چشم ها علائم کدام بیماری ها را نشان می دهند؟

چگونه می توان از روی چشم به برخی بیماری ها پی برد؟ چشم ما سرنخ های زیادی در خصوص سلامت کلی بدن و حتی سرنخ هایی در خصوص تشخیص بیماری به ما می دهند. “لیز رودویچ” در ماد دسامبر در محل کارش متوجه ی یک هاله هلالی شکل که سوسو می زند در حاشیه ی چشم چپ خود شد. وی آن به خاطر خستگی دانست و فکر کرد ممکن است به علت کار زیادش با کامپیوتر باشد. اما به مرور این هاله ی سوسو زننده بیشتر دیده شد و یک شب  لیز با درد شدید در ناحیه ی انتهایی گردن و نزدیک سرش بیدار شد. پرستار ها به میگرن یا جدا شدگی شبکیه ی چشم مشکوک بودند اما این فرضیات همه رد شدند. او در بیمارستان تخصصی چشم پس از تست ها و سی تی اسکن های متعدد بالاخره متوجه مشکل اصلی خود شد. پزشکان در لوب اکسپیتال مغز او که مرکز پردازش اطلاعات بصری است متوجه ی یک لخته ی خون شدند.

لیز دچار یک نوع سکته ی مغزی خفیف شده بود و آن ها حتی هنوز متوجه آن هم نشده بودند. در صورتی که باز هم تشخیص صورت نمی گرفت ممکن بود لخته ی خون در سر لیزا به وضعیت خطرناکی برسد. به طور کلی علائمی مثل تاری دید یا مشکلات بینایی یا توهم دیدن اجسام خارجی در اطراف چشم در صورتی که مربوط به مشکلات چشمی نباشد می تواند یک دید کلی از وضعیت سلامت بدن در اختیار ما بگذارد.

در بیماری های خود ایمنی و آلرژی تمام علائم می تواند در چشم بیمار خود را نشان دهد. درحالی که چشم ها قرمز شده اند و دچار ترشح یا خارش هستند یا به نور حساسیت داشته و تغییرات بصری رخ می دهد می توان به انواع بیماری ها و مشکلات در بدن بیمار پی برد. همچنین مشکلاتی که برای خود چشم ها به وجود می آید از روی چشم ها کاملا مشخص است. بیماری هایی مثل مشکلات عصب بینایی یا تغییرات عروق را می توان از روی چشم ها فهمید. به همین علت است که توصیه می شود بزرگسالان هر 2 سال یکبار چشمان خود را به یک متخصص نشان دهند. همچنین بسیاری از بیماری های سیستمیک از روی چشم ها مشخص است. به عنوان مثال سابقه ی سکته ی قلبی یا خطر فشار خون بالا و بیماری هایی مانند مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) و اختلال عملکرد تیروئید را می توان از روی چشم ها تشخیص داد. معاینه ی چشم ها در تشخیص سریع بیماری کمک زیادی می کنند. در ادامه شرایط کلی بدن را که می توان با نگاه کردن به چشم ها فهمید به شما توضیح می دهیم.

سکته

سکته مغزی در مواقعی ایجاد می شود که خون رسانی مغز به صورت ناگهانی به علت یک لخته خونی (سکته ایسکمیک)یا پارگی عروق(سکته هموراژیک) متوقف می شود. هنگامی که در کار مغز به طور موقف خللی ایجاد شود علائم آن در چشم ها مشخص است. نوع دیگری از سکته که با علائم چشمی قابل تشخیص است یک حمله ایسکمی گذرا (TIA) است که ناشی از یک سکته کوچک ناشی از ایجاد لخته در عروق خونرسان به چشم است.

این نوع علائم تا مدت زیادی در چشم ها ماندگار نیست و به سرعت محو می شود. چرا که روی بینایی تاثیر چندانی ندارد. پزشکان معمولا از روی تاریخچه بیماری و علائم قبلی آن را تشخیص می دهند. در اصل زمانی که بیمار برای دقایقی یا برای چند ساعت بینایی یک چشم خود را از دست بدهد تصور می شود که دچار سکته مغزی TIA شده است. این بیماران بعد از مراجعه به پزشک به یک کلینیک سکته مغزی فرستاده می شوند تا به صورت دقیق تر معاینه شوند. خطر سکته مغزی در آن ها بسیار بالا است.

فشار خون

فشار خون بالا یکی از وضعیت هایی است که با ایجاد خلل در جریان خون عروق منجر به سکته یا حمله ی قلبی می شود. پزشکان می توانند تغییراتی که از بابت فشار خون بالا روی عروق ایجاد می شود را مشاهده کنند. تغییرات در رگ های خونی در پشت شبکیه ی چشم مانند نشتی یا خونریزی یا تغییرات ظاهری این عروق که ناشی از فشار خون مزمن یا تنگی عروق است در پشت شبکیه ی چشم کاملا قابل تشخیص است. اگر عروق واقعا ضخیم شده باشند در شریان های آن ها خلل ایجاد می شود و همچنین ممکن است در این رگ ها تو رفتگی ایجاد شود. در این مواقع به جای رنگ قرمز عروق در چشم نقطه های مسی یا نقره ای به چشم می خورند.

