هر آنچه که باید درباره شایعات و واقعیات اهدای خون بدانید

14 ژوئن روز جهانی اهدای خون است. به مناسبت این روز، در این مقاله درباره شایعات، سوء تفاهم ها و واقعیات مربوط به اهدای خون تمرکز می کنیم.

در ایالات متحده، بیش از 13.2 میلیون اهدا کننده خون وجود دارد. در سطح جهان، مردم سالانه بیش از 100 میلیون واحد خون اهدا می کنند.

ذخیره خون فقط برای مدت محدود امکان پذیر است، بنابراین تشویق به اهدای خون معمولا بسیار مهم است. همانطور که سازمان بهداشت جهانی (WHO) توضیح می دهد:

اگر خون شما به اجزای تشکیل دهنده آن – گلبول های قرمز، پلاکت ها و پلاسما – تقسیم شود، می تواند یک زندگی را نجات دهد یا حتی چندین نفر را نجات دهد که می تواند برای بیماران با شرایط خاص به صورت جداگانه استفاده شود.”

با دکتر جیمز اف کنی، رئیس دانشکده فوریت های پزشکی در بیمارستان دانشگاه استاتن آیلند، نیویورک صحبت کردیم. وی نقش حیاتی خون اهدایی را در جامعه عنوان کرد:

بیمارانی که تحت یک فاجعه اساسی قرار گرفته اند، تحت عمل جراحی قرار گرفته اند، شیمی درمانی می شوند یا بیماری مغز استخوان دارند، برای زنده ماندن معمولاً نیاز به تزریق فرآورده های خونی دارند. انتقال خون در ایالات متحده هر 2 ثانیه اتفاق می افتد و 21 میلیون تزریق در سال است!

این شایعات معمولا در مورد اهدای خون وجود دارد که لازم است برطرف شود.

1. اهدای خون می تواند شما را بیمار کند

هرکسی که قبل از اهدای خون سالم باشد، بعد از آن از سلامت کمتری برخوردار نخواهد شد. اگرچه پزشکان توصیه می کنند افراد یک روز استراحت کرده و مایعات بنوشند، اما سلامتی این افراد به خطر نمی افتد.

در حدود 48 ساعت پس از اهدا، حجم خون فرد به حالت عادی برمی گردد – عمدتا از طریق افزایش پلاسما. در عرض 4 تا 8 هفته، بدن همه گلبول های قرمز از دست رفته را جایگزین می کند.

دکتر امانوئل فرو، آسیب شناس در مرکز پزشکی Fountain Valley و مدیر بانک خون، مرکز اهداکنندگان و انتقال خون در مرکز پزشکی کالیفرنیا به ما گفت:

“اهدای خون بسیار بی خطر است. اکثریت قریب به اتفاق اهداکنندگان خون می توانند پس از تکمیل پرسشنامه سلامتی و انجام یک آزمایش فیزیکی کوچک با بررسی شمارش خون خود، در کمتر از 15 دقیقه یک پیمانه خون اهدا کنند. واکنش های خطرساز اهدا کننده نادر است.”

این درست است که ممکن است کمی عوارض جانبی هم وجود داشته باشد. دکتر جان رایمو، رئیس پزشکی در کوئینز، نیویورک گفت:

“ممکن است بعد از آن احساس خستگی یا سبکی سر کنید. این علائم به خودی خود برطرف می شوند اما ممکن است بخواهید مقداری آب بنوشید و یک میان وعده کوچک برای کمک داشته باشید. همچنین ممکن است احساس درد کنید یا کبودی در بازوی شما ایجاد شود.”

دکتر کنی گفت که “افراد جوانتر و کسانی که وزن کمی دارند” بیشتر احساس بی حالی می کنند اما “معمولاً با نوشیدن مایعات قبل از اهدای خون می توان از آن جلوگیری کرد.”

