امروزه ظروف مختلفی اعم از پیرکس و آرکوپال و بلور تا چینی و سرامیکی با طرحها و شكل هاي متفاوت به مشتریان عرضه می شود. حال این سئوال مطرح می شود كه در خريد اين ظروف به چه نكاتي توجه كنيم ؟ و آیا استفاده از این ظروف برای انواع غذاهای سرد و گرم و یا استفاده انها در فر و دماهای با حرارت بالا جایز است ؟
ظروف شيشه اي
امروزه استانداردهای مورد نیاز برای ساخت ظروف شیشه ای مناسب وجود دارند و به عنوان مثال این ظروف باید عاری از هر گونه ترك باشند؛ زیرا كه باعث كاهش مقاومت مكانیكی شیشه می‌گردد.
نكات مهم در خريد ظروف شيشه اي:
- سطوح داخلی و خارجی ظروف باید صاف ویكنواخت باشد.
- محل اتصال و جوش روی بدنه ظروف نباید تیز و برنده باشد.
- ظروف شیشه‌ای نباید دارای رگه‌های رنگی قابل رویت باشند.
- وجود سطوح تیره یا لكه در ظروف شیشه‌ای كه در اثر شستشو با آب داغ تمیز نشود، غیر مجاز است.
- از آنجا که حباب در ظروف شیشه ای موجب افزایش خطر شکنندگی در این ظروف می‌گردد، بهتر است ظروف شیشه‌ای فاقد هر گونه حباب باشند؛ زيرا كه باعث شكنندگی آنها می‌شود.
براي نگهداري اين مواد غذايي از ظروف شيشه اي استفاده كنيد:
- از آنجا که شيشه بو، رنگ و مزه ای را به موادی که با آن در تماسند منتقل نمی کند، لذا نگهداری چای خشک، پودر قهوه، اوديه جات و گياهان خشک در اين ظروف مناسب می باشد.
- اسانس های ميوه ها و سبزيجات به کمک حلال های قوی استخراج می شوند و بسيار فرار هستند. وجود حلال در اين اسانس ها موجب می شود که ظروف پلاستيکی نازک را تخريب کنند. درصورت نگهداری اسانس ها در ظروف فلزی، حالت اسانس تغيير می کند و يا ظروف را تخريب می نمايد.در حالی که نگهداری آنها در ظروف شيشه ای بسيار مناسب است.
- توصيه می شود برای نگهداری اسانس ها از ظروف شيشه ای رنگی استفاده شود.
- از مزايای ظروف شيشه ای مشخص بودن مواد غذايی درون آنهاست. لذا ترجیحا انواع شفاف اين ظروف را انتخاب نمایید.توجه به اين نکته ضروری است که شکل و رنگ اغلب مواد غذایی نشانگر کیفیت و تازگی آنها می‌باشد. از قرار دادن اين ظروف در شرايط شوک حرارتی يعنی گرم و سرد شدن ناگهانی و شديد، احتراز کنيد.در غير اين صورت خطر شکستن ناگهانی اين ظروف را تهديد می کند.
ظروف آرکوپال
اين گونه از ظروف چينی که زيبايی مشابه ديگر ظروف چينی و استحکامی بيش از آن را داشته و در عين حال سبک و تاحدودی شفاف هستند، موجب اقبال عمومی به آنها گرديده است.
درواقع، این ظروف از شیشه زیباتر و نشكن‌تر و همچنين از چینی سبك‌تر است.
برای تولید این ظروف، مواد اولیه ظروف شیشه‌ای را به همراه برخی مواد معدنی تا دمای 1500 تا 1600 درجه سانتیگراد حرارت می‌دهند تا ذوب شود. مراحل تولید این ظروف تا این مرحله مشابه سایر ظروف شیشه‌ای است.
ولی در مرحله انتهایی که مرحله قالب ریزی است به جای قالب‌ریزی معمول در سایر ظروف، از دستگاهی مشابه سانتریفوژ استفاده می‌شود که با استفاده از نیروی گریز از مرکز ظروفی نازک را شکل می‌دهد. این ظروف نيز همانند ظروف پیرکس در مقابل حرارت مقاومت قابل توجهی دارند.
نكات مهم در خريد ظروف آركوپال:
- از این رو برای استفاده از این ظروف باید ظروفی که دارای موج کمتر باشند را خريداری شود و در صورت خريد ظروف بلورین برای استفاده های روزمره ، از خرید انواع فانتزی این ظروف که بدليل شکل ظاهری غيرمعمولشان، شستشویشان دشوار است، پرهیز شود .
- چنانچه لب پريدگی يا هر نوع آسيب ظاهری و خش فراوان در اين ظروف وجود دارد، بهتر است ديگر از آنها استفاده نشود.
- لب پريدگی ها علاوه بر جمع کردن باکتريها و عوامل بيماری زا، ضمنا خطر مجروح کردن لب و دهان را نيز همراه دارند و شستشوی اين قسمت ها نيز دشوار است.
ظروف چینی
اينها در واقع نوعی از سراميک هستند که مورد استفاده جهت تهيه، سرو و صرف غذا واقع می شوند و همچون سراميک در طی دو مرحله پخته و آماده عرضه می شوند. در اولين مرحله خاک چينی بصورت گل در آورده شده و درون قالب ها شکل داده می شود (مثل به شکل ديس يا بشقاب) و در کوره حرارت می بيند. سپس با لعاب خاصی پوشانده شده و دوباره در کوره قرار می گيرد.
ظروف سراميك
ظروف سرامیکی یك قطعه از بدنه‌ی لعاب خورده یا بدون لعاب است كه تركیب كریستالین یا شیشه‌ای دارد و بدنه‌ی آن به طور كامل از مواد معدنی و مواد غیرفلزی تشكیل شده است.
یك فرآورده‌ی سرامیكی از جامد شدن یك تكه ماده‌ی مذاب بر اثر سرما شكل می‌گیرد. ظروف سرامیك غذاخوری از نوع بدل چینی هستند.
هشدارهاي مهم در مصرف ظروف سراميك
- برخی از رنگ هایی که برای درخشندگی بیش تر ظروف سرامیک و لعاب آن ها استفاده می شود حاوی سرب هستند.
- لذا غذاها و نوشیدنی های اسیدی را در ظروف سرامیک نگه داری نکنید و نوشیدنی های گرم مانند چای، قهوه یا آب میوه های اسیدی و ترش در فنجان های سرامیک ننوشید.
نكات مهم در خريد ظروف چيني و سراميك
- تركیب آنها شیشه‌ای و سفیدرنگ باشد.
- با رنگ‌های مصنوعی تزئین شده باشند كه در نتيجه نسبت به آب غیرقابل نفوذ باشند.
- چنانچه ضربه‌ای آرام به ظرف چینی وارد شود، صدای زنگ دار و طولانی مدتی از آن شنیده می‌شود.
- جذب آب در انواع چینی‌ها ناچیز بوده و از 2/0 تا حداكثر 1 درصد متفاوت است.
- رنگ و جلای لعاب به كار رفته در یك قطعه باید یكنواخت و هماهنگ باشد.
- ظروف باید عاری از تاب برداشتگی باشند.
- – لعاب ظرف جوش (حباب هوای زیر لعاب كه ممکن است تركیده شده باشد)، نداشته باشد.
- همچنين لب‌پریدگی، پوسته شدن و یا شره كردن و موج داشتن لعاب، ترك در بدنه و لعاب و لعاب نگرفتگی آنها قابل پذيرش نيست.
- ضمنا وجود سوراخ سنجاقی در لعاب (که در سطوح در معرض دید بیش از 2 عدد و در سطح دور از دید بیش از 4 عدد باشد)، ذرات و اجسام خارجی چسبیده به لعاب، لك و خال در لعاب در معرض دید (به تعداد بیش از یك عدد و قطر بیش از 1 میلی‌متر)، بد چسبیدن قطعات الحاقی به بدنه (به عنوان مثال اتصال نامناسب دسته‌ی فنجان به بدنه آن كه علاوه بر شكل نامناسب ظرف، شستشو و بهداشت آن را با مشكل روبه‌رو می‌كند) همگی از ايرادات جدی ظروف سراميک و چينی هستند که آنها را از استاندارد خارج می سازد.
- – در زیر هر ظرف باید نام واحد تولیدی، علامت تجارتی و یا هر مشخصه‌ی دیگری كه معرف تولیدكننده‌ی آن باشد، قید شود. استفاده از مهر استاندارد ایران بر روی كالاها و بسته‌بندی آنها برای ظروف استاندارد ضروری است.
- ظروف چینی و سرامیك در صورتی كه دارای پوشش لعاب مناسب و خصوصیات ذكر شده فوق برطبق استاندارد باشند، ظروف مناسبی برای صرف غذا هستند. پوشش استاندارد شده لعاب این ظروف بر تركیبات غذایی تاثیری نداشته و می‌توان آنها را برای نگهداری و مصرف مواد غذایی گرم و سرد به كار برد. این ظروف برای حرارت دادن غذا قابل استفاده نيستند.
- با توجه به آنكه برای اعطای نشان استاندارد، بسیاری آزمون‌های شیمیایی، فیزیكی و حتی استحكام بر روی ظروف انجام می‌شود، بنابراین هنگام خرید این ظروف، انتخاب انواعی كه دارای نشان استاندارد هستند، مناسب است. در هنگام خرید، بايستی وضعیت پوشش لعاب بر روی تمام سطح در تماس با ماده غذایی، بررسی شود. همانگونه که ذکر شد، بر اساس قانون مواد خوردنی و آشامیدنی ظروف شكستنی مورد استفاده در مواد غذایی باید تمیز، بدون ترك‌خوردگی و لب‌پریدگی باشند و از به كار بردن ظروف سرامیك و چینی كه دچار آسیب‌هایی نظیر لب‌پریدگی و خراش‌های عمیق كه با آسیب دیدن لعاب همراه است، پرهیز شود.
- با توجه به آنكه درصد جذب آب در ظروف چینی كمتر می‌باشد، این ظروف به انواع معمول ظروف سرامیك ترجیح داده می‌شوند. اگرچه به دلیل سبك بودن و قیمت كمترشان، بسیاری افراد را به خريد و استفاده ظروف سرامیكی بجای ظروف چینی سوق می‌دهد.
گردآوری و تنظیم گروه هفت گنج
www.7ganj.ir
برگرفته از قدس آنلاین / دکتر احمد رضا درستی متخصص تغذیه از انگلستان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
اضافه کردن دیدگاه
اضافه کردن دیدگاه