انواع روش ها و تکنیک یادگیری ، رتبه بندی از بدترین تا بهترین آن ها

در ابتدا چند تکنیک یادگیری با راندمان بالا

مدرسه محلی برای یادگیری است اما یکی از چیزهایی که مردم واقعا به آن اهمیت نمی دهند تکنیک یادگیری صحیح است. آن ها ممکن است تدریس را طوطی وار حفظ کنند و تنها نمره شان را که گرفتند راضی بوده و فکرکنند که دیگر مشکلی وجود ندارد. آن ها هر تکنیک یادگیری را می پذیرند بدون اینکه مطمئن باشند این روش موثر هست یا نه؟ چند سال پیش چندین تکنیک یادگیری معروف مورد مطالعه قرار گرفت و میزان تاثیر گذاری آن بررسی شد. در این مقاله قصد داریم این تکنیک ها را به ترتیب موثرترین تا ضعیف ترین تکنیک به شما یاد بدهیم. با هفت گنج همراه باشید.

تکنیک یادگیری روش مطالعه به همراه آزمون

در این روش سعی می شود که هر کسی با توانایی های مختلف مدام خود را تست کرده و مورد آزمون قرار دهد. در این تکنیک یادگری فرد آموخته هایش را با تست ها و آزمون ها محک زده و می سنجد و سپس آن ها را تثبیت یا تکمیل می کند. این تکنیک یکی از اثربخش ترین تکنیک های یادگیری بوده و از طرفی کاملا ساده و قابل درک است. در این روش لازم نیست که برای تست کردن خودتان شرایط و امکانات خاصی آماده کنید بلکه می توانید در هر زمان و در هر جایی که باشید در ذهن تان دانسته های تان را محک بزنید. شما می توانید در سر خود از خود سوالاتی بپرسید و سپس جواب آن ها را بدهید. به علاوه می توانید به کمک فلش کارت های دورو خود را محک زده و دانش تان را دوره کنید.

این روش دو مزیت مهم دارد. اول اینکه با سوال کردن و پاسخ دادن اطلاعات به حافظه بلند مدت تان انتقال یافته و در بازیابی اطلاعات موثر است. دوم اینکه این روش از نشانه ها و اهداف پشتیبانی می کند. و به نوعی اطلاعات را در ذهن شما طبقه بندی می کند. این تمرین توانایی ذهنی دانش آموزان را بهبود داده و در نتیجه در سرعت و کارایی آن ها برای بازیابی اطلاعات موثر است.

این روش همچنین به لحاظ زمان کمی که لازم دارد و انجام پذیری آن در هر مکانی آن را به یک روش ایده آل و مناسب تبدیل می کند. البته باید توجه داشته باشید که بهتر است بین آزمون هایی که از خود میگیرید کمی زمان استراحت لحا کنید تا میزان یادگیری شما بالا رود.

تکنیک یادگیری توزیع

برای این تکنیک لازم است به جای آن که در یک زمان پشت سر هم به مطالعه بپردازید بخش های مطالعاتی خود را بین زمان های مختلف تقسیم کنید. این روش بارها مورد ارزیابی قرار رفته است و مشخص شد که برای حفظ اطلاعات و یادگیری بهتر موثر است. دلیل این امر هم این است که مغز با جا به جایی از یک زمان به زمان دیگر و به نوعی فعال و غیر فعال شدن نوبتی خود می تواند تمرکز بیشتری داشته و هر بار با نیروی تازه کار خود را شروع کند. شواهد مشخص نشان می دهد که ایجاد فواصل زمانی بین تایم های مطالعاتی در یادگیری بهتر موثر است.

یک مطالعه در سال 1979 نشان داد که دانش آموزانی که 6 جلسه کلاس درس داشتند و بین هر جلسه 30 روز فاصله زمانی وجود داشت خیلی بهتر از کسانی که 6 جلسه پشت سر هم را طی کردند و بعد 30 روز استراحت داشتند می توانستند از یادگیری بهتر بهره ببرند. و گروه دیگری که حتی یک روز برای مرور درس ها وقت نداشتند شانس خیلی کمتری نسبت به بقیه داشتند.

چگونه روش توزیع را عملی کنیم؟

برای مبحث های بزرگ بهتر است تا 3 ال 4 ماه هم یادگیری و مرور آموخته های تان را تقسیم کرده و به طول بیانجامید. شما بعد از هر دوره 3 الی 4 ماهه می توانید یک آمون بزرگ برگذار کنید تا آموخته های تان را محک بزنید و البته در این فاصله با آزمون های کوچک تر و مشق شب کارتان را نظم بدهید. به علاوه بین هر جلسه آموزش حداقل 24 ساعت وقت بگذارید تا مغزتان آمادگی خود را از نو بازیافته و با انرژی بیشتری کار خود را شروع کند.

