علل درد و آبسه دندان + روشهاي پيشگيري و درمان

به جرات ميتوان گفت كه دندان درد يكي از بدترين دردهايي ست كه بيشتر افراد حداقل يكبار در زندگي آن را تجربه كرده اند. زماني كه فرد حاضر است انواع و اقسام روشها را براي كاهش و توقف درد خود امتحان كند. با ما همراه شويد تا با علل دندان درد و آبسه دندان و روشهاي پيشگيري و درمان آن بيشتر آشنا شويد…

علل هایی برای دندان درد

1 – پوسیدگی دندان

یکی از شایع ترین علل دردهای دندان، پوسیدگی است. پوسیدگی دندان یعنی ایجاد حفره هایی در لایه های خارجی دندان (مینا و عاج). این دو لایه از لایه داخلی دندان آن یعنی عصب محافظت می کنند. عروق و اعصاب منتشر به هر دندان در عمق آن جای گرفته اند. اسید تولیدشده به وسیله باکتری های دهانی عاج و مینا را در خود حل می کند و باعث ایجاد پوسیدگی های دندانی می شود.

پوسیدگی های سطحی و کوچک معمولا دردی ندارند. بنابرانی ممکن است از ایجاد آنها با خبر نشویم اما هرچه پوسیدگی بزرگ تر و عمیق تر شود، درد بیشتر می شود. با پوسیدن لایه های خارجی، ریشه دندان بی محافظ می شود و سم باکتریایی و خوراکی های سرد، گرم، ترش یا شیرین آن را تحریک می کند و به این ترتیب دندان، درد می گیرد. عصب دندان بافتی زنده دارد و اگر آسیب دیدگی آن شدید باشد، می میرد و آبسه پدید می آید و گاهی لثه در آن ناحیه تاول کوچکی می زند.

2 – امراض لثه

دومین علت شایع دردهای دندانی، بیماری های لثه هستند که طی آن بافت نرم لثه ملتهب و استخوان اطرافد ندان از بین می رود.و متخصصان می گویند بیماری های لثه به مرور در اثر سمی که باکتری های دهان تولید می کنند، ایجاد می شود.

اولین نشانه این بیماری ها، خونریزی بدون درد لثه است. ولی اگر علاوه بر خونریزی، درد هم وجود داشته باشد، یعنی بیماری پیشرفته شده و احتمالا استخوان هاي اطراف دندان از بین رفته و باکتری ها باعث ایجاد کیسه های چرکی عمقی در لثه شده اند. به این ترتیب عفونت، تورم، درد و تحلیل بیشتر استخراج رخ می دهد. بیماری های پیشرفته لثه می توانند باعث شوند فرد دندان خود را از دست بدهد حتی اگر سالم باشد. بهداشت ضعیف دهان و دندان، سابقه خانوادگی بیماری های لثه، مصرف سیگار و ابتلا به دیابت می توانند باعث مبتلاشدن به بیماری های لثه شوند.

3 – حساسیت سطح ریشه دندان

دوسوم انتهایی دندان، ریشه است که در حالت طبیعی داخل استخوان قرار دارد. سموم باکتریایی، باعث تحلیل استخوان و لثه اطراف دندان می شوند و سطح ریشه را عریان می کنند. ریشه چنین دندان هایی نسبت به مواد غذایی گرم، سرد، ترش بسیار حساس می شود زیرا دیگر لثه سالمی از آن محافظت نمی کند.

4 – ترک خوردگی دندان

گاززدن با دندانی که ترک خورده، ممکن است باعث درد شدید در آن ناحیه شود. این ترک ها در اثر جویدن، گاززدن یا شکستن جسمی سخت مثل بیسکویت سفت، آبنبات، یا جویدن سر مداد یا دندان ایجاد شوند. دندان پزشک با زدن نوعی رنگ یا تاباندن نوری خاص به دندان، ترک خوردگی را تشخیص می دهد.

5 – اختلال مفصل گیجگاهی فکی

اختلال مفصل گیجگاهی – فکی می تواند باعث درد ناحیه گوش و آرواره پایین شود. این مفصل مانند لولایی فک پایین را به جمجمه وصل می کند و توانایی جویدن و صحبت به فرد می دهد. اختلالات مفصل گیجگاهی فکی ممکن است در اثر ضربه،  ورم  مفاصل یا خستگی عضلات فکی ناشی از دندان قروچه نیز به وجود بیایند. درد مفصل گیجگاهی – فکی همچنین ممکن است پس از جراحی های دندان پزشکی مثل جراحی دندان عقل یا فشرده شدن دندان عقل نهفته به ناحیه این مفصل ایجاد شود.

