بر اثربخشی درمان سرطان تأثیر بگذارد. علاوه بر این، افراد مبتلا به سرطان بیشتر مستعد دیدن کابوس‌ های شبانه و بی‌ خوابی در نتیجه ناراحتی‌ های روانی ناشی از بیماری خود هستند.

مطالعات نشان می دهد که ذهن آگاهی می تواند به بیماران سرطانی در مدیریت اضطراب کمک کند.

اثرات جانبی

رویاهای زنده به خودی خود با عوارض جانبی همراه نیستند یعنی تا زمانی که خواب شما را مختل نکنند، در غیر این صورت ممکن است عوارض جانبی زیر را تجربه کنید:

• ناتوانی در تمرکز روی کارها
• کند شدن تفکر
• کاهش زمان واکنش
• مشکل در به خاطر سپردن چیزها
• قضاوت ضعیف
• بی حالی
• تغییرات خلقی، مانند استرس و تحریک پذیری

همچنین ممکن است علائم مرتبط با علت اصلی رویاهای واضح خود را تجربه کنید، خواه یک اختلال خواب مانند آپنه خواب، یک بیماری فیزیکی مانند سرطان یا یک اختلال خلقی مانند افسردگی باشد. دریافت درمان برای علت زمینه ای باید به رویاهای واضح شما نیز کمک کند.

چگونه از رویاهای زنده دست برداریم

برای اینکه رویاهای واضح نبینید، با دیدن اینکه آیا می توانید عادات و برنامه زمان خواب خود را برای بهبود کیفیت خواب خود تنظیم کنید، شروع کنید. مراحلی که می توانید در نظر بگیرید عبارتند از:

• هر شب در زمان ثابتی بخوابید که به شما امکان می دهد حداقل هفت ساعت بخوابید.
• وقتی به رختخواب می روید، تلویزیون و تلفن همراه خود را برای شب خاموش کنید.
• شام زودتر در شب و پرهیز از میان وعده های آخر شب
• حداقل چهار تا شش ساعت قبل از خواب مصرف قهوه را قطع کنید.
• چرت زدن در طول روز را به یر از مواقع ضروری محدود کنید.
• در طول روز به طور منظم ورزش کنید.
• استفاده از پرده های تیره برای تاریک تر کردن اتاق شما

اگر تمام تلاش خود را انجام داده اید تا بهترین خواب با کیفیت را برای خود داشته باشید و رویاهایتان همچنان بر شما تأثیر می گذارد، وقت آن رسیده است که دلایل احتمالی دیگر را بررسی کنید.

اگر درد مزمن را تجربه می کنید و مطمئن نیستید که چرا، برای ارزیابی به پزشک خود مراجعه کنید. اگر افسردگی، PTSD، استرس مزمن یا اضطراب را تجربه می کنید، یک متخصص سلامت روان می تواند دارو یا مشاوره ارائه دهد تا ببیند آیا رویاهای شما را از بین می برد یا خیر.

رهایی از رویاهای واضح یا مزاحم با کشف علت شروع می شود و تنها در این صورت است قابل اغماض است که خواب شما را مختل نمی کند و بر روز شما تأثیر نمی گذارد.

خلاصه

کیفیت خواب شما بر سلامت جسمی و روانی شما تأثیر می گذارد. اگر به اندازه کافی عمیق نمی خوابید یا خواب شما به طور منظم قطع می شود، ممکن است به احتمال زیاد رویاهای واضحی داشته باشید و پس از بیدار شدن آنها را به خاطر بسپارید.

افرادی که باردار هستند یا دارای یک بیماری جسمی، اضطراب یا اختلال خلقی مانند افسردگی هستند نیز ممکن است بیشتر مستعد یادآوری رویاهای واضح باشند. اگر رویاهای شما بر کیفیت زندگی شما تأثیر می گذارد، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یا روانشناس خود تماس بگیرید که می تواند علت اصلی را درمان کند.

حرف آخر

تمرکز بیش از حد روی رویاهایتان می تواند حواس شما را از روزتان پرت کند و باعث ناراحتی شما شود. ممکن است برای شما مفید باشد که یک دفتر خاطرات خواب و رویا داشته باشید تا نحوه بیان احساسات بیداری خود را در رویاهایتان پیگیری کنید.

فقط به خاطر داشته باشید که هیچ مدرک علمی دال بر اینکه نمادهای رویاهای شما معنای عمیقی دارند وجود ندارد و مطمئناً نباید اجازه دهید تعبیر خواب بر زندگی شما حاکم باشد.

منبع:

verywellhealth