تکنیک STEM چیست و چرا مهم است؟

ترکیب تکنیک آزمون و توزیع این تکنیک یادگیری را ایجاد می کند. این روش برای اکثریت قریب به اتفاق عملی بوده و نتایج مثبتی دارد. شما با ایجاد فاصله مناسب بین جلسات آموزش و تست ها و امتحانات مناسب و لازم می توانید توانایی خود را در هر مبحثی بالا ببرید.

تکنیک یادگیری بازجویی علت

بازجویی علت در تلاش برای درک مفاهیم است. به این ترتیب که شما هیچ چیز را بدون اینکه دلیل و روند آن را ندانید حفظ نمی کنید. و سعی می کنید همیشه به دنبال چرای آن باشید. برای مثال اگر سعی می کنید که E = MC ^ 2 را یاد بگیرید باید از خود بپرسید که چرا این فرمول اتفاق می افتد؟ به عبارتی باید بدانید که چرا E برابر  MC ^ 2 است؟ با این سوال سعی می کنید که فرمول های ابتدایی را پیدا کرده و علت شکل گیری فرمول نهایی را درک کنید.

مطالعات نشان می دهد که بازجویی علت در مقابل خواندن یکنواخت و کلی ٫ نتیجه ی خیلی بهتری دارد. حتی خواندن یکنواخت می تواند خیلی خسته کننده باشد اما زمانی که شما موارد و فرمول هایی در ذهن دارید که علت و روند شکل گیری آن ها را درک می کنید یادگیری برای تان بسیار لذت بخش تر خواهد بود. به این صورت مسائل در ذهن تان بهتر طبقه بندی شده و در مدت بیشتری آن ها را به یاد خواهید داشت.

راهنمایی در خصوص بازجویی علت

برای استقاده از این روش همیشه از خودتان بپرسید موردی که سعی دارم در ذهن بسپارم چگونه شکل گرفته و به نتیجه کنکوی رسیده است؟ آیا می توانید علت را شرح دهید؟ اگر می توانید چگونگی روند شکل گیری آن موضوع را درک کنید ؟ قطعا یادگیری و به ذهن سپردن آن نیز آسان تر خواهد بود. حتی می توانید از یک دفترچه یادداشت استفاده کرده و روند شکل گیری آن فرمول یا مسئله را برای خودتان یادداشت کنید تا بار دیگر آن را دیده و فرمول نهایی بهتر در ذهن تان بماند.

تکنیک یادگیری خود توضیح

خودتوضیح یکی از بستگان نزدیک تکنیک یادگیری بازجویی علت است. این روش فرد را ملزم می کند که چگونگی یک اتفاق یا فرضیه را توضیح دهد. این روش یک تکنیک ایده آل برای حل مشکلات انتزاعی است. در این روش شما یک مسئله را برای خود توضیح داده و در ذهن تان مرور می کنید و به این ترتیب یک موقعیت دوباره برای طبقه بندی و شکل گیری بهتر آن در ذهن تان ایجاد می کنید.

نکاتی برای تکنیک خودتوضیح

اگر مواردی را که می خواهید از خودتان بپرسید و برای خودتان توضیح دهید به صورت سوال و جواب روی کاغذ یادداشت کنید موقعیت بهتری را برای یادگیری و به ذهن سپردن آن برای خودتان ایجاد کرده اید.

تکنیک عمل لایه

عمل لایه به معنی این است که شما هر مطلب جدیدی که می آموزید مطالب قبلی مرتبط را نیز برای خودتان مرور کنید. برای مثال ممکن است چند جمله ای یاد بگیرید که با مفهوم معادلات جبری در ارتباط است. در همین حین باید ابتدا مفاهیم قبلی را برای خود مرور کنید و مطمئن شوید که به خوبی آن ها را می دانید. به این صورت دیگر مشکلات تان روی هم جمع نشده و به خوبی از پس یادگیری مطالب جدید که تنها چند نکته به آموخته های قبلی تان اضافه می کند، برمی آیید.

این تکنیک یادگیری به شدت مورد علاقه باربارا آکلی در کتاب ( یک ذهن برای اعداد ) است. وی این روش را از پر پتانسیل ترین روش های یادگیری می داند و معتقد است که در حفظیات و علم ریاضی می تواند حرف اول را بزند. به علاوه تکنیک علم لایه می تواند در بسیاری دیگر از علوم هم کمک کننده باشد.

اما از طرفی باید گفت که اگرچه این روش مورد تایید تعدادی از افراد قرار گرفته است اما در برخی از زمینه ها نیز ممکن است کار نکند. در برخی زمینه ها شاید وقت گذاشتن روی آموخته های قبلی باعث شود شما وقت کمتری صرف مفاهیم جدید بکنید و نتوانید آن طور که باید آن را یاد بگیرید. در کل محققان معتقدند این روش پتانسیل زیادی برای یادگیری دارد اما باید تحقیقات بیشتری در خصوص آن انجام گیرد.

