گودی کمر (لوردوز) , قوس غیر طبیعی و زیاد کمر به داخل

به نقل از کلینیک تخصصی اسکولیوز امید گودی کمری انحنای طبیعی رو به داخل ناحیه کمر ستون فقرات است. این منحنی به بدن کمک می‌کند تا شوک وارد آمده به کمر را جذب کرده و در عین پایداری، انعطاف پذیری خود را حفظ کند. با این حال، اگر میزان قوس این منحنی به سمت داخل زیاد باشد در آن صورت به آن لوردوز یا گودی کمر غیرطبیعی گفته می‌شود. اگر فردی دچار انحنای شدید در ستون فقرات باشد در این صورت اگر از بغل به وی نگاه کنید خواهید دید که شکل بدن وی به هنگام ایستادن مانندC است و قسمت شکم و باسن وی به سمت بیرون کشیده می‌شود.

اولین چیزی که در یک فرد مبتلا به لوردوز به چشم می‌آید وضعیت استخوان‌های لگن وی است. استخوان لگن که استخوانی بزرگ است و در قسمت مرکزی بدن قرار دارد از سمت بالا به ستون فقرات و از پایین به ساق‌های پا متصل است. به این ترتیب لگن یک فرد حرکتهای سر، شانه‌ها و تنه را با حرکات پاها و ران‌ها هماهنگ می‌کند.

افرادی که دچار بدشکلی و یا ناهنجاری در ستون فقرات و کمر می‌شوند احتمالا یک و یا چند تا از استخوان‌های وی از موقعیت ایده آل خود منحرف شده‌اند. گاهی ممکن است که این انحراف منجر به کشیدگی عضله، کشیدگی رباط و یا درد شود. همچنین در این شرایط ممکن است که ستون فقرات بدن بخواهد که موقعیت خود را با قسمت‌های دیگر بدن تنظیم و هماهنگ کند. در این شرایط بدن در صدد تسکین هرگونه درد و به تعادل کشیدن بالانس از دست رفته بدن بر اثر انحراف ایجاده شده برمی‌آید.

چه عواملی باعث ایجاد لوردوز یا قوس کمر می‌شود؟

لوردوز باعث می‌شود که باسن فرد برجسته‌تر از حالت طبیعی به نظر برسد. زمانی که افراد مبتلا به هایپرلوردوز به پشت دراز می‌کشند فضای زیادی در زیر کمر آنها به وجود خواهد آمد. گاهی پیش می‌آید که با رشد کودک این گودی کمر در آنها به خودی خود برطرف می‌شود. به این نوع از گودی کمر، لوردوز خوش‌خیم دوران نوجوانی گفته می‌شود.

اسپوندیلولیستز یا همان لغزش مهره می‌تواند منجر به لوردوز شود. در این شرایط، استخوانی (مهره) در ستون فقرات از وضعیت طبیعی خود بر روی استخوان زیر خود می‌لغزد. گاهی ممکن است فرد بصورت مادرزادی دچار لوردوز شود. همچنین گاهی ممکن است که گودی کمر ناشی از انجام فعالیت‌های ورزشی خاصی مانند ژیمناستیک باشد. گاهی هم پیش‌می‌آید که بیماری لوردوز به همراه آرتریت در ستون فقرات ایجاد شود.

از جمله علل شایع بروز لوردوز در کودکان شامل موارد زیر می‌باشد:

• آکندروپلازی نوعی اختلال در رشد استخوانی است که باعث شایع‌ترین نوع کوتولگی می‌شود.
• دیستروفی عضلانی
• سایر بیماری‌های ژنتیکی

عوامل خطر

تجربیات متخصصین کلینیک زیبایی رازی نشان میدهد از انجا که وزن بدن در ناحیه شکم، لگن را به جلو می‌کشاند لذا زنان باردار و افراد بسیار چاقی که دارای شکم بزرگ هستند در مقایسه با بسیاری از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به قوس غیرطبیعی کمر قرار دارند.

عوارض افزایش غیرطبیعی گودی کمر چیست؟

یكی از كاركردهای اساسی عضلات شکم، كشیدن قسمت بالا تنة بدن به سمت جلو است درست مانند زمانی كه شما در حالت نشستن قرار می‌‌گیرید. زمانی که این عضلات ضعیف باشند قادر به صاف کردن ستون فقرات و یا در حالت خنثی قرار گرفتن نخواهند بود. از آنجایی که در اکثر حالت‌های بد و غلط ایستادن و یا نشستن عضلات کمر بیشتر از حد معمول کار می‌کنند و همین امر باعث سفت شدن آنها می‌گردد.‌در این حالت، عضلات کمر و همسترینگ سفت و منقبض می‌شوند و قسمت پشت پاها و بالایی کمر به سمت باسن کشیده می‌شود.

