میخک گیاهیست که خواص بیشماری دارد این گیاه، میوه ی درختی است مخروطی شکل که برگهای آن در تمام طول سال سبز بوده و در انواع مختلف، ارتفاع ان می تواند به 10 متر برسد. جوانه های گل میخک در ابتدا کم رنگ هستند که به تدریج تبدیل به سبز و پس از آن قرمز می شوند که در این زمان میوه های درخت قابل برداشت است. میخک وقتی برداشت میشود که گل آن چهار کاسبرگ با گلبرگ‌های باز نشده در مرکز داشته باشد، بعد از آن غنچه‌ها خشک خواهند شد و به صورت خشک شده در بازار توزیع می‌شوند.
میوه ی درخت که همان میخک نام دارد، طبیعت گرم و تند دارد و بیشتر این میوه است که مورد استفاده قرار میگیرد. در گذشته میخک جزو ادویه های گران قیمت بود که تنها پادشاهان و ثروتمندان می توانستند از آن استفاده کنند. امروزه نیز میخک به عنوان یکی از ادویه جات پر مصرف به خصوص در غذاهای هندی و دیگر کشورهای آسیایی، مانند اندونزی، آفریقای شرقی و پاکستان مورد استفاده قرار میگیرد و به عنوان یک محصول تجاری مهم در جهان کاربرد دارد.
اسانس های میخک شامل این موارد است:
- اوژنول
- کاربو فیلین
- الکل بنزیلیک
- بنزوات دو متیل
- فورفوول
- اتیلن
که این اسانس ها که جزو خواص میخک محسوب میشود، ترکیبات معطری داشته و به طور وسیعی در صنایع عطر سازی، دارویی و غذایی مورد استفاده قرار می گیرند .
ارزش غذایی میخک:
- انرژی:47 کیلو کالری
- کربوهیدرات:10.52 گرم
- پروتئین:3.27 گرم
- چربی کل:0.15 گرم
- فیبر رژیمی:5.4 گرم
- فولات:68 میکروگرم
- نیاسین:1.046 میلی گرم
- اسید پانتوتنیک:0.338 میلی گرم
- پیریدوکسین:0.116 میلی گرم
- ریبوفلاوین:0.066 میلی گرم
- تیامین: 0.072 میلی گرم
- ویتامین ث: 11.7 میلی گرم
- ویتامین ای: 0.19 میلی گرم
- ویتامین کا:14.8 میکروگرم
- سدیم:94 گرم
- پتاسیم:370 گرم
- کلسیم:44 میلی گرم
- مس:0.231 میلی گرم
- آهن:1.28 میلی گرم
- منیزیم:60 میلی گرم
- منگنز:0.256 میلی گرم
- فسفر:90 میلی گرم
- سلنیوم:7.2 میکروگرم
- روی:2.32 میلی گرم
- بتاکاروتن:8 میکروگرم
- لوتئین زیکسانتین:464 میکروگرم
خواص میخک
1. حفاظت از استخوان‌ها
عصاره هیدروالکلی میخک، حاوی ترکیبات فنولیکی مانند اوژنول و مشتقات دیگر آن یعنی فلاونوئیدها، فلاون‌ها و ایزوفلاون ها است. چنین ترکیباتی از تراکم و مواد معدنی موجود در استخوان‌ها حفاظت می‌کنند.
2. کاهش وزن و لاغری
برای کاهش وزن و لاغری، مصرف چوب میخک بسیار موثر است. کافیست یک عدد چوب میخک را بجوید یا مقداری از آن را به همراه هل و دارچین داخل چای سبز اضافه کرده و بعد از غذا میل کنید.
3. دیابت
ترشح انسولین در بدن برای کنترل سطح قند خون ضروری می باشد، اما گاهی به دلیل پاره ای از مسائل سلامتی، بدن نمی تواند به مقدار کافی انسولین تولید کند که باعث ابتلا به بیماری دیابت می گردد. مصرف میخک برای تولید مطلوب انسولین بسیار مفید است.
4. بهبود هضم
برخی ترکیبات موجود در میخک باعث تحریک آنزیم های گوارشی می شود که روی عمل هضم موثرند. کیفیت هضم برای متابولیسم بدن و جذب مواد مغذی بسیار مهم است. این ماده به کاهش سوء هاضمه، نفخ شکم، ورم معده و حالت تهوع هم کمک می‌کند. میخک را به شکل های مختلفی مانند سرخ شده، پودری یا با عسل برای تسکین اختلالات گوارشی مصرف می‌کنند. برخی پزشکان معتقدند از میخک می‌توان به عنوان درمانی خانگی برای رفع اسهال و اسهال خونی بهره برد.
5. تقویت بدن
غنچه خشک میخک حاوی ترکیباتی است که ایمنی بدن را با افزایش گلبول‌های سفید تقویت می‌کند و باعث بهبود ازدیاد حساسیت تأخیری می‌شوند.