علل آبسه دندان

اگر پالپ دندان پس از عفونی (آلوده به باکتری) شدن نتواند از خود دفاع کند احتمال تشکیل آبسه دندانی در نوک ریشه بسیار زیاد میشود. چنین عفونتی از نوک ریشه دندان خود را به لثه رسانده و باعث تورم و ایجاد درد شدید آن میشود! معمولا درمان در این حالت کمی پیچیده تر بوده ودر مواردی ممکن است لازم باشد دندان را کشید. در موارد پیشرفته تر از عفونت، آبسه دندان ممکن است به نواحی حساسی از سر و گردن نیز برسد که برای آن نیاز به جراحی های پیچیده در اتاق عمل باشد.

متأسفانه درمان دندانهای دچار آبسه بسیار مشکل و گاه غیرممکن است. در صورت بروز آبسه و عفونت دندانها، استفاده سرخود از آنتی‌بیوتیک به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، چرا که گاهی مصرف نابجای آنتی‌بیوتیکها باعث پنهان شدن علائم یا مقاوم شدن میکروبها می‌گردد. پس در صورت بروز آبسه‌های دندانی در اولین فرصت باید به پزشک مراجعه نمود تا اقدامات درمانی لازم به عمل آید. از طرفی باقی گذاشتن دندانهای عفونی در دهان بسیار خطرناک است، چون علاوه بر تاثیر عفونت بر سلامت عمومی بدن ، در برخی موارد عفونت دندانهای شیری بر روی جوانه دندانهای دائمی زیرین تاثیر گذاشته، باعث نقص ساختاری این دندانها می‌شود.

نقش اصلی در درمان آبسه های دندانی، اول حذف عامل عفونت است که این عمل به صورت باز کردن راهی مثل بریدن بافت های روی آبسه، عصب کشی دندان یا حتی خارج کردن دندان برای خروج چرک انجام می شود و دومین راه تجویز آنتی بیوتیک های لازم برای کامل شدن درمان و حذف مواد عفونی است که البته هر دو مورد باید در مطب و با نظر دندان پزشک انجام شود.

اگر آبسه ها در نواحی سطحی و در مجاورت استخوان فک باشد، مشکل چندانی پیش نمی آید و به آسانی می توان آن ها را کنترل و درمان کرد اما اگر این عفونت به فضاهای عمقی مانند فضاهای اطراف حلق، مجاری تنفسی و حتی اطراف مغز راه پیدا کند می تواند بسیار خطرناک باشد و موجب انسداد راه های تنفسی، درگیری مغز و مننژیت (التهاب پرده مغز) و انتشار در خون شود.

حتی اگر به یک آبسه سطحی به موقع رسیدگی نشود این عفونت می تواند به بافت های عمقی تر گسترش یابد و دردسرساز شود.

مکانیسم آبسه دندان 

منطقه محدودی از چرک ناشی از عفونت باکتریایی است سیستم ایمنی بدن به عفونت واکنش نشان می دهد گلبول های سفید خون را به محلول عفونت می فرستد تا به مقابله با آن بپردازد.

چرک مخلوطی از سلولهای مرده و زنده خون آنزیم ها و بقایای تخریب شده سلول ها و بافت هاست وقتی که راهی برای خروج چرک وجود داشته باشد آبسه تشکیل می شود.

آبسه ها در هر جای بدن می توانند تشکیل شوند در دهان آبسه ها در بافت لثه یا در ریشه های دندان و بافت های اطراف دندان تشکیل می شود. علت آن می تواند تروما (غذا یا بقایای جمع شده در عمق لثه) باکتری ها ( که وارد فضای پالپ شده اند) یا یک پاکت پریودنتالی عمیق باشد.

افراد با مقاومت کم بدن در معرض تشکیل بیشتر آبسه ها هستند. در ابتدا آبسه ممکن است موجب سردرد شود که می تواند شدید باشد عصب دندان می تواند عفونی شود عفونت از لثه گذشته و در دهان باز شود وقتی آبسه به دهان راه باز می کند درد کاهش می یابد اما درمان دندانپزشکی بایستی انجام شود.

اگر آبسه درمان نشود عفونت به سایر جاهای سر و گردن گسترش می یابد.

علائم آبسه دندان

علائم اصلی آبسه دندان بتدریج ظاهر شده و ممکن است شامل موارد زیر باشد :

۱)  درد شدید در لمس دندان مبتلا و حین گاز زدن و جویدن
۲)  سست شدن دندان مبتلا
۳)  تورم حساس و قرمز رنگ لثه روی ریشه دندان
۴)  آزاد شدن چرک به داخل دندان

اولین علامت این آبسه های خطرناک به طور معمول تب بالا و بی حالی است.
در این شرایط حال عمومی بیمار خوب نیست و فرد احساس درد، دشواری در بلعیدن غذا و آب دارد، با توجه به این که پزشک می تواند این آبسه را احساس کند و تشخیص دهد باید به محض بروز علایم به دندان پزشک مراجعه کرد.

در این مرحله بسیار مهم است که مشخص شود، عفونت در کجا وجود دارد تا به موقع بتوان از طریق جراحی به آن رسیدگی و عفونت را تخلیه کرد که در این مرحله باید فرد در بیمارستان بستری و با عمل جراحی، این آبسه و چرک تخلیه شود.
در این مورد مصرف آنتی بیوتیک خوراکی بی فایده است و باید در بیمارستان آنتی بیوتیک به صورت وریدی به بیمار تزریق شود.

