اگر شکست عشقی خورده اید…

عشق از دیدگاه های مختلف، تعاریف متفاوتی هم دارد. عشق را جاذبه و کشش عمیق میان دو فرد که همراه با لذتی مثبت، علاقه ای لطیف ایجاد می شود، تعریف می کنند. در دیدگاه روانشناختی هم برای عشق تعاریف مختلفی ارائه شده است.

قطع رابطه از سوی یکی از طرفین یا هر دو به علت نبود رضایت از دستاوردهای عاطفی را که در نقطه مقابل تمام احساسات و عواطف روابط عاشقانه قرار می گیرد اصطلاحا «شکست عشقی» می نامند و فرد حالتی شبیه سوگ یا از دست دادن را تجربه می کند.

گاهی در افرادی که دچار شکست عشقی شده اند حالاتی نظیر گوشه گیری، زودرنجی، غمگینی، کم حرفی، پرخاشگری، اضطراب، سوءمصرف مواد و الکل، شبگردی های اغراق آمیز و. . . مشاهده می شود.

مراحلی که عاشق طی می کند

در شکست عشقی فرد حالتی شبیه به سوگ را تجربه می کند که شامل مراحل انکار، خشم، غم و پذیرش است. اولین مرحله ای که فرد تجربه می کند مرحله انکار است و عاشق نمی تواند باور کند که رابطه اش با معشوق پایان یافته است. اولین واکنش انکار ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشد. ماندن در این فاز می تواند بعدها برای فرد خطرساز شود. دومین مرحله، خشم است.

در این مرحله فرد از اینکه نتوانسته رابطه اش با معشوق را ادامه دهد از خودش خشمگین می شود و احساس گناه شدیدی می کند. حتی گاهی نسبت به دیگران هم دچار خشم می شود؛ مثلا تصور می کند دیگران در اینکه او به معشوقش نرسید مقصرند و آنها را عامل این شکست می داند. مرحله بعدی مرحله افسردگی و غم است. هنگامی که تلاش های فرد برای جبران ناکامی ها از طریق انکار و خشم به نتیجه ای نمی رسد این مفهوم که دیگر کاری از دستش ساخته نیست در ذهنش نقش می بندد و دچار افسردگی می شود.

درواقع نرسیدن به معشوق آن قدر فرد را ملول می کند که دیگر انرژی ای برایش باقی نمی ماند و عواطف، نگرش ها و رفتارهای عاشق سرشار از غم، اندوه و افسردگی می شود. در حالت طبیعی فرد بعد از اینکه سه مرحله نخست را پشت سر گذاشت باید به پذیرش برسد و بر حادثه ناگوار درونی خود فائق آید. در بیشتر افراد پذیرش نه به معنای احساس رضایت و خرسندی بلکه به معنای پذیرفتن عدم وصال و از دست دادن معشوق برای ایجاد انطباق و سازگاری است. بعد از پذیرش معمولا علائم باقیمانده افسردگی برطرف می شود و الگوی زندگی فرد به حالت طبیعی بازمی گردد.

وابسته ها و افسرده ها بیشتر ضربه می خورند

شکست عشقی یک پاسخ هیجانی است که نسبت به فقدان و ناکامی در وصال به معشوق روی می دهد. واکنش افراد در جریان شکست عشقی نه تنها از شخصی به شخص دیگر فرق می کند بلکه در طول زندگی شخص هم از یک دوره به دوره دیگر می تواند متفاوت باشد. افرادی که دارای ویژگی های شخصیتی وابسته و افسرده خویی هستند دیرتر به پذیرش شکست عشقی خود می رسند و دیرتر و کمتر با وضعیت جدید سازگاری پیدا می کنند.

چقدر