تلفن همراه امکان برقراری نوعی ارتباط همه‌زمانی و همه‌جایی را برای افراد امکان‌پذیر ساخته است و از این‌رو بیش از دیگر رسانه‌ها، عرصه ارتباط و رفع محدودیت‌های ارتباطات چهره‌به‌چهره، از جمله کارکردهای مهم پیام کوتاه است. بررسی محتوای پیام‌های کوتاه مبادله‌شده، می‌تواند از ذهنیت ارتباطی در ارتباطات بین فردی پرده بردارد.
پژوهش حاضر می‌کوشد با تحلیل محتوای کوتاه پیام‌های کوتاه مبادله‌شده میان دانشجویان دختر و پسر دانشگاه‌های تهران، به بخشی از ذهنیت ارتباطی دانشجویان پی ببرد.
جایگاه تلفن همراه در زندگی امروزی
تلفن همراه و پیام کوتاه با رفع موانع و محدودیت‌ها، ارتباطات بین‌فردی را تسهیل می‌کنند. موانع و محدودیت‌هایی که گاه شخصیتی (مانند کمرویی) هستند و گاه فرهنگی (تابوها و هنجارهای ارتباطی). در واقع، تلفن همراه و پیام کوتاه، نوعی اخلاق ارتباطی جدید را شکل داده‌اند؛ اخلاق ارتباطی جدیدی که در برخی وجوه مثبت و در برخی وجوه منفی است.
پژوهش حاضر می‌کوشد پیام کوتاه را به عنوان تسهیل‌کننده فرآیند ارتباطی میان‌فردی به‌طورخاص مورد بررسی قرار دهد. از این منظر محتوای پیام‌های ردوبدل‌شده میان دانشجویان دختر و پسر دانشگاه‌های تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد و کوشش می‌شود به این پرسش‌ها پاسخ داده شود: پیام‌ها بیشتر بین افراد و کدام‌یک ازمنسوبانشان ردوبدل میشوند؟ چه محتوایی و با چه فراوانی‌ای توسط دانشجویان دریافت شده است؟ بیشترین پیام‌ها در چه ساعتی ارسال و دریافت شده است؟ آیا رابطه‌ای بین جنسیت افراد و محتوای پیام‌های دریافتی‌شان وجود دارد؟ آیا رابطه‌ای بین وضعیت تأهل افراد و محتوای دریافتی و ارسالی آنها وجود دارد؟
روش مطالعه
جامعه آماری و نمونه‌گیری
در این روش، از هر دانشگاه 10 نفر (5 دختر و 5 پسر) به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. با توجه به وجود هشت دانشگاه در تهران، افراد انتخاب‌شده 88 نفر بودند که به دلیل عدم پاسخ‌گویی برخی از آنها به پرسشنامه‌های توزیع‌شده، این تعداد به 80 نفر تقلیل یافته است.
از هریک از پاسخ‌گویان خواسته شد 30 پیام کوتاه آخر خود ار در پرسشنامه درج کنند. به این ترتیب، تعداد 2651 پیام کوتاه از دانشجویان به دست آمده است. البته عده‌ای از پاسخ‌گویان تعداد کمتری پیام داشته‌اند.
61.5 درصد گیرندگان پیام، مرد و 38.5 درصد زن بوده‌اند
40.4 درصد پیام‌ها بین مردان رد و بدل شده است و 24.3 درصد بین زنان؛ 20.2 درصد پیام‌ها را زنان برای مردان ارسال کرده‌اند و 15.1 درصد پیام‌ها را مردان برای زنان.
57.7 درصد پیام‌ها از طرف دوستان ارسال می‌شود
سلام خیلی دلم می‌خواست بیام ببینمت عزیزم
همچنین 5 درصد پیام‌ها عاطفی- محبت‌آمیز بوده‌اند: «به هرحال متشکرم»، «سلام خیلی دلم می‌خواست بیام ببینمت عزیزم، اما نشد. دلم برات تنگ شده». 15.6 درصد جمله‌ها پرسشی و 10.9 درصد نیز امری بوده‌اند: «کجایی؟»، «ما سلفیم بیا دیگه!»، «من تو راهروام. عجله کن».