6. رفع بیماری‌های دهان
میخک برای رفع بیماری‌های دهان مانند التهاب لثه و پیوره هم مفید است. عصاره گل میخک می‌تواند رشد عوامل بیماری‌زا در دهان را کنترل کند. در نتیجه، بیماری‌های مختلف دهان و دندان به کمک میخک درمان میشود. علاوه بر اینها، میخک می‌تواند دندان درد را هم کاهش بدهد.
7. خاصیت ضدمیکروبی
میخک به دلیل داشتن خواص ضدمیکروبی با برخی پاتوژن های انسانی هم مقابله می‌کند. عصاره میخک برای از بین بردن عوامل بیماری‌زا به اندازه کافی قوی است و حتی به مقابله به میکروب عامل وبا هم رحم نمی‌کند.
8. افزایش عملکرد کبد
میخک رادیکال‌های آزاد بدن را از بین می‌برد و از اندام‌های حیاتی بدن محافظت می‌کند. وقتی آنتی‌اکسیدان‌های موجود در کبد کاهش پیدا کنند، موجب افزایش رادیکال‌های آزاد در کبد میشود. همچنین موجب افزایش تری‌گلیسیرید در خون میشود. فواید میخک این آسیب را تا حد زیادی کنترل می‌کند و عملکرد کبد را بهبود می‌بخشد.
9. تقویت رحم و افزایش قدرت باوری خانم‌ها
استفاده از میخک برای رحم، موجب تقویت آن و بهبود عملکرد تخمدان‌ها برای باروی تخمک میشود. برای تهیه دارو خانگی و تقویتی رحم، پودر میخک و رازیانه را به نسبت یکسان مخلوط کرده و هر روز دو بار به مقداری قاشق مربا خوری از آن استفاده کنید. به یاد داشته باشید قبل از استفاده مداوم از این دارو، با پزشک طب سنتی مشورت کنید.
10. جلوگیری از سرطان
میخک می تواند نقش خوبی در درمان کردن سرطان داشته باشد زیرا میخک دارای از آنتی‌اکسیدان است، موادی شیمیایی که نقش اساسی در کاهش آسیب سلول‌هایی که می‌توانند منجر به سرطان شوند، دارند.
- در طب هندی آیورودا از میخک برای رفع بوی بد دهان و پوسیدگی دندان‌ها استفاده می‌کنند.
- در طب چینی از میخک برای افزایش میل جنسی استفاده میشود. میخک برای تقویت نیروی جنسی سرد مزاجان مفید است.
- میخک آسیا‌ب شده در درمان بریدگی‌های سطحی مفید است.
- از روغن میخک برای درمان نفخ شکم، ترک های پوستی و سردرد استفاده میشود.
- رفع دندان درد و گوش درد یک قطره از اسانس میخک و یا روغن آنرا روی دندان بمالید و یا در گوش بچکانید.
- میخک تقویت کننده مغز می باشد و کسانی که حافظه ضعیف دارند باید از دم کرده میخک استفاده کنن.
- کسانی که قطره قطره ادرار می کنند برای درمان آن باید چای میخک بنوشند.
- برای ترمیم قرنیه چشم و برطرف کردن لکه در چشم ، می توان چند قطره از محلول آبی میخک در چشم بچکانید.
- برای درمان کمردرد ، چای میخک و یا دو قطره اسانس میخک را با آب گرم و یا چائی مخلوط کرده و بنوشید.
- نوشیدن یک فنجان چای میخک بعد از غذا گاز و درد معده را از بین می برد.
نحوه مصرف میخک
کاربرد میخک در آشپزی
میخک در آشپزی به صورت پودر یا گیاه کامل استفاده میشود. یکی از موارد مرسوم استفاده از میخک را در طبخ گوشت و مرغ می‌بینیم. برای سرو مرغ خود تعدادی میخک درون آن فرو کنید، این طعم منحصر‌به‌فرد در تمام غذا پخش‌شده و علاوه بر این به حفظ گوشت نیز کمک می‌کند. به عنوان طعم‌دهنده، پودر میخک یکی از ادویه‌جاتی است که در تهیه انواع سس‌ها کاربرد دارد. برای طعم‌دار کردن سس خود مقدار بسیار کمی پودر میخک به آن اضافه کنید. علاوه بر این از این ادویه در آماده سازی برنج‌ها نیز استفاده میشود.
عوارض میخک
افرادی که مشکلات کلیوی و سنگ کلیه دارند بهتر است از میخک استفاده نکنند. همچنین خانم‌های باردار نباید خواص ادویه میخک را در رژیم غذایی خود قرار دهند. افراد گرم مزاج در مصرف میخک احتیاط کنند. این ادویه طبعی گرم و خشک دارد و مصرف بیش از حد آن ناراحتی روده و معده ایجاد می‌کند. افرادی که قند خون آن‌ها پایین است به مقدار خیلی کمی مجاز به مصرف میخک هستند. میخک را همزمان با داروهای رقیق کننده خون مجاز استفاده نکنید.
سلام تشکر فراوان