علم عشق: واکنش‌های شیمیایی در مغز لیلی و مجنون

علم عشق: واکنش‌های شیمیایی در مغز لیلی و مجنون

عشق! در صحبت راجع به عشق واژگان کم می‌آورند. عشق مفهومی فوق‌العاده قوی و غیرقابل توصیف است. جز عاشق کس دیگری از عشق چیزی نمی‌داند. تنها زبان عشق، احساس است.

واقعا درون‌مان چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا تاکنون این سوال را از خود پرسیده‌اید؟

وقتی عاشق کسی می‌شویم، واکنش‌های شیمیایی غیرمعمولی در بدن‌مان اتفاق می‌افتند. این واکنش‌های شیمیایی غیرقابل کنترل باعث می‌شوند حالاتی که در عشق ورزیدن احساس می‌کنیم. این واکنش‌های شیمیایی هنگام عاشق شدن با آزاد شدن هورمون‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی ایجاد می‌شوند. آری! آنها در تنظیم امواج عاشقانه‌ای که درک‌شان می‌کنیم، نقش شگفت‌انگیز و مهمی ایفا می‌کنند.

۱. مرحله‌ی شهوت

نخستین مرحله، شهوت است. در ابتدا معمولا این حس در مردان برانگیخته می‌شود زیرا یک نظر به زلف یار کافی است تا باعث تولید تستوسترون شود و آن مرد نگون‌بخت را یک دل، نه صد دل، جذب خود کند.

این حس در مرد باعث می‌شود مثل پروانه گِرد آن بانو بچرخد؛ و همین مسئله سبب می‌شود دیوانه‌وار گرفتار عشق آن بانو شود.

ولی عشق برای یک زن شامل ایجاد صمیمیت مطلق است که در آن احساس، توجه، تمرکز و بیان عاشقانه بیش از هر چیز دیگر اهمیت پیدا می‌کند. در مقابل، عشقِ مردان سطحی است. عشق برای مردان، بیش‌تر معطوف به ارضای نیاز جسمانی است تا نیاز عاطفی.

ولی در برخی مواقع و معمولا هنگامی که زنان در اوج چرخه‌ی تخمک‌گذاری هستند، به دلیل افزایش استروژن، سرانجام بانو را نیز همان حس عاشقانه‌ فرا می‌گیرد.

۲. مرحله‌ی جذب

وقتی مرد از مرحله‌ی شهوت گذر کرد، معمولا حسی از لذت و علاقه را نسبت به جنس مخالف تجربه می‌کند. وقتی مجنون مجذوب لیلی شد، آن‌گاه موج خروشانی از هورمون‌هایی نظیر آدرنالین، سروتونین و دوپامین در مسیرهای عصبی مغر مجنون جریان می‌یابند.

همین اتفاق باعث می‌شود حس غریبی از عشقِ لیلی، وجود مجنون را فراگیرد و آن را درک کند. وقتی دوپامین ترشح می‌شود، مرد احساسی از لذت را درون خودش تجربه می‌کند.

بنابراین، مجنون قصه‌ی ما برای تجربه‌ی چندین و چندباره‌ی آن لذتِ دل‌نشین باز هم گِرد شمعِ لیلی‌اش می‌چرخد و می‌چرخد. همین باعث می‌شود مغز بار دیگر دوپامین ترشح کند، و باز هم داستان شمع و لیلی و پروانه و لذت دلنشین. این فرآیند باعث می‌شود مرد بیش‌تر احساس انرژی و خشنودی کند. و تا وقتی که لیلی همان جذابیت و دلربایی را در ذهن مجنون داشته باشد، داستان دوپامین ادامه دارد.

۳. مرحله‌ی پیوند

آیا تا به حال به این قضیه فکر کرده‌اید چرا زنان بیش‌تر از مردان وابسته می‌شوند؟ بسیار خب، اگر هم فکر نکردید، لااقل این‌جا جوابش را بخوانید. آخرین مرحله‌ی عشق، آری! با ترشح هورمونی که زوج‌های‌مان را به خانه‌ی بخت می‌فرستد، وارد مرحله‌ی پیوند می‌شویم: هورمون اکسی‌توسین.

این هورمون باعث ایجاد پیوند و وابستگی میان دو نفر می‌شود. وقتی اکسی‌توسین ترشح می‌شود، بانو پیوند ذهنی قدرتمندی با شاهزاده‌ی قصه‌های‌اش ایجاد می‌کند، که باعث می‌شود نتواند به هیچ کس دیگری جز شازده (یعنی شما) فکر کند.

این هورمون در طول اوج لذت رابطه‌ی جنسی (ارگاسم) نیز ترشح می‌شود. هرقدر یک رابطه عاشقانه‌تر و صمیمی‌تر باشد، میزان بیش‌تری از این هورمون ترشح می‌‌شود.

هر دفعه که این دو گنجشک عاشق احساس عشق و عاطفه‌ی بیش‌تری می‌کنند، مقادیر بیش‌تری از هورمون اکسی‌توسین ترشح می‌شود و باعث می‌شود بانوی ما بیش‌تر و بیش‌تر به مردش وابسته شود. سطوح بالای ترشح اکسی‌توسین تعهد زن را به معشوق‌اش بیش‌تر می‌کند.

آری دوستان من… از این درس شیمی نتایج عشقی زیادی گرفتیم. عشق با هیچ واژه‌ای جز از طریق احساس‌مان قابل بیان نیست. این احساسات باعث ترشح هورمون‌های عصبی می‌شوند که ما را عاشق می‌کنند. و این بود داستان شیمیایی عاشقانه‌مان که در آن هورمون‌ها واکنش شیمیایی عشق را تسریع می‌بخشند.

ترجمه: تحریریه نشریه بازده- امیررضا مصطفایی

منبع: اسپریت ساینس، برگرفته از کتاب علم احساسات، اثر دکتر فرهاد بشیر

بازده