عوامل موثر بر افزايش قد كدامند؟

اين سوال به ذهن خيلي از افراد خطور ميكند كه ” آيا ورزش كردن موجب افزايش قد ميشود؟” با ما همراه شويد تا با رشد قد و عوامل موثر بر آن و همچنين تاثير ورزش بر رشد قدي بيشتر آشنا شويد…

روند افزايش قد در بدن:

در بدن، هورمونی به نام هورمون رشد موجود است که در سنین کودکی و نوجوانی تکثیر سلولی ، مناطق غضروفی سر استخوان های دراز را که رشد استخوان در آنجا انجام می شود را تحریک و موجب افزایش استخوان سازی می شود.

استخوان سازی تا پایان سنین بلوغ ، ادامه دارد یعنی تا اوایل ۲۰ سالگی هنوز امکان افزایش قد وجود دارد.بعد از سخت شدن قسمت نرم و غضروفی استخوان ها و توقف رشد طولی آن ها قد فرد دیگر افزایش نخواهد یافت.

بچه‌ها به صورت نرمال از بدو تولد تا ۱۲ ماهگی حدود ۲۳ تا ۲۸ سانتی‌متر به قدشان افزوده می‌گردد. در حالی که در سنین ۱تا ۳ سالگی فقط ۵/۷ تا ۱۳ سانتی‌ متر افزایش قد دارند.از ۳ سالگی تا زمان بلوغ، سالانه ۵/۴ تا ۷ سانتی‌متر به قد کودک افزوده می‌شود.زمانی که سن کودک به زمان شروع بلوغ نزدیک می‌شود، مقدار افزایش قد به ۴سانتی‌متر در سال می رسد. به محض شروع سن بلوغ، دوران جهش رشد شروع می‌گردد که در آن زمان رشد قدی به حداکثر سرعت رشد یا به عبارتی به قله‌ی رشدی می‌رسد.

این فاصله‌ی زمانی در دختران بین سنین ۱۰ تا ۱۲سالگی و در پسران ۱۲ تا ۱۴ سالگی می‌باشد که در طی این ۲سال سالانه دختران ۸ تا ۹ سانتی‌متر و پسران ۵/۱۰ سانتی‌متر افزایش قد می‌یابند. پس از جهش رشد، دوباره میزان رشد قدی کاهش می‌یابد که دختران پس از شروع قاعدگی تا رسیدن به حداکثر رشد قدی، تا حدود ۷ سانتی‌متر سالانه به قدشان افزوده می‌شود. دختران و پسران اصولاً تا سنین ۱۴ تا ۱۶ سالگی به قدشان افزوده می‌شود که البته در پسران ممکن است تا ۲ سال بیشتر یعنی تا ۱۸ سالگی ادامه یابد . تفاوت رشد قدی در دختران به شروع زمان قاعدگی آن‌ها بر می‌گردد.

عوامل اثر گذار بر رشد قد:

• ژنتیک:مهمترین عامل تعیین کننده قد،وراثت است.برای مثال در ژن یک فرد،عدد ۱۶۰cm برای نمو قدی ثبت شده است.این بدین معناست که این فرد اگر شرایط محیطی مناسبی داشته باشد،توانایی رسیدن به حداکثر ۱۶۰cm را دارد و نه بیشتر از آن.ولی اگر شرایط محیطی مطلوب نباشد،فرد مورد نظر ممکن است هرگز به این قابلیت دست نیابد.پس می توان نتیجه گرفت،والدینی که خود قد کوتاهی دارند،احتمالا” فرزندانی نه چندان قد بلند خواهند داشت.

• عوامل محیطی:عوامل محیطی بسیار زیادی بر رشد جسمانی بعد از تولد تاثیر میگذارند.مانند:تغذیه،خواب و استراحت،آب و هوا،ارتفاع،وضعیت اجتماعی- اقتصادی،فعالیت بدنی و …

