امروزه بسياري از كودكان همواره با اضطراب گريبان گير اند. اگر فرزند شما هم این مشکل را دارد، می توانید با راهکارهایی که در ادامه توضیح داده ایم، به آنها کمک کنید.
شناخت عوامل استرس
ابتدا والدين بايد منشأ استرس كودك را شناسايي كنند. فشارها غالباً منشأ خارجی دارند مانند خانواده، دوست یا مدرسه، اما گاهی از درون خود فرد نیز نشأت می‌گیرد. مهمترین فشارها می‌تواند فشارهایی باشد که ما به خود وارد می آوریم زیرا اغلب میان آنچه ما فکر می‌کنیم باید باشیم و آنجه در حقیقت هستیم مغایرت وجود دارد.
استرس می‌تواند هر فردی را که احساس ناامیدی می‌کند تحت تأثیر قرار دهد حتی کودکان. پیش از رفتن به مدرسه جدایی از والدین و پس از آن فشارهای تحصیلی و اجتماعی بخصوص تطبیق دادن خود با شرایط موجود در کودک استرس ایجاد می‌کند.
بسیاری از کودکان بعد از ساعات مدرسه فرصتی برای بازی یا استراحت کردن ندارند. اگر کودکی از فعالیت فوق برنامه شکایت دارد و یا تمایلی به انجام دادن آنها ندارد، به این معناست که بیش از حد معمول برای او برنامه‌ریزی شده است.
نظر فرزند خود را در مورد فعالیت‌های فوق برنامه جویا شوید. اگر در این مورد شکایتی داشت مزایا و معایب حذف یک فعالیت را برای او بازگو کنید. در صورتیکه حذف برنامه امکان‌پذیر نیست راهکارهایی بیابید تا کودک بتواند بدون اضطراب کنترل زمان و وظایف خود را در دست گیرد.
استرس در کودکان ممکن است با عواملی بیش از آنچه در زندگی آنها اتفاق می‌افتد تشدید شود. آیا فرزندتان صحبت‌های شما درباره مشکلات کاری، نگرانی در مورد بیماری بستگان، و یا جر و بحث با همسرتان بر‌سر مسائل مالی را می‌شنود؟ والدین باید مراقب چگونگی صحبت کردن خود در حضور کودکان باشند زیرا آنها نگرانی پدر و مادر خود را احساس کرده و دچار اضطراب می‌شوند.
اخبار جهان نیز می‌تواند موجب استرس شود. کودکانی که تصاویر ناراحت کننده در تلوزیون تماشا می‌کنند و یا اخبار مربوط به بلایای طبیعی، جنگ یا تروریسم را می‌شنوند ممکن است نگران امنیت خود یا افراد مورد علاقه خود شوند. با کودکان در مورد آنچه می‌بینند یا می‌شنوند صحبت کرده و برنامه‌هایی را که تماشا می‌کنند کنترل کنید، به این ترتیب در درک بهتر آنچه در جریان است به او کمک می‌کنید.
عوامل مشکل سازی چون بیماری، مرگ عزیزان یا طلاق نیز مؤثر هستند. اگر این عوامل به فشارهای روزانه که کودک با آنها مواجه است اضافه شود استرس در او تشدید می‌شود. حتی مسالمت‌آمیز‌ترین طلاقها برای کودک تجربه‌ای دشوار است زیرا اصلی‌ترین سیستم امنیتی او یعنی خانواده دچار تغییری جدی می‌شود. والدینی که از یکدیگر جدا می‌شوند هرگز نباید کودک را وادار به انتخاب یکی از طرفین کنند و یا در حضور او از یکدیگر بدگویی کنند.
علائم و نشانه‌ها
همیشه تشخیص اینکه کودکان چه موقع دچار فشار روحی هستند کار ساده‌ای نیست اما تغییرات رفتاری در کوتاه مدت مانند تغییرات در خلق و خو، ادا درآوردن، تغییر در الگوهای خواب یا شب ادراری می‌تواند نشانه‌هایی از وجود استرس در کودک باشد. بعضی از کودکان دچار مشکلات فیزیکی مانند دل درد یا سردرد می‌شوند، بعضی در تمرکز و انجام تکالیف درسی مشکل دارند و بعضی دیگر گوشه گیر شده و بیشتر وقت خود در تنهایی سپری می‌کنند.