راهنمایی برای تکنیک عمل لایه

این تکنیک در برخی علوم به هم وابسته مانند ریاضی باید مورد  توجه قرار گیرد. هر مبحث جدیدی که می خواهید یاد بگیرید لازم است قبل از آن یک مرور روی مباحث قبلی داشته و آن ها را در نظر بگذرانید. عمل لایه می تواند کمک زیادی در یادگیری زبان خارجه هم داشته باشد. کاری که باید انجام دهید مخلوطی از کار قبلی و کار جدید در هنگام یادگیری است. این فرایند به طبقه بندی بهتر مطالب و مفاهیم جدید هم کمک می کند.

روش هایی با راندمان پایین:

1- جملات های لایت، خط کشیدن زیر نکات

برجسته کردن نکات یکی از محبوب ترنی روش ها در یادگیری دانشجویان در دانشگاه است. این روش محبوب است چرا که انجام آن بسیار آسان و در دسترس است. اما بسیاری از مطالعات نشان می دهد که این روش هیچ بهبودی در یادگیری دانش آموزان نمی کند. اگر چه این روش می تواند کامل کننده روش های دیگر بوده و آن ها را به نوعی ارتقا دهد اما به تنهایی نمی تواند تاثیرگذار باشد.

2- راهنمایی برای کاربرد تکنیک روش برجسته سازی

اگر چه این روش به تنهایی نمی تواند موثر باشد اما در عین حال مطالعه و یادگیری را برای شما آسان تر کرده و به شما کمک می کند تا بهتر مطالب مهم را پیدا کنید و به ذهن بسپارید. با کمک این روش موارد مهم را مشخص می کنید و هنگام تندخوانی و مرور مطالب بهتر به چشمتان می آیند.

آموزش تکنیک یادگیری خلاصه

روش خلاصه بسیار واضح است. تئوری این روش این است که شما هنگام مطالعه جان کلام و مفهوم کلی مبحث را استخراج کرده و به زبان خودتان می گویید و یا جایی یادداشت می کنید تا در ذهن تان بماند.

مطالعات نشان می دهد که خلاصه می تواند تندخوانی و مرور دروس را آسان تر کند. اما در سوالات چند گزینه ای و یا تست های نکته ای کمکی به دانش آموزان نمی کند. بنابراین اگر قصد داشتید به خلاصه های تان تکیه کنید دقت کنید که این روش برای آزمون هایی مناسب است که مفاهیم کلی را از شما می خواهد نه آن هایی که روی جزئیات تکیه دارند.

مطالعتی که در سال 1986 توسط Wong, Wong, Perry, & Sawatsky انجام شد نشان داد که خلاصه برداری می تواند نتایج بهتری در یک تست از آموخته ها یک هفته بعد از یادگیری داشته باشد. در این مطالعه مشخص شد که دانش آموزان به کمک این روش می توانند تجزیه و تحلیل بهتری برای سوالات داشته و اطلاعات را بهتر طبقه بندی کنند. منتها خلاصه برداری می تواند روند کار دانش آموزان را کند کرده و سرعت یادگیری را پایین بیاورد.

خلاصه برداری در صورتی کاربردی و مناسب است که ماهرانه به دست آمده و کیفیت بهتری داشته باشد. این خلاصه باید شامل اطلاعات قبلی و آموخته های جدید باشد که به بهترین و کوتاه ترین شکل ممکن با هم ترکیب شده اند. در نهایت باید گفت که درست است که خلاصه برداری یک روش عالی برای آموختن نیست اما با توجه به تست و آزمونی که در پیش دارید خلاصه برداری هم می تواند ایده آل باشد. به علاوه مهم ترنی عامل تاثیرگذار در خلاصه برداری کیفیت آن است. خلاصه برداری نکات مهم و برجسته را به صورت کوتاه شده کنار هم جمع میکند.

راهنمایی برای کاربرد بهتر روش خلاصه برداری

اساس کار خود را استفاده از مفاهیم کلی و مفاهیم اصلی درس بگذارید. به علاوه بهتر است در خلاصه برداری مختصر نویسی را هم رعایت کنید. کلماتی که زیاد استفاده می کنید را با علامت های اختصاری مشخص کنید و تا می توانید نوشته های تان را کوتاه شده و البته قابل فهم و اثرگذار انتخاب کنید.

بازخوانی

بازخوانی یکی دیگر از روش های محبوب دانش آموزان است. من همیشه بازخوانی را به عنوان آخرین راه مطالعه خود انتخاب می کردم و احساس می کردم که این روش قرار نیست نتایج زحمات من را کامل به من بازگرداند. اکنون مشخص شد که یک دلیل علمی نیز برای این نفرت من وجود داشته است.