بیشتر پیامک‌ها در ساعت 21 تا 24 ارسال می‌شود
در مرتبه بعد 21.8 درصد پیام‌ها در ساعت 18 تا 21 ارسال شده‌اند که 52 درصد آنها را مردان و 48 درصد آنها را زنان ارسال کرده‌اند.
محتوای پیام و ساعت دریافت پیام
به‌طورکلی، پیام‌های کوتاه قرار ملاقات، بیشتر بین ساعت 8 الی 12 دریافت شده‌اند. خبرها بسته به اهمیت و موضوعیت آنها بیشتر بین ساعت 8 الی 12 دریافت شده‌اند.
پیام‌های کوتاه خانوادگی نیز در سه مقطع دریافت شده‌اند، اما بیشترین فراوانی مربوط به ساعات پایانی شب است. پیام‌های جنسی نیز تقریباً همین وضع را دارند، اما بیشترین فراوانی آنها مربوط به ساعت‌های پس از 6 بعدازظهر است. جوک‌ها اگرچه در طول روز دریافت میشوند، اما در ساعت‌های پایانی روز بیشترین فراوانی را دارند.
64.8 درصد پیامک‌های جوک از طرف مردها ارسال شده است
29.3 درصد جوک‌های جنسی توسط زنان ارسال شده است
محتوای پیام برحسب نسبت فرستنده و گیرنده
همچنین 15.3 درصد پیام‌ها میان همکلاسی‌ها فرستاده شده است که از آن میان 6.4 خبر و 2.1 درصد جوک بوده‌اند.
11.4 درصد پیام‌ها را اقوام نسبی دانشجویان برایشان ارسال کرده‌اند که 2.7 درصد آن جوک و 1.2 درصد آن درباره روابط خانوادگی بوده است. از 7.6 درصد پیامی که بین دانشجویان و خواهر و برادرشان مبادله شده، 2.3 درصد خبر درباره روابط خانوادگی و یک درصد عاطفی- محبت‌آمیز بوده است.
84.6 درصد ارسال‌کنندگان پیام مجردند
افراد مجرد؛ 26.8 درصد اخبار و متأهلین 2.9 درصد محتوای خبری برای دانشجویان ارسال کرده‌اند. از مجموع 14.3 درصد پیام‌های جوک نیز 11.7 درصد را مجردها و 2.6 درصد را متأهلین ارسال کرده‌اند.
بیشتر پیام‌های بین دو جنس در ساعات پایانی شب ارسال می‌شود
دریافت‌کننده: زن مجرد 25 ساله
فرستنده: مرد مجرد 26ساله
ساعت دریافت: 21:23
پیام: «طبق اعلام پلیس‌راه به دلیل بارش برف در محورهای ارتباطی بین شهرهای کشور رانندگانی که زنجیر ندارند، سینه بزنند.»
دریافت‌کننده: زن مجرد 19ساله
فرستنده: مرد مجرد 23 ساله
نسبت: دوست
ساعت دریافت: 24:35 پیام: «جیگر من فردا باید برم سرکار. شب به خیر. جیگر منی به توان 10».
دریافت‌کننده: زن مجرد 21ساله
فرستنده: مدیر بالادست
ساعت دریافت:23:25
پیام: «ندا جان الان رسیدم خونه. بیداری زنگ بزنم؟»
نگاهی گذرا به یافته‌های ارائه‌شده (از نظر محتوا، زمان و جنسیت دو طرف رابطه) نشان می‌دهد تلفن همراه و پیام کوتاه بیش از هر وسیله ارتباطی دیگری توانسته است به ایجاد اخلاق ارتباطی جدید دامن بزند.
ظهور اخلاق ارتباطی جدید
اخلاق ارتباطی جدیدی که به کمک تلفن همراه و پیام کوتاه تسهیل‌کننده است، می‌تواند ارزش‌ها و هنجارهای مرسوم در جامعه را نزد جوانان بی‌اعتبار سازد و از این‌رو به نوعی آنومی اجتماعی دامن بزند.
لازم به ذکر است پژوهش حاضر با عنوام کامل «تحلیل محتوای پیام‌های کوتاه دانشجویان دانشگاه تهران» توسط مسعود کوثری و طاهره خیرخواه انجام شده است.
اضافه کردن دیدگاه
اضافه کردن دیدگاه