اسطوخودوس یا لاوندر (Lavandula)،سرده ای از 47 گونه شناخته شده از گیاهان گلدار در خانواده نعناع، Lamiaceae با رایحه ی شیرین است. رایج‌ترین نوع این گیاه به لاوندر بریتانیایی معروف است که در اروپا، آفریقا، مدیترانه و بخش‌هایی از آسیا یافت می‌شود و قدمت آن به 2500 سال می رسد.
کلمه اسطوخودوس از ریشه لاتین “lavare” گرفته شده است که در لغت به معنای “شستن” است. اولین استفاده ثبت شده از اسطوخودوس به مصر باستان باز می گردد. در آن زمان از روغن اسطوخودوس در فرآیند مومیایی کردن استفاده می شد.
در زمان‌های بعد، اسطوخودوس در چندین منطقه از جمله ایران باستان، یونان و روم به عنوان افزودنی حمام تبدیل شد. این فرهنگ ها معتقد بودند که اسطوخودوس به پاکسازی بدن و ذهن کمک می کند.
با گذشت زمان اسطوخودوس به عنوان یک گیاه مقدس استفاده می شد. علاوه بر این، اغلب برای شاداب کردن و دادن بوی ملایم به انواع وسایل شخصی مانند لباس و مو استفاده می شد.
طبع اسطوخودوس از نظر طب سنتی
طبع اسطوخودوس از نظر طب سنتی گرم و خشک است؛ بنابراین برای افراد با طبع سرد و مرطوب بسیار مفید است و برای کسانی که دارای طبع گرم هستند با استفاده به میزان کمتر، تاثیر بهتر و عوارض کمتری دارد.
این گیاه در مناطق شمالی و کوهستانی نزدیک به رودخانه و … رشد زیادی دارد و اغلب ان را گیاهی هرز می شناسند. باید گفت اسطوخودوس کاربرد و مزایای زیادی دارد که با شناخت این گیاه می توان از ان به درستی استفاده کرد و از خواص بیشمار این گیاه بهره مند شد.
این گیاه کاربرد گسترده‌ای به خاطر مزایای بی‌شمارش دارد. از این گیاه می توان در تولید:
- روغن و اسانس
- لوازم ارایشی و بهداشتی
- دمنوش و نوشیدنی سرد
- دسرو غذا
- دارو
- و… استفاده نمود.
از این گیاه در آب و هوای معتدل به عنوان گیاهان زینتی برای استفاده در باغ و مناظر نیز می توان استفاده نمود.
خواص اسطوخودوس
از خواص گیاه اسطوخودوس به صورت دمنوش برای خوردن، به‌صورت روغن آن برای مالیدن موضعی و حتی به‌صورت اسپری می‌توان استفاده کرد.
از آنجایی‌که اسطوخودوس عطر ملایم و خوشی نیز دارد، از آن برای آروماتراپی و حتی در محصولات آرایشی بهداشتی و عطرسازی نیز بسیار استفاده می‌شود.
تمام قسمت‌های اسطوخودوس یعنی برگ، گل و ریشه آن می‌توان استفاده کرد. البته هریک از بخش‌های آن در روش استفاده و خواص گیاه اسطوخودوس متفاوت هستند و باید در ارتباط با آن مطالعه کنید.
امروزه اسطوخودوس چیزی بیش از یک گیاه معطر است همانطور که مشخص است، این گیاه معمولاً برای فواید دارویی و درمانی نیز استفاده می شود.
خواص درمانی اسطوخودوس
- کاهش استرس و اضطراب
- درمان بی خوابی و خواب اور
- کاهش فشار خون و ضربان قلب
- کاهش التهاب
- تقویت قلب
- تقویت مغز
- بهبود مشکلات گوارشی
- تسکین علائم اسم
- تقویت معده
- کاهش وزن و لاغری
- ضد عفونی کننده زخم
- تقویت مو و پوست
- تقویت کننده قوای جسمی
- کاهش گر گرفتگی یائسگی
- و …
1. اسانس اسطوخودوس بند اورنده ی خون و ضدعفونی کننده زخم است در قدیم از اسانس رقیق شده ی این گیاه برای پانسمان زخم ها و جراحات استفاده می شد.