در کودکان کم سن و سال تر استرس ممکن است موجب پیدایش عادات جدید رفتاری شود مانند مکیدن انگشت، پیچاندن موهای خود یا انگشت کردن در بینی. کودکان بزرگتر ممکن است دروغ بگویند، موجب آزار و اذیت دیگران شوند یا پرخاشگری کنند. همچنین کودکی که دچار فشار روحی است ممکن است کابوسهای شبانه داشته باشد، جدایی از والدین برایش مشکل باشد، به کوچک ترین مسائل واکنش شدید نشان دهد یا در عملکرد تحصیلی خود دچار مشکلات جدی شود.
روش هاي درمان
هنگام کمک به کودکان برای نداشتن استرس، نباید او را مجبور کنید که هنگام صحبت با شما نباید نگران چیزی باشد. این نوع مکالمه می تواند احوال او را بدتر از پیش کند. بهتر است از روش «شنیدن فعال» استفاده کنید: هنگامی که کودک با شما صحبت می کند مستقیما به او نگاه کنید، حرف های او را درک و سپس به روش خودتان، حرف هایش را برای او تکرار کنید. به طور مثال، «من تصور می کنم قرار ملاقات فردا با دکتر باعث شده تا عصبی بشوی.»
حتما در نظر داشته باشید که شما باید مشکل فرزند خود را درک کنید و هرگز نباید او را تحقیر کنید. در ضمن، باعث افزایش احساس ترس او هم نشوید. به طور مثال، اگر فرزند شما برای ایفای نقش خود در تئاتر مدرسه دچار اضطراب شده است، شما نباید با گفتن اینکه همه والدین بچه ها هم در سالن حضور دارند و او را تماشا می کنند، به ترسش دامن بزنید. یا مثلا هنگامی که عصبی و بی حوصله است از او نخواهید تا دیالوگ نقش خود را برای شما از حفظ بخواند. این کارها این احساس را به کودک منتقل می کنند که شما متوجه شده اید او ترسیده است و این مساله برای کودک چندان خوشایند نیست.
والدین نباید از موقعیت هایی که موجب هراس و اضطراب کودکان می شود، دوری کنند. به طور مثال، برخی از کودکان از عروسک های بزرگی که جلوی فروشگاه ها یا رستوران ها می ایستند و تبلیغ می کنند، می ترسند. مادر و پدر این کودک نباید او را فورا از محل دور کنند، بلکه باید دست فرزند خود را بگیرند و با هم نزدیک آدمی شوند که لباس مثلا خرس یا خرگوش پوشیده است. وقتی کودک در کنار شما باشد و مطمئن شود از او محافظت می کنید با اضطراب کمتری به عروسک نزدیک می شود و شاید پس از چند دقیقه همه نگرانی او از بین برود.
یکی دیگر از روش های مقابله با اضطراب کودکان، حرف زدن در مورد نگرانی ها است. به طور مثال، اگر فرزند شما نخستین روز مدرسه اش است و اضطراب و ترس زیادی دارد، با او در مورد محیط مدرسه صحبت کنید. در مورد اتفاق هایی که ممکن است برای او پیش بیاید حرف بزنید و روش کنار آمدن را نیز به او آموزش دهید. همچنین، به او بگویید در مدرسه دوستان جدید بسیاری پیدا خواهد کرد و لحظه های شادی خواهد داشت.
- باید به این نکته توجه داشته باشید که هدف شما کم کردن اضطراب و نگرانی در فرزندتان است و نباید ترس های او را از پایه و اساس سرکوب کنید.
- اگر اضطراب کودک شما زیاد است، بهتر است با روانشناس یا پزشک کودکان مشورت کنید.
گردآوري شده توسط گروه هفت گنج
ممنون استفاده کردم