آداب و مراسمات ازدواج خراسان شمالی

آداب و مراسمات ازدواج خراسان شمالی

در استان خراسان جنوبی یک شب پیش از شب عقد ، مراسمی به نام « بارکشان » صورت می گرفت . « بارکشان » عبارت است از بردن ، کشیدن و حمل لوازم و کالاهایی که در شب عقد و پس از آن مورد نیاز بود.

این محموله که مقدار و نوع و تشریفات حمل آن به شأن و امکانات دو خانواده بستگی داشت ، از خانه پسر ( یعنی داماد ) به خانه دختر ( یعنی عروس ) برده می شود . پیشاپیش مراسم بارکشان یک جوان برومند با ظاهری آراسته دو کوزه دسته دار ( سبو ) پر از آب شیرین به نشانه « روشنی » و « طراوت » حمل می نمود. پس از او سه پسر بچه یا نوجوان به ترتیب یک جلد کلام الله مجید ، یک گلدان گل یا یک دسته گل و یک ظرف یا گلابپاش پر گلاب حمل می کردند و بعد از آن « آینه ای تخت » و « شمعدان » را که به آن تعلق داشت حمل می نمودند .

پشت سر و به دنبال این چند نفر ، چند یا چندین مرد نسبتأ جوان نیرومند هدایا و کالاها و اشیای دیگر را در سینی های بزرگ مسی که به آنها « مجمعه » می گفتند بر روی سر حمل می کردند . روی این مجمعه ها سفره های بزرگ زینتی یا قلمکار می انداختند که درون آنها دیده نشود . این سفره ها را « مجمعه پوش » می نامیدند .

آنچه در این مجموعه ها حمل می شد معمولأ عبارت بود از : چند دست لباس ( ویژه عروس) ، چند جفت کفش برای عروس و زنان و دختران خانواده عروس ( مانند : مادر ، خواهر ، خاله ، عمه و …) ، مقدار قابل ملاحظه ای شیرینی های گوناگون ، قند ، چای ، برنج ، روغن ، زعفران ، صابون ، حنا و … . عاملان این مجموعه ها در یک صف مرتب و پشت سر یکدیگر در پرتو نور چراغ های بادی و توری حرکت می کردند.

در انتهای صف مراسم بارکشان یک یا چند گوسفند و یک یا چند جوال آرد گندم هم می بردند . طلاها و جواهرات و زر و زیور آلات تقدیمی داماد را یک یا دو بانوی محترم و معتمد از نزدیکان داماد همراه این کاروان می بردند و چند تن از مردان خانواده داماد با کاروان حرکت و از « بار» مراقبت می نمودند و نظم و آرایش صف کاروان را زیر نظر داشتند.

هنگامی که این کاروان با سلام و صلوات به خانه عروس می رسیدند ، چند تن از بستگان یا کسان عروس با منقل های پر از آتش و زغال که برای دفع چشم زخم روی آنها « اسفند» و «کندر» می ریختند و دود می کردند هلهله کنان و با شادی و سلام و صلوات از کاروان استقبال می کردند و « بارکش ها » را به درون خانه عروس راهنمایی می نمودند .

«بارکش ها » بار ها را در جا یا جاهایی که برای آنها در نظر گرفته شده بود بر زمین می گذاشتند و کسان عروس از آنها با شربت و شیرینی پذیرایی می کردند و فراخور توانایی خانواده عروس به هر کدام هدیه و انعامی می دانند که بیشتر عبارت بود از مقداری شیرینی و مبلغی پول که در یک دستمال نو ( معمولا ابریشمی) پیچیده و بسته شده بود . گاهی این مراسم را با نواختن ساز و دهل همراهی می کردند و بر شادی و نشاط آن می افزودند . این آیین هنوز هم در بسیاری از شهرها و روستاهای استان خراسان جنوبی و البته به صورت ساده تر از گذشته انجام می شود .

منبع:بیتوته