در این مواقع ممکن است بیمار دچار تاری دید یا نابینایی موقتی شود. البته این علائم در مواقع حاد بیماری رخ می دهد. پس از مشاهده این علائم پزشک فشار خون فرد را اندازه گرفته و به پزشک خانوادگی فرد اطلاع می دهند تا با توجه به سوابق بیمار کارهای لازم اعمال شوند.

دیابت

شایع ترین علت نابینایی در شمال آمریکا بین افراد 20 تا 65 ساله رتینوپاتی دیابتی اعلام شده است. این بیماری یکی از زیرمجموعه ها و عوارض دیابت است که به رگ های خونی داخل شبکیه ی چشم آسیب رسانده و باعث نابینایی می شود. به همین علت است که تاکید می شود بیماران دیابتی به صورت سالانه به چشم پزشک مراجعه کنند. در دیابت نوع 2 بسیاری از بزرگسالان ندانسته دچار افزایش قند خون در اطراف عروق خونی چشم شان می شوند. این تجمع قند خون به آسیب های کوچک ب عروق خونی در شبکیه ی چشم منتهی شده و عوارضی مثل خونریزی یا ترشح این عروق به داخل چشم را به همراه دارد. سطح قند خون بالا می تواند باعث ایجاد عروق شکننده شوند. ممکن است یک ماده ی چرب زرد رنگ در زیر شبکیه از عروق خونی رها شود یا عروق خونی ملتهب شده و در اطراف ماکولا که بخشی از شبکیه ی چشم است خونریزی رخ بدهد. در این مواقع بیمار ممکن است دچار تاری دید شده و یا سطح قند خونش نوسان داشته باشد.

مولتیپل اسکلروزیس

MS یک بیماری خود ایمنی مزمن بوده که روی بینایی، تعادل، هماهنگی و عملکرد دیگر ارگان های بدن تاثیر می گذارد. برخی از بیماران به عنوان اولین علائم این بیماری اختلالات بینایی را بروز داده اند. بیماران مولتیپل اسکلروزیس ممکن است در ابتدا دچار التهاب و تورم عصب بینایی شده و در بینایی شان خللی ایجاد شود. البته تنها علائم بینایی برای تشخیص این بیماری کافی نیست. علائمی مثل سوزن سوزن شدن سر انگشتان و یا مشکلات عضله ای هم می توانند نشانه های این بیماری باشند.

بیمار خود متوجه تغییراتی در کیفیت بیناییش از جمله کاهش بینایی، تغییرات در حساسیت به رنگ، درد با حرکات مردمک چشم، و تغییرات در ادراک بینایی می شود. در این مواقع بیمار به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده می شود تا سوابق بیماری و دیگر علائم مربوط به مولتیپل اسکلروزیس در وی بررسی شود.

تغییرات هورمونی

هورمون ها در بین دیگر عوامل تاثیر زیادی روی سلامت چشم، ایجاد اشک و بهداشت سطح چشم ایفا می کنند. هنگامی که مشکلات هورمونی مربوط به چشم رخ بدهد علائمی مانند قرمزی چشم، التهاب سطح چشم،  خشکی در سطح چشم، تاری دید، سوزش و التهاب، احساس جسم خارجی و دشواری کار با کامپیوتر مشاهده می شود. در این مواقع پزشک با تجویز قطره های روان کننده، پماد یا کمپرس گرم، مکمل های خوراکی کمک کننده به سلامت چشم سعی در کاهش ناراحتی بیمار دارند.

دیگر علائم مشاهده شده در چشم و معانی آن ها

1. چشم های برامده و بیرون زده می تواند نشانه ای از بیماری های چشمی مربوط به غده تیروئید باشد. غده تیروئید می تواند منجر به یک نوع بیماری خود ایمنی باشد که باعث تورم عضلات و بافت چشم می شود.

2. چشم زرد ممکن است نشانی از بیماری های کبدی باشد. به علاوه هپاتیت و سیروز هم می توانند سفیدی چشم را زرد کنند.

3. قرمزی، درد و التهاب چشم می تواند نشانه ای از گروه بیماری های اسکلریت باشد. این بیماری ها تعدادی از بیماری های خود ایمنی از جمله لوپوس، آرتریتروماتوئید و بیماری تیروئید است.

4. اسپاسم چشم یا پریدن چشم یک عارضه ی آزار دهنده است که توسط انقباضات عضلات پلک و به دلیل تحریک فیبر های عضلانی ایجاد می شود. علت زمینه ای این بیماری تقریبا همیشه خوش خیم بوده و گاهی مربوط به موادری مثل استرس و خستگی یا رسوب کافئین است.