2. افراد مسن نمی توانند خون بدهند

این درست نیست. در ایالات متحده، افراد بالای 16 سال و وزن بیش از 110 پوند (50 کیلوگرم) می توانند خون بدهند.

اما شایان ذکر است که قوانین در برخی از کشورها متفاوت است. به عنوان مثال در انگلستان، اهداکنندگان باید 17 تا 66 سال سن داشته باشند. با این حال، افرادی که قبلاً خون اهدا کرده اند می توانند تا 70 سالگی به خون رسانی خود ادامه دهند.

هرکسی که بیش از 70 سال سن داشته باشد اما در 2 سال گذشته خون داده است همچنان واجد شرایط اهداء خون است.

3. اگر فردی از دارو استفاده می کند، نمی تواند خون اهدا کند

این اشتباه است. افرادی که از داروهای خاصی از جمله ضد انعقاد ، داروهای ضد پلاکت و برخی از درمان های آکنه را استفاده می کنند، نباید خون اهدا کنند.

با این حال، در بیشتر موارد، مصرف داروها به این معنی نیست که کسی نمی تواند خون اهدا کند.

قبل از اهدا، فرد باید با یک متخصص پزشکی صحبت کند تا بررسی کند که آیا داروهای فعلی وی بر صلاحیت اهدا کننده تأثیر می گذارد یا خیر. به همان اندازه مهم است اگر یک دارویی تجویز کرده است، مردم نباید برای اهداء خون مصرف آن را متوقف کنند.

4. اهداء خون زمان بر است

اگرچه ثبت نام و پردازش می تواند زمان های متفاوتی به طول بینجامد اما خود اهدای خون تنها حدود 8 تا 10 دقیقه به طول می انجامد. صلیب سرخ آمریکا توضیح می دهد که “کل فرایند حدود 1 ساعت و 15 دقیقه طول می کشد”.

5. اگر خون بدهم ممکن است دچار عفونت شوم

دکتر فرو توضیح داد که چرا هیچ خطر ابتلا به عفونت هنگام اهدای خون وجود ندارد:

“ما از یک تکنیک استریل برای آماده سازی بازوی شما قبل از قرار دادن سوزن برای خونگیری شما استفاده می کنیم. عفونت در محل تقریباً شنیده نشده است. همه سوزن هایی که استفاده می کنیم جدید و استریل هستند و فقط یکبار استفاده می شوند، بنابراین هیچ فرصتی برای ابتلا به عفونت ناشی از اهدای خون وجود ندارد.”

6. در صورت تزریق خون، ممکن است دچار عفونت شوم

اگرچه ارتباط مستقیمی با اهدای خون ندارد اما یک شایعه رایج دیگر این است که هنگام تزریق خون، فرد در معرض خطر بالای عفونت است. همانطور که دکتر کنی توضیح داد:

در صورتی که خون آلوده باشد، افراد می توانند از طریق انتقال خون دچار عفونت شوند. با این حال این بسیار نادر است زیرا خون به طور دقیق برای تعدادی از ویروس ها و باکتری ها غربالگری می شود. به عنوان مثال، تخمین زده می شود که احتمال انتقال هپاتیت C از طریق انتقال خون حدود 1 در 100 میلیون است.

7. اهدای خون دردناک است

باز هم این یک شایعه است زیرا با وارد شدن سوزن کمی درد وجود دارد اما نسبتاً ملایم و کوتاه مدت است. هنگامی که سوزن در موقعیت خود قرار گرفت، اهدا کننده باید در کل احساس راحتی داشته باشد.

به دنبال اهدای خون، ممکن است مقداری درد در محل ورود سوزن وجود داشته باشد. برخی از افراد دچار کبودی می شوند، اما این معمولاً بی ضرر است و ظرف چند روز ناپدید می شود.

8. شما فقط می توانید هر سال یک بار خون بدهید

این درست نیست. هنگامی که سلول های خونی دوباره پر می شوند که تا 8 هفته طول می کشد، دوباره اهداء خون بی خطر است. به همین دلیل، صلیب سرخ آمریکا توصیه می کند که افراد می توانند هر 56 روز یکبار خون کامل بدهند.

