بیماری FIP گربه چیست؟ علائم، دلایل و روش‌های پیشگیری و درمان

بیماری FIP گربه چیست و چرا خطرناک است؟

بیماری FIP یا پریتونیت عفونی گربه سانان یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های گربه‌ها است که توسط نوعی ویروس از خانواده کروناویروس‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری اغلب در گربه‌های خانگی دیده می‌شود و می‌تواند به شدت کشنده باشد. اگرچه بسیاری از گربه‌ها به کروناویروس آلوده می‌شوند، تنها درصد کمی از آن‌ها به دلیل جهش ویروس یا واکنش ایمنی غیرطبیعی به بیماری FIP مبتلا می‌شوند. در این مقاله به معرفی بیماری FIP، نحوه انتقال، علائم و پیامدهای آن پرداخته خواهد شد.

FIP چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

کروناویروس و بیماری FIP
بیماری FIP گربه نتیجه جهش ویروس کروناویروس گوارشی است. این ویروس پس از جهش، توانایی تأثیرگذاری روی سیستم ایمنی گربه را پیدا می‌کند و باعث التهاب شدید در رگ‌های خونی و اندام‌های مختلف بدن می‌شود.

نحوه انتقال
ویروس FIP معمولاً از طریق مدفوع، بزاق و تماس مستقیم بین گربه‌ها منتقل می‌شود. این ویروس ابتدا در دستگاه گوارش گربه شروع به تکثیر کرده و سپس از طریق گلبول‌های سفید به اندام‌های دیگر منتقل می‌شود.

مدت بقای ویروس در محیط
ویروس عامل FIP می‌تواند به مدت ۴ تا ۶ هفته در محیط زنده بماند اما خوشبختانه به‌راحتی با ضدعفونی‌کننده‌های معمولی از بین می‌رود.

FIP کدام اندام‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
بیماری FIP می‌تواند اندام‌های مختلف بدن گربه را تحت تأثیر قرار دهد. مهم‌ترین اندام‌های درگیر عبارت‌اند از:

کبد
طحال
کلیه‌ها
مغز و سیستم عصبی مرکزی
گره‌های لنفاوی
همچنین التهاب عروقی شدید ناشی از این بیماری می‌تواند عملکرد طبیعی دستگاه گوارش و سایر اندام‌ها را مختل کند.

علائم بیماری FIP
دو فرم اصلی بیماری
بیماری FIP به دو فرم اصلی تقسیم می‌شود:

فرم مرطوب:تجمع مایعات در حفره‌های شکم و سینه
تورم شکمی
تنگی نفس
فرم خشک:تب مزمن
ضعف و کاهش وزن
کاهش اشتها
اختلالات چشمی و عصبی مانند تشنج و کوری
گربه‌های در معرض خطر
بیماری FIP در گربه‌های کمتر از ۲ سال و گربه‌های نژاد خالص شایع‌تر است. برخی نژادها حساسیت بیشتری به این بیماری دارند که این مسئله به عوامل ژنتیکی مرتبط است.

اهمیت پیشگیری و شناسایی علائم

بیماری FIP یکی از کشنده‌ترین بیماری‌های گربه‌ها است و درمان قطعی برای آن وجود ندارد. به همین دلیل، شناسایی علائم اولیه و انجام اقدامات پیشگیرانه از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه، راهکارهای پیشگیری و درمان‌های حمایتی به طور مفصل بررسی خواهند شد.

علائم و راه‌های تشخیص بیماری FIP
علائم بالینی بیماری FIP
بیماری FIP می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد که به فرم مرطوب یا خشک آن بستگی دارد. این علائم ممکن است خفیف یا شدید باشند و در طول زمان تغییر کنند.

علائم فرم مرطوب:تورم شکمی ناشی از تجمع مایعات
تنگی نفس به دلیل تجمع مایعات در حفره قفسه سینه
ضعف و بی‌حالی
تب پایدار که به درمان پاسخ نمی‌دهد
علائم فرم خشک:کاهش وزن مداوم
بی‌اشتهایی
اختلالات چشمی مانند التهاب عنبیه، خونریزی شبکیه، و کوری
علائم عصبی مانند تشنج و اختلال در حرکت
نقش سیستم ایمنی در بیماری
سیستم ایمنی گربه نقش مهمی در بروز و شدت علائم بیماری FIP دارد. در برخی موارد، سیستم ایمنی سعی می‌کند ویروس را محدود کند اما این تلاش می‌تواند منجر به تشکیل ضایعات التهابی در اندام‌های داخلی شود که عملکرد طبیعی آن‌ها را مختل می‌کند.