• تغذیه:تغذیه صحیح در دوره پس از تولد،مواد و انرژی لازم را برای فرایند رشد تامین می کند.افرادی که در سنین رشد،حتی به صورت مقطعی دچار سوء تغذیه شوند،اثرات منفی در نمو آن ها را می توان مشاهده کرد.استفاده از مواد غذایی غنی از کلسیم مانند شیر و لبنیات و همچنین .پروتئین که یکی از عوامل تأثیر گذار بر رشد قدی تغذیه است . در میان مواد مغذی مصرف به اندازه ی پروتئین ها و املاح بسیار اهمیت دارد. یک نوجوان باید پروتئین مورد نیازش را هر روز و به خصوص چند مرحله در طول روز دریافت کند. بهتر است پروتئین مصرفی از منابع پروتئین حیوانی باشد مثل گوشت گوسفند و گاو ، مرغ و ماهی ، تخم مرغ و شیر. در میان املاحی که برای رشد قدی لازم اند کلسیم ، فسفر ، منیزیم ، روی و فلوئور از اهمیت ویژه برخوردار هستند.

• خواب و استراحت:افراد در سنین رشد،بخصوص در دوران نوزادی به خواب کافی نیاز دارند و این عامل بر رشد جسمانی آن ها تاثیرگذار است و به هر دلیلی نوزاد از خواب و استراحت کافی بهره مند نباشد،تهدیدی برای نمو مناسب خواهد بود.

• آب و هوا:مشاهده شده است،افرادی که در مناطق گرمسیر زندگی می کنند،نسبت به افرادی که در مناطق سرد سیر هستند،قد بلندتری دارند.

• ارتفاع:معمولا “در مناطق مرتفع،افراد دارای قد کوتاه تر هستند و این شاید به دلیل محدودیت در دسترسی به اکسیژن کافی،برای رشد سلولی باشد.

• وضعیت اجتماعی-اقتصادی:خانواده هایی که دارای وضعیت اجتماعی- اقتصادی خوبی هستند،کودکانی قد بلندتر دارند و این احتمالا” به دلیل نوع تغذیه،فعالیت بدنی و شیوه زندگی آن ها باشد.

تا اینجا شما با روند رشد قد و همچنین عومال اثر گذار بر آن آشنا شدید، اکنون به اصل موضوع که همان تأثیر طناب زدن بر رشد قد است می رسیم.

برای افزایش هورمون رشد چه باید کرد؟

برای افزایش هورمون رشد داشتن خواب کافی،استفاده از ۶ وعده غذایی به جای ۳ وعده،استفاده از مواد غذایی که در قسمت تغذیه اشاره شد و ورزش کردن که در ادامه توضیح داده شده است.

آیا ورزش موجب افزایش قد می شود؟

بحث برانگیزترین فاکتور برای نمو قد،ورزش است و بیشتر ابهامات مطرح شده در همین زمینه است.

بطور کلی فعالیت بدنی منظم،باعث کاهش توده چربی و افزایش توده بدون چربی(استخوان و عضله) می شود.فعالیت بدنی به هر شکل و در غالب هر ورزشی که باشد،به بهبود رشد جسمانی کمک می کند ولی تا به حال به اثبات نرسیده است که ورزش بخصوصی باعث افزایش قد شود.
فعالیت های جسمانی منظم یا همان ورزش افزایش ترشح هورمون رشد می شوند، با افزایش ترشح هورمون رشد و رعایت فاکتور های مانند: تغذیه صحیح، خواب و استراحت، و با در نظر گرفتن اصل ژنتیک، در سن رشد؛ میت وان موجب افزایش قد شد. در این روش با توجه به اصل ژنتیک ،چنانچه فرد به طور وراثتی قد بلند باشد این قد بلندی او تثبیت خواهد شد، و چنانچه فردی به لحاظ وراثتی قد کوتاه باشد، روی افزایش قد بی ثمر نخواهد بود.

لازم به ذکر است:

در این میان ورزش هایی وجود دارد که در سنین رشد پیشنهاد نمی شود.به طور کلی ورزش هایی که باعث ضربه به استخوان ها و مفاصل شود،می تواند برای نمو قدی مضر باشند و چه بسا باعث توقف یا کم شدن نمو طولی استخوان ها شوند.و بر عکس فعالیت هایی که درون آب انجام می شوند،بهترین گزینه برای افراد در حال رشد است.ورزش های آبی مانند شنا به دلیل اینکه درون آب انجام می شوند و در آب،مفاصل و استخوان ها به مراتب فشار کمتری را متحمل می شوند،به افراد در حال رشد پیشنهاد می شود.

گردآوري: گروه هفت گنج

منبع: elmevarzesh.com