9. افرادی که خالکوبی یا پیرسینگ دارند نمی توانند اهدا کنند

این یک اشتباه قدیمی است اما هنوز هم مردم چنین فکری می کنند. صلیب سرخ آمریکا می گوید اگر 3 ماه از خالکوبی در کشوری که امکانات خالکوبی را کنترل نمی کند، بگذرد.

به طور مشابه دادن خون پس از سوراخ شدن تا زمانی که وسایل مورد استفاده تجهیزات یکبار مصرف باشد، ایرادی ندارد. با این حال، از اهداکنندگان احتمالی می خواهد 3 ماه منتظر بمانند.

10. اگر فشار خون بالا دارید نمی توانید اهدا کنید

این همیشه درست نیست. تا زمانی که فشار خون سیستولیک کمتر از 180 میلی متر جیوه و فشار خون دیاستولیک کمتر از 100 میلی متر جیوه باشد، می توان خون اهدا کرد.

اگرچه برخی از داروها به این معنی است که امکان خون دادن وجود ندارد اما داروهای فشار خون بالا مانع فرد واجد شرایط اهدا کننده نمی شود.

11. اگر کلسترول بالا دارید نمی توانید اهدا کنید

این واقعیت ندارد. نه سطح بالای کلسترول خون و نه داروهای کاهنده کلسترول فرد را از اهداء خون محروم نمی کند.

12. گیاهخواران و وجترین ها هرگز نمی توانند خون اهدا کنند

این یک افسانه دیگر است. همانطور که دکتر فرو توضیح داد، این افراد می توانند “خون اهدا کنند” به شرطی که تمام الزامات غربالگری سلامت برای اهدای خون را برآورده کنند. برخی گیاهخواران/وجترین ها آهن کافی مصرف نمی کنند و ممکن است کم خونی داشته باشند. با این حال، ما هر اهدا کننده را از نظر کم خونی غربال می کنیم و اهداکنندگان احتمالی با این شرایط مجاز به اهدا نیستند.

13. افراد کافی در حال حاضر خون اهدا می کنند

متأسفانه، این واقعیت ندارد. از آنجا که عمر خون محدود است، نگهداری منابع کافی یک چالش همیشگی است. همانطور که دکتر رایمو توضیح داد: “گلبول های قرمز اهدا شده باید ظرف 42 روز مورد استفاده قرار گیرد. پلاکت های اهدایی باید ظرف 5 روز استفاده شود. به همین دلیل، خون اهدا شده باید دائماً تامین شود و ما همیشه به دنبال داوطلبان بیشتری برای اهدا هستیم.”

دکتر فرو همچنین بر اهمیت اهدای خون تاکید کرد:

“همیشه نیاز به اهداکنندگان خون بیشتر وجود دارد. تعداد اهداکنندگان واجد شرایط خون کمتر از آن چیزی است که اکثر مردم فکر می کنند. هر فرد اهدا کننده از نظر وجود بیماری های عفونی و سایر شرایطی که ممکن است خون آنها را برای دادن به افراد دیگر نامناسب کند، مورد بررسی قرار می گیرد. تامین دائمی اهداکنندگان واجد شرایط مورد نیاز است تا نیازهای بیمار را برآورده کند.”

دکتر کنی این پیام را تکرار کرد و توضیح داد که “تنها حدود یک سوم جمعیت ایالات متحده واجد شرایط اهداء خون هستند و فقط حدود 3٪ از این اهداکنندگان بالقوه به طور منظم خون می دهند. بسیاری از بیماران به نوع خاصی از خون نیاز دارند. بانک های خون گاهی اوقات می توانند منابع کافی از یک گروه خونی را داشته باشند و در عین حال، از نظر نوع دیگر دچار کمبود شدید هستند.”

منبع:

medicalnewstoday