از لحاظ تئوری، بازخوانی توانایی یادگیری را افزایش می دهد. شما با بازخوانی می توانید اطلاعات کدگذاری شده داخل متن را مرور کنید. اما بعد از مقایسه این روش با روش های یادگیری مشخص شد که این تکنیک یادگیری بازخورد خیلی خوبی ندارد. اگرچه برای بازخوانی نیاز به آموزش خاصی ندارید و تنها کافی است کمی زمان صرف کنید اما پس از مطالعات مشخص شد که اطلاعات مرور شده توسط دانش آموز بعد از مدت کوتاهی از ذهن او رفته و ماندگاری خیلی کمی دارد. به عبارتی شما بازخورد خیلی کمی از زمانی که صرف بازخوانی کرده اید دریافت خواهید کرد.

نکاتی برای بازخوانی

اگر می خواهید مطلبی که تازه یاد گرفته اید را بازخوانی کنید بهتر است بگذارید کمی زمان بگذرد اما نه زیاد. در مطالعات انجام شده توسط  Verkoeijen، Rikers و Ozsoy در سال 2008، روی زبان آموزان مشخص شد که بهترین زمان برای بازخوانی 4 روز بعد از یادگیری مطالب اولیه است. شما می توانید در حین اینکه مطالب جدید را یاد می گیرید مطالب قدیمی را نیز بازخوانی کنید. به این ترتیب بهترین بهره را از بازخوانی برده اید.

کلید واژه ها

این روش یک راه تخصصی و کوچک برای یادگیری مواردی است که شاید به کمک این روش بتوان بهتر آن ها را آموخت. به عبارتی در برخی از مباحث یا برخی از دروس می توان روی این روش حساب کرد و در آزمون نیز در برخی از تست ها آموخته های این تکنیک به کار می آید. مثلا برای:

1.  یادگیری واژگان جدید خارجی
2. اصطلاحات پزشکی
3. تعریف کلمات
4. مواد معدنی و ویژگی های آنها
5. تعاریف علمی

این تکنیک یادگیری می تواند کاربرد داشته باشد. شاید کاربرد محدود این روش دلیل رواج کمتر آن باشد.

نکاتی برای تکنیک کلید واژه

اجازه ندهید که کاربرد کم این تکنیک اهمیت آن را از شما مخفی کند. این تکنیک یادگیری از بهترنی ها برای یادگیری واژه ها و تیک های کوچک است. اگر می خواهید این روش تاثیر بهتری در ذهن شما داشته باشد می توانید از تصویرسازی ذهنی و بازبینی در فواصل مشخص استفاده کنید. استفاده از یک کاخ ذهنی هم می تواند ایده خوبی باشد.

استفاده از تصویر برای یادگیری متن

یکی از روش های تقویت هوش و حافظه می تواند استفاده از تصاویر باشد. شما با کمک تصاویر یک نمایش منسجم از آموخته های خود ایجاد می کنید و درک تان نیز از متن بالا می رود. استفاده از تصاویر در نهایت می تواند در حافظه ی شما و درک مطلب تان موثر باشد.

با این حال تحقیقات نشان می دهد که این روش نیز محدود بوده و کاربرد زیادی ندارد. موضوعات انتزاعی مانند برخی مسائل یاضی یا علمی که در طبیعت هستند می توانند با این تکنیک آموزش داده شوند. از طرفی این روش روی همه یک تاثیر یکسان ندارد بلکه برخی دانش آموزان می توانند از این روش بهترین نتیجه را دریافت کنند و برخی دیگر هیچ سودی نبرند.

در یک مطالعه با متن های طولانی محققان دریافتند که تصاویر هیچ اثر قابل توجهی روی یادگیری دانش آموزان ندارند. استفاده از تصاویر تنها بعضی از دانش آموزان را تامین می کند و نتیجه محدودی هم دارد.

راهنمایی هایی برای تکنیک یادگیری استفاده از تصاویر

برای اثر گذاری این روش بهتر است از تصاویر خاطره انگیز استفاده کنید. این روند می تواند مفاهیم جدید را به پیشینه عکس ها مرتبط کرده و به جا افتادن و به یاد ماندن مفاهیم کمک کند.

رتبه بندی تکنیک های یادگیری از بهترین به بدترین :

• عمل توزیع
• مطالعه به همراه آزمون
• عمل لایه
• خود توضیح
• بازجویی علت
• خلاصه نویسی
• بازخوانی
• کلیدواژه
• تصاویر متن
• برجسته کردن نکات

به یاد داشته باشید که هر کدام از این روش ها بر اساس شایستگی و خاصیت های خود براورد شدند و زمانی که با دیگر روش ها ترکیب شوند می توانند یادگیری شما را به نحو احست بهبود دهند.