اگر آبسه درمان نشود، ممکن است عفونت از دندان به سطح لثه کانال زده و یک تورم دردناک که آبسه دندان نامیده می شود، شکل بگیرد. اگر آبسه دندان بترکد چرک به داخل دهان آزاد شده و درد را کاهش می دهد. اگر عفونت گسترش یابد ممکن است صورت متورم و دردناک شود و گاها تب نیز ایجاد شود. اگر به آبسه دندان مشکوک شدید بایستی هر چه سریع تر با دندانپزشک خود مشورت کنید.

تشخیص

معمولاً دندانپزشک آبسه دندان را با معاینه دهان و دندان تشخیص می دهد.

راه های تشخیص:

• ضربه آرام به دندان ها
• آزمایش حرارتی
• استفاده از یک تستر الکتریکی
• ممکن است استفاده از X.ray هم ضرورت داشته باشد.
• وقتی آ ب تخلیه می شود علایم آبسه فرو کش میکنند اما عفونت کما کان پابرجاست تا زمانی که دندان درمان شود.

درمان

ابتدا بایستی آبسه تخلیه شود که با آن درد و مقدار زیادی عفونت کاهش می یابد سپس درمان ریشه ممکن است لازم باشد و بایستی سریعاً انجام شود. اگر آبسه بافت لثه را درگیر کرده باشد توصیه می شود دهان را با آب گرم شستشو کنید این کار چند بار در روزوچندین روز بایستی انجام شود. استفاده از آنتی بیوتیک برای حذف کامل عفونت ضروری است. رادیوگرافی از دندان ۶ ماه بعد برای اطمینان از حذف عفونت لازم است.

دندان عقل هم می تواند موجب آبسه و عفونت شود،  به طور معمول دندان های عقل نیمه نهفته می تواند موجب آبسه شود. اگر نیمی از دندان عقل شما زیر لثه نهفته است، لثه اطراف آن می تواند روی دندان را بگیرد و میکروب ها در لثه اطراف این دندان جمع شود و با تحریک این بافت (هنگام گاز گرفتن لثه) دندان عقل عفونی و دچار آبسه شود بنابراین در این مواقع لازم است ابتدا با مصرف آنتی بیوتیک مناسب، عفونت اطراف دندان عقل کنترل و سپس دندان عقل از دهان خارج شود چرا که عفونت اطراف این دندان می تواند موجب درگیری فضاهای عمقی تر هم شود که این امر خطرناک است.

ممکن نیست آبسه ها آن قدر وسیع شود که نیاز به تخلیه بافت و استخوان های صورت مانند استخوان گونه و … باشد به طور معمول چنین اتفاقی پیش نمی آید و آبسه ها موجب درگیری استخوان نمی شود که نیاز به خارج کردن استخوان باشد، فقط نیاز است محل تجمع چرک تخلیه شود.

پیشگیری

رعایت بهداشت خوب دهان با تمیز نکه داشتن لثه ها و دندان ها از بقایای غذایی می تواند پیشگیری کننده باشد معاینات منظم دندانپزشکی بسیار مهم است اگر شما یک سیستم ایمنی ضعیف داشته باشید دندانپزشک را از این امر آگاه کنید.

راه های برای رفع دندان درد به  صورت  موقت:

گاهی ممکن است شما نتوانید خودتان را به سرعت به پزشک برسانید و در این مواقع باید بدانید که چگونه می توان به طور موقت درد آن را کم کنید.در ادامه راه هایی را به شما پیشنهاد میکنیم.

– از اسپری های بی حسی استفاده کنید. آنها می توانند برای مدتی روی اعصاب دندانتان تاثیر بگذارند تا بتوانید خود را به دکتر برسانید. آنها در داروخانه ها در دسترس شما هستند

– کمپرس یخ بگذارید. روی گونه خود مقداری یخ که داخل یک کیسه است بگذارید، کمک‌تان می کند.

– نگه داشتن آب یخ در دهانتان ممکن است کمکتان کند اما اگر می بینید باعث درد بیشتر و حساس شدن دردتان می شود از آن صرف نظر کنید.

– سرتان را بالا نگه دارید. با اینکار از فشار وارده به دندانتان کاسته می شود.

– دهانتان را بشویید. گاهی اوقات گیر کردن غذا بین دندانهایتان می تواند به اندازه خرابی دندان دردناک واقع شود.

– به هیچ عنوان غذای سرد، گرم و یا شیرینی ها را وارد دهانتان نکنید.

– با تکه ای از آدامس دندانتان را بپوشانید.

جهت مشاهده سریع ترین و موثرترین روشهای درمان دندان درد به صورت موقت اينجا را بخوانيد

گردآوري شده توسط گروه هفت گنج