به مرور زمان، گودی کمر باعث بدتر شدن اوضاع و شکل ظاهری ستون فقرات می‌شود. (برگرفته از سایت کلینیک زیبایی رازی) گودی کمر یک وضعیت مناسب و سالم نیست زیرا در این حالت وزن بدن به طور مساوی بر روی ستون فقرات توزیع نمی‌شود بلکه در این شرایط فشار و بار زیادی به مفاصل و لیگامان‌ها وارد می‌‌شود. در نتیجه این حالت، مفاصل تحت فشار به مرور زمان سفت و خشک می‌شوند و حتی اگر وزنی بر دوش آنها نباشد باز هم بازگشت به موقعیت خنثی و طبیعی خود برای آنها دشوار خواهد بود. از طرفی دیگر هنگامی که به لیگامان‌ها یا رباط‌ها فشار وارد می‌شود به مرور زمان دچار کشیدگی شده و شل می‌شوند. در نتیجه هنگامی که رباط‌ها شل شوند، ستون فقرات فرد “شل” شده و از پایداری و ثبات کمتر برخوردار خواهد شد. در نتیجة این امر و از روی عادت بدن به وضعیت لوردوز بازمی‌گردد و وزن خود را بر روی مفاصل می‌اندازد زیرا بدن در این حالت بیشتر احساس پایداری می‌کند اما این وضعیت در دراز مدت اثر سوء دارد. این چهار عامل که باعث برهم خوردن پایداری ستون فقرات می‌شوند کمر فرد را بیشتر در معرض آسیب‌دیدگی قرار می‌دهند.

همه عوامل باعث موارد زیر می‌شوند:

• درد
• خستگی
• بی‌ثباتی و ناپایداری
• کاهش عملکرد بدن

تشخیص گودی کمر

برای تشخیص قوس غیرطبیعی کمر پزشک بدن و وضعیت جسمانی فرد را معاینه می‌کند. شاید لازم باشد که برای بررسی وضعیت ستون فقرات به جلو و یا به طرفین خم شوید و یا روی میزی دراز بکشید. اگر منحنی لوردوتیک انعطاف‌پذیر باشد معمولا در این صورت اصلا جای نگرانی نیست اما اگر منحنی بدون تحرک باشد در این صورت ارزیابی پزشکی و درمان لازم است.

در این شرایط و مخصوصا اگر انحنای ستون فقرات “ثابت و غیرقابل خم شدن” باشد انجام سایر آزمایش‌های تشخیص لازم است. برخی از آزمایش‌هایی که به تشخیص این وضعیت کمک می‌کند عبارتست از:

• عکسبرداری با اشعه ایکس از ستون فقرات لومبوساکرال
• انجام یکسری آزمایش‌های برای اطمینان از نبود اختلالات که می‌تواند باعث بروز لوردوز ثابت شود.
• انجام ام آر آی (MRI) از ستون فقرات
• آزمایش‌های آزمایشگاهی (برگرفته از سایت کلینیک تخصصی کمر امید)

آیا راه ‌حل‌های نشستنی وجود دارد که بتواند به بهبود گودی کمر کمک کند؟

مدیریت این شریط به این بستگی دارد که آیا لوردوز کمر قابل اصلاح است یا ثابت. البته قابل اصلاح بودن و یا ثابت بودن لوردوز کمر را می‌توان در طی یک ارزیابی جامع تشخیص داد. اگر تیلت جلویی لگن علت اصلی لورودوز کمر باشد در این صورت ارزیابی و معاینه ستون فقرات الزامی است زیرا در شرایط بایستی ابتدا مشکل تیلت لگن برطرف شود. حالت‌هایی از نشستن که می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند شامل موارد زیر می‌باشد:

• در مواردی که وضعیت کمر فرد مناسب نیست لم دادن، نشستن به حالت رمپ یا شیب‌دار بطوری که بالا تنه با پایین تنه زاویة منفرجه تشکیل دهد یا استفاده از کمربند لگن برای کمک به ثبات لگن، راحتی و مدیریت انرژی بدن بسیار موثر است.
• اطمینان از پشتیبانی مناسب از شکل ستون فقرات. بدین منظور می‌توانید از یک ساپورت یا کش کمری استفاده کنید. با این حال، توجه داشته باشید که ساپورت کمری گاهی اوقات می‌تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود.
• استفاده از یک پشتی یا متکا برای تشکیل تکیه‌گاهی قدامی برای تنه. غالبا این کار اغلب بسیار موثر و کارآمد است.

درمان لوردوز به چه صورت است؟

درمان لوردوز باید مبتنی بر ارزیابی دقیق باشد که توسط یک درمانگر ماهر و باتجربه در زمینه ارزیابی وضعیت ‌های صحیح نشستن و ایستادن صورت می‌گیرد. معمولاً این ارزیابی توسط یک فیزیوتراپی انجام می‌شود. همچنین گاهی ممکن است این ارزیابی توسط یک مربی ورزشکار، مربی شخصی یا کابروپراکتور دارای با تحصیلات پیشرفته در این زمینه تخصصی برآورده شود. از پزشک خود بخواهید که یک متخصص خوب در این زمینه به شما معرفی کند. همچنین نظر وی را در مورد شرکت در یک برنامه تمرینی اصلاحی برای بهبود لوردوز کمرتان بپرسید.

ممکن است که روند درمانی شما شامل انجام حرکات اصلاحی، ماساژ درمانی، تمرینات بیومکانیک و یا کنترل وزن باشد. همچنین حفظ یک تنه قوی برای داشتن یک وضعیت سالم و قائم ضروری است. تقویت عضلات مرکزی بدن نیز ممکن است پایه و اساس انجام سایر حرکات تمرینی‌ باشد که مستقیما بر روی گودی کمر تاثیر می‌گذارند.

این درمان‌ها ضروری است؛

• برای اصلاح و از بین بردن دردهای کمر ناشی از گودی غیرطبیعی، معالجه و اصلاح چهار عامل ایجادکننده آن ضروری است.
• تقویت عضلات شکمی به منظور حمایت بهتر از ستون فقرات.
• آرام کردن خشکی و کشیدگی عضلات همسترینگ و کمر از طریق ماساژ بافت‌های عمیق یا آزادسازی بافت همبندی عضلانی.
• افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل ستون فقرات به کمک تکنیک‌های درمان دستی مانند مانیپیولاسیون (ماساژ) یا موبیلیزاسیون ستون فقرات برای بازگردانی حرکات طبیعی مفصل.

متأسفانه هیچ کاری در خصوص درمان رباط‌های غیرکششی نمی‌توان انجام داد. رباط‌ها بافتهای بسیار سختی هستند که نمی‌توان برای نگه‌داشتن استخوان‌ها آنها را کشید و همچنین به هنگام کشش به حالت اولیه خود برنمی‌گردند. برای جبران ناپایداری به وجود آمده ناشی از رباط‌های شل بایستی به عضلات خاص ستون فقرات آموزش داده شود تا بهتر از ستون فقرات حمایت و پشتیبانی کنند. اینها عضلات همان عضلات پوسچرال یا وضعیتی هستند که در بافت‌‌های عمیق بدن قرار گرفته‌اند.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به لوردوز

مانند اکثر دردهای بدن، بهتر است که در وهله اول به فکر پیشگیری از ابتلا به بیماری باشیم چرا که همواره پیشگیری بهتر از درمان است. با رعایت چهار نکته سادة زیر می‌توانیم از دچار شدن به لوردوز پیشگیری کنیم:

• رعایت اصول صحیح نشستن یا ایستادن: سعی کنید که همواره نسبت به طرز صحیح نشستن و یا ایستادن خود آگاهی داشته باشید. چانه خود را به سمت پایین بکشید و بدون اینکه شانه‌‌هایتان افتاده باشند بصورت صاف بایستید. توجه داشته باشید که در این حالت شانه‌های شما باید با مفصل ران در یک راستا باشند تا از قوس گرفتن بیش از حد کمر جلوگیری شود. آخرین نکته‌ایی که بایستی مدنظر داشته باشید این است که به هنگام ایستادن بایستی هر دو کف پا بطور کامل با سطح زمین در تماس باشند.
• تقویت عضلات شکم (عضله راست شکمی): بهتر است که برای پشتیبانی بهتر از ستون فقرات عضلات راست شکمی خود را تقویت کنید زیرا تقویت این عضلات به برطرف کردن فشار از روی عضلات نخاعی، رباط‌ها و عضلات کمر کمک می‌کند. این حرکات تمرینی بسیار ساده بوده و می‌توانید آنها را در خانه نیز انجام دهید. برای شروع، بر روی یک سطح سفت و سخت به پشت دراز بکشید و هر دو زانو و مفاصل ران خود را خم کنید. لگن خود را به سمت جلو و رو به بالا صاف کنید بطوری که کمرتان بطور کامل بر روی سطح زمین قرار گیرد. به مدت ۵ ثانیه بدن خود را در حالت نگه دارید و سپس استراحت کنید. این حرکت را در ۳ ست ۱۰ تایی تکرار کنید.
• کشش همسترینگ: به پشت دراز بکشید. زانوها را صاف کنید. حوله‌ای را دور پای خود بپیچید و سپس به آرامی و به کمک حوله پای خود را به سمت بدنتان بکشید. در این حالت بایستی کشش را در قسمت عضلات پشت ران احساس کنید. پای خود را به مدت ۲۰ الی ۳۰ ثانیه در این حالت نگه دارید. این حرکت را در ۳ ست تکرار کنید.
• کشش عضلات کمر: به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کرده و به سینه بچسبانید. بدن خود را به پهلو بچرخانید بطوری که کشش را در کمر خود احساس کنید. اگر در این حالت هیچگونه کششی احساس نمی‌کنید زانوها را به طرف مخالف چرخش بدن بچرخانید. به مدت ۲۰ الی ۳۰ ثانیه بدنتان را در این حالت نگه‌دارید و سپس همین حرکت را با دیگر سمت از بدنتان انجام‌ دهید. این حرکت کششی را در ۳ ست انجام دهید.