2. از روغن اسطوخودوس می توان برای لک صورت ناشی از جوش و افتاب سوختگی کاهش التهاب و اگزما استفاده کرد. (کسانی که پوست حساسی دارند می توانند این روغن را در اب رقیق کرده و بعد استفاده کنند. البته استفاده از این ضدآفتاب طبیعی در روزهای پاییزی و زمستانی که نور خورشید مانند تابستان مستقیم و شدید نیست توصیه می شود.)
3. استفاده موضعی و خوراکی از این گیاه علاوه بر آنکه موجب تقویت و توان سیستم عصبی می شود می تواند موجب تنظیم ضربان قلب و کنترل تپش قلب شود.
4. مطالعه‌ای روی موش‌ها که در جولای 2014 در مجله Life Sciences منتشر شد، نشان داد که اسانس اسطوخودوس تأثیر مثبتی بر سلامت تنفسی دارد و التهاب آلرژیک و هیپرپلازی مخاط را تسکین می‌دهد. نوشیدن چای یا جوشانده برگ های خشک شده اسطوخودوس در کاهش التهاب و تورم دستگاه تنفسی تاثیر گذار است و موجب درمان سرفه می شود.
5. گرگرفتگی یک علامت رایج یائسگی است که بسیاری از زنان را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث ایجاد احساس گرمای ناگهانی در بدن می شود و می تواند صورت را برافروخته و باعث تعریق شود. بر اساس مطالعه ای که در سپتامبر 2016 در مجله انجمن پزشکی چین منتشر شد، رایحه درمانی اسطوخودوس به مدت 20 دقیقه دو بار در روز ممکن است به کاهش علائم یائسگی و بهبود ان کمک کند.
6. استرس های روزمره می تواند بر سلامت روان شما تأثیر بگذارد. هر چه سطح اضطراب شما بیشتر باشد، خطر ابتلا به سردرد، افسردگی و ضعف بیشتر است. تحقیقات زیادی وجود دارد که نشان می دهد اسطوخودوس اثرات مثبتی بر خلق و خو، استرس، اضطراب و افسردگی دارد. از نظر طب سنتی اسطوخودوس، آرام بخش اعصاب و تقویت کننده قوای جسمی و مغز است و برای درمان سردردهای با منشا سردی مفید است.
7. اگر منزل تان بوی بدی می دهد چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب بریزید و روی حرارت قرار دهید تا بجوشد . عطر دل انگیزی در فضای اتاق پخش خواهد شد که باعث کاهش استرس و شادابی اعضای خانه هم خواهد شد.
8. اگر شما به بی خوابی دچار هستید و از بی خوابی رنج می برید می توانید از اسانس اسطوخودوس به صورت موضعی استفاده کنید راحیه و خواص بی نظیر این گیاه باعث خواب بهتر شما می شود.
در گذشته اسطوخودوس برای افرادی که از بی خوابی یا سایر اختلالات خواب رنج می بردند توصیه می شد بنابراین مردم بالش‌های خود را با گل‌های اسطوخودوس پر می‌کردند تا به آنها کمک کند بخوابند و شب بهتر استراحت کنند. امروزه، تحقیقات نشان می دهد که تنفس در عطر اسطوخودوس می تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد.
یک بررسی سیستماتیک از 15 مطالعه در سال 2014 نشان داد که استنشاق روغن‌های همچون اسطوخودوس، اثرات مثبتی در افراد مبتلا به اختلالات خواب دارد.
9. به گفته منبع معتبر مرکز ملی سرطان، رایحه درمانی اسطوخودوس ممکن است به کاهش اضطراب در مورد روش های درمان سرطان کمک کند.
10. مطالعه نشان داده که روغن اسطوخودوس سرعت بهبود زخم را افزایش می دهد و باعث رشد و تولید کلاژن می شود و روند بازسازی بافت پوست را تقویت می کند.
11. می دانیم که معضلات این روزها، چاقی و اضافه‌وزن است. بهترین روش برای کاهش وزن در کنار ورزش مصرف دمنوش‌های لاغری است. یکی از گزینه‌های مؤثر بر کاهش وزن، دمنوش اسطوخودوس است. مصرف این دمنوش علاوه بر سم‌زدایی روده‌ها، سبب کاهش جذب چربی در بدن شده و درنتیجه منجر به لاغری و کاهش وزن می‌شود.
12. یکی دیگر از خواص اسطوخودوس پاکسازی کبد است. اسطوخودوس برای بیماری‌های کبدی و طحال و مجاری ادرار مفید است. گیاه اسطوخودوس باتوجه به اینکه می‌تواند در پاکسازی کبد مفید باشد، باعث پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها و اختلالات کبدی می‌شود.
13. از دیگر خواص اسطوخودوس می‌توان به افزایش حافظه، کاهش ورم‌های بافت عصبی و… اشاره نمود. نتایج پژوهش های محققان نشان می دهد که گیاه دارویی اسطوخودوس با اثرات مثبتی که بر روح و روان دارد در بالابردن کارایی مغز و سیستم عصبی مفید می باشد.
14. با امدن فصل بهار و نزدیک شدن به فصل تابستان وجود حشراتی مانند پشه و مگس سیاه افزایش می‌یابد که پیاده روی در محیط های سرباز و طبیعی در این زمان امکان گزش حشرات را دوچندان می‌کند. شما با استفاده از روغن اسطوخودوس می توانید این مشکل را حل کنید و از گزش حشرات به دور باشید و اگر مورد گزش قرار گرفتید از روغن اسطوخودوس استفاده کنید. اسطوخودوس به خاطر خاصیت ضد التهابی که دارد باعث کاهش التهاب ناشی از گزش می شود.
طرز تهیه دمنوش اسطوخودوس
یک قاشق غذاخوری از گل‌های خشک‌شدهٔ اسطوخودوس را به ماگ مخصوص دمنوش و یا یک فنجان آب جوش اضافه کنید و بگذارید 10 دقیقه بماند تا دم بکشد. دمنوش اسطوخودوس شما بعد از ده دقیقه آماده است، مقداری عسل طبیعی به آن اضافه کنید و بنوشید. شما می‌توانید روزانه 1 تا 2 فنجان دمنوش اسطوخودوس، مصرف کنید.
نحوه و میزان مصرف اسطوخودوس
اسطوخودوس به‌صورت روغن، اسانس و گیاه خشک در عطاری ها موجود است.
- استفاده از روغن و یا اسانس آن به‌صورت خوراکی اکیداً ممنوع است و مصرف آن به‌صورت خوراکی از مضرات اسطوخودوس است که در صورت پیش‌آمد، حتماً باید به اورژانس مراجعه کرد.
- از روغن آن در به صورت موضعی برای ماساژ و استفاده در خارج از بدن و از اسانس آن در آروماتراپی استفاده می‌شود.
- مصرف خوراکی اسطوخودوس فقط از گل و یا برگ‌های آن و به‌صورت دمنوش است.
- از بخور آن نیز می‌توان استفاده کرد که همچون اسپری و اسانس عمل کرده و سبب ایجاد آرامش در بدن می‌شود.
نکات احتیاطی برای مصرف اسطوخودوس
دمنوش اسطوخودوس با داروهای خواب اور، ارامبخش و ضد افسردگی ممکن است تداخل داشته باشد پس افرادی که این قرص ها را مصرف می کنند باید از نوشیدن اسطوخودس اجتناب کنند و قبل از مصرف حتما با دکتر خود مشورت نمایند. زنان در دوران بارداری و شیردهی بهتر است از مصرف چای و دمنوش اسطوخودوس اجتناب کنند. افرادی که به مریض های خاصی همچون دیابت مبتلا هستند قبل ار استفاده از این گیاه حتما باید قبل از مصرف با دکتر خود مشورت کنند. اگر پس از مصرف دمنوش اسطوخودوس هر نوع واکنش حساسیتی همچون لرزش یا گرفتگی گلو را تجربه کردید، مصرف را قطع کنید.
اضافه کردن دیدگاه
اضافه کردن دیدگاه