روش‌های تشخیص بیماری FIP
دشواری در تشخیص قطعی
یکی از چالش‌های بیماری FIP، نبود تست تشخیصی قطعی است. بسیاری از آزمایش‌ها نمی‌توانند تفاوت بین کروناویروس‌های گوارشی و FIP را شناسایی کنند.

آزمایش‌های متداول برای تشخیص

آنالیز مایعات:

در فرم مرطوب، مایعاتی که از حفره شکمی یا قفسه سینه جمع‌آوری می‌شود، چسبناک و به رنگ زرد کاهی هستند. این مایعات معمولاً حاوی پروتئین‌های پلاسما و سلول‌های التهابی هستند.
آزمایش خون:
افزایش سطح پروتئین‌ها و کاهش تعداد گلبول‌های قرمز می‌تواند نشانه‌ای از بیماری باشد.

PCR و تیتر آنتی‌بادی:

این آزمایش‌ها برای تشخیص کروناویروس استفاده می‌شوند اما نمی‌توانند به طور قطعی FIP را تأیید کنند.
اهمیت تاریخچه و علائم بالینی
تشخیص FIP اغلب بر اساس ترکیبی از تاریخچه بیماری، علائم بالینی و رد سایر بیماری‌ها انجام می‌شود. دامپزشکان معمولاً از روش‌های تشخیصی تفریقی برای تایید بیماری استفاده می‌کنند.

درمان بیماری FIP

نبود درمان قطعی
تا کنون درمان قطعی برای بیماری FIP کشف نشده است و این بیماری همچنان یکی از مهلک‌ترین بیماری‌های گربه‌ها محسوب می‌شود. بیشتر درمان‌ها در دسته درمان‌های حمایتی قرار می‌گیرند.

روش‌های درمان حمایتی

داروهای کورتیکواستروئیدی: مانند پردنیزولون برای کاهش التهاب
آنتی‌بیوتیک‌ها: برای پیشگیری از عفونت‌های ثانویه
تقویت سیستم ایمنی: استفاده از داروهایی مانند اینترفرون
ویتامین‌ها و مکمل‌ها: برای کمک به بهبود وضعیت عمومی گربه
داروهای در حال تحقیق
برخی داروهای جدید در مراحل تحقیقاتی قرار دارند که ممکن است در آینده به درمان این بیماری کمک کنند. با این حال، این داروها هنوز برای استفاده گسترده تأیید نشده‌اند.

پیشگیری از بیماری FIP

واکسیناسیون
اگرچه واکسنی برای پیشگیری از بیماری FIP وجود دارد، اثربخشی آن پایین است و به ندرت استفاده می‌شود. واکسیناسیون معمولاً در مکان‌های پرخطر مانند پناهگاه‌ها یا خانه‌هایی با تعداد زیاد گربه توصیه می‌شود.

رعایت اصول بهداشتی

ضدعفونی محیط: برای از بین بردن ویروس‌هایی که در محیط باقی مانده‌اند.
جدا کردن گربه‌های بیمار: برای جلوگیری از انتقال بیماری به دیگر گربه‌ها.
کاهش تماس با گربه‌های ناشناس
اجتناب از مکان‌هایی که تعداد زیادی گربه در آن حضور دارند می‌تواند خطر انتقال ویروس را کاهش دهد.

اهمیت مراقبت از گربه‌های بیمار

بیماری FIP گربه‌ها یک چالش جدی برای صاحبان حیوانات خانگی است. اگرچه درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اقدامات پیشگیرانه و درمان‌های حمایتی می‌توانند تا حدی به مدیریت بیماری و بهبود کیفیت زندگی گربه‌ها کمک کنند. در ادامه، اهمیت آگاهی و مشورت با دامپزشک برای تشخیص و پیشگیری از این بیماری مورد تأکید قرار می‌گیرد.