منظور از قانون جدید مهریه ۱۴۰۳ و قوانین اصلاح شده مهریه چیست؟
قانون مهریه همواره یکی از مهم‌ترین موضوعات در نظام حقوقی ایران بوده و تغییرات آن تأثیر زیادی بر زندگی زوجین دارد. در سال ۱۴۰۳، قوانین جدیدی در خصوص مهریه تصویب و اصلاح شده که هدف آن شفاف‌سازی و اجرای عادلانه‌تر مهریه در موارد اختلاف میان زوجین است. این قوانین شامل تغییراتی در نحوه پرداخت مهریه، ضمانت اجرایی آن، و همچنین شرایط مطالبه مهریه هستند. در این بخش، به بررسی مواد قانونی مرتبط با مهریه، مفهوم قانون جدید و تغییرات اساسی آن می‌پردازیم.
مهریه چیست و چه جایگاهی در قانون دارد؟
مهریه، مطابق قانون مدنی و شرع اسلام، حق مالی زن است که در هنگام عقد ازدواج به او تعلق می‌گیرد. میزان مهریه می‌تواند بر اساس توافق طرفین تعیین شود و هیچ محدودیتی در مقدار آن وجود ندارد.
در عقد دائم، اگر مهریه مشخص نشده باشد، همچنان زن حق دریافت مهریه را دارد و این موضوع تحت عنوان «مهرالمثل» مشخص می‌شود. اما در عقد موقت، تعیین مهریه یکی از الزامات عقد است و بدون آن، عقد باطل خواهد بود. این نکته اهمیت مهریه را در چارچوب حقوقی ازدواج نشان می‌دهد.
مواد قانونی مهریه در سال ۱۴۰۳
در قوانین جدید مهریه ۱۴۰۳، تغییراتی در نحوه اجرای مهریه و محاسبه آن صورت گرفته است. از جمله مواد قانونی قابل توجه در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
محاسبه مهریه به نرخ روز
طبق تبصره‌ای در قانون جدید، اگر مهریه به صورت وجه رایج باشد، مبلغ آن باید بر اساس شاخص قیمت سالانه که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود، محاسبه و پرداخت شود. این تغییر برای جلوگیری از کاهش ارزش اقتصادی مهریه در طول زمان تصویب شده است.
ضمانت اجرای ۱۱۰ عدد سکه بهار آزادی
بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، ضمانت اجرای محکومیت‌های مالی تنها شامل ۱۱۰ عدد سکه یا معادل آن است. در صورتی که مهریه بیش از این مقدار باشد، پرداخت مازاد آن منوط به اثبات توانایی مالی مرد خواهد بود.
امکان تقسیط مهریه مازاد بر ۱۱۰ عدد سکه
در مواردی که مهریه بیش از ۱۱۰ عدد سکه تعیین شده باشد، مرد می‌تواند با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه، پرداخت مازاد را به صورت اقساطی درخواست کند. دادگاه با بررسی وضعیت مالی زوج، مبلغ و مدت اقساط را تعیین می‌کند.
قانون جدید مهریه: رفع ابهامات و تصورات غلط
یکی از تصورات نادرست درباره قانون جدید مهریه این است که تنها ۱۱۰ عدد سکه از مهریه زن قابل مطالبه است. اما در واقع، قانون جدید میزان مهریه را محدود نکرده، بلکه تنها ضمانت اجرای مازاد بر ۱۱۰ عدد سکه را کاهش داده است. به این معنا که زن همچنان حق دارد مهریه کامل خود را مطالبه کند، اما برای مازاد بر ۱۱۰ عدد، اثبات توانایی مالی مرد ضروری است.
نقش مهریه در حل و فصل اختلافات زناشویی
مهریه از گذشته به عنوان یکی از ابزارهای حقوقی برای حمایت از حقوق مالی زنان در نظر گرفته شده است. در سال‌های اخیر، تغییرات قانونی تلاش کرده‌اند تا ضمن حفظ این حمایت، از سوءاستفاده از آن نیز جلوگیری کنند.
در ادامه، به توضیح دقیق‌تر تغییرات قانون مهریه در سال ۱۴۰۳ و نحوه اجرای آن خواهیم پرداخت.
جزئیات قانون جدید مهریه ۱۴۰۳ و تغییرات آن
با تصویب قانون جدید مهریه در سال ۱۴۰۳، شرایط پرداخت و ضمانت اجرایی مهریه با تغییراتی همراه شده است. این تغییرات با هدف رفع ابهامات و ایجاد شفافیت در نحوه پرداخت مهریه تدوین شده‌اند. در این بخش، به بررسی دقیق‌تر مواد و تبصره‌های مرتبط با این قانون می‌پردازیم.
۱. محاسبه مهریه به نرخ روز
یکی از مهم‌ترین تغییرات در قانون جدید، مربوط به محاسبه مهریه بر اساس نرخ روز است.
بر اساس ماده الحاقی جدید:
اگر مهریه به صورت وجه نقد تعیین شده باشد، مبلغ آن باید متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه محاسبه شود.
این شاخص توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌شود و مبنای پرداخت مهریه قرار می‌گیرد.
این تغییر به‌ویژه برای جلوگیری از کاهش ارزش اقتصادی مهریه در طول زمان و حفظ قدرت خرید آن اعمال شده است.
۲. ضمانت اجرای ۱۱۰ عدد سکه
مطابق قانون جدید:
ضمانت اجرای محکومیت‌های مالی، فقط برای ۱۱۰ عدد سکه یا معادل آن قابل اعمال است.
در صورتی که مهریه بیش از این مقدار باشد، زن می‌تواند مازاد بر ۱۱۰ عدد را نیز مطالبه کند، اما اثبات توانایی مالی مرد برای پرداخت این مازاد ضروری است.
مثال: اگر مهریه زن ۵۰۰ سکه باشد، زن می‌تواند ۱۱۰ سکه را بدون نیاز به اثبات توانایی مالی مرد دریافت کند. اما برای دریافت ۳۹۰ سکه مازاد، مرد باید توانایی مالی خود را به دادگاه اثبات کند.
۳. امکان تقسیط مهریه
یکی دیگر از اصلاحات قانون جدید، امکان تقسیط مهریه برای مردانی است که توانایی پرداخت یک‌جای مهریه را ندارند.
مرد می‌تواند با ارائه دادخواست اعسار، خواستار پرداخت مهریه به صورت اقساطی شود.
دادگاه با بررسی وضعیت مالی مرد و دلایل ارائه‌شده، مبلغ و تعداد اقساط را تعیین می‌کند.
این اصلاحیه به منظور جلوگیری از به زندان افتادن مردانی است که واقعاً توانایی پرداخت مهریه را ندارند، در حالی که حق زن همچنان محفوظ باقی می‌ماند.
۴. رفع تصورات غلط درباره مهریه
یکی از مهم‌ترین نکات در قانون جدید مهریه، شفاف‌سازی درباره برخی تصورات اشتباه است:
تصور غلط: زن فقط می‌تواند ۱۱۰ عدد سکه از مهریه خود را دریافت کند.
واقعیت: زن می‌تواند کل مهریه خود را مطالبه کند، اما ضمانت اجرایی برای ۱۱۰ عدد سکه به صورت کامل است و برای مازاد آن، اثبات توانایی مالی مرد لازم است.
۵. اصلاحات دیگر در قانون مهریه
حق ثبت مهریه: برای ثبت مهریه در دفاتر ازدواج، هزینه‌ای تحت عنوان حق ثبت مهریه تعیین شده است. این مبلغ برای مهریه تا سقف ۱۴ سکه رایگان است، اما برای مهریه‌های بالاتر به تناسب افزایش می‌یابد.
عدم امکان حبس مرد بدون اثبات ملائت: طبق قانون جدید، زن نمی‌تواند بدون اثبات توانایی مالی مرد، حکم جلب برای او بگیرد.
سوالات رایج درباره قانون جدید مهریه
۱. آیا مهریه محدود به ۱۱۰ عدد سکه است؟
خیر. مهریه محدودیتی ندارد، اما ضمانت اجرایی برای ۱۱۰ عدد سکه کامل است و برای مازاد بر آن، شرایط خاصی در نظر گرفته شده است.
۲. آیا مرد می‌تواند برای تمام مهریه تقسیط بگیرد؟
تقسیط تنها برای مازاد بر ۱۱۰ عدد سکه امکان‌پذیر است. مرد موظف به پرداخت ۱۱۰ عدد سکه بدون تقسیط است.
۳. آیا مهریه‌هایی که قبل از این قانون تعیین شده‌اند، شامل قانون جدید می‌شوند؟
بله. این قانون برای همه ازدواج‌ها، چه قبل از تصویب و چه بعد از آن، قابل اجراست.
نقش قانون جدید در تعادل حقوقی زوجین
اصلاحات قانون مهریه ۱۴۰۳ با هدف ایجاد تعادل بین حقوق زن و مرد انجام شده است. این تغییرات ضمن حفظ حق زن در دریافت مهریه، از سوءاستفاده‌های احتمالی نیز جلوگیری می‌کند و مردان را از فشار مالی غیرمنصفانه مصون نگه می‌دارد.
در بخش‌های بعدی، به شرایط اجرای این قانون و تأثیرات آن بر روند دعاوی خانوادگی پرداخته خواهد شد.
اضافه کردن دیدگاه
اضافه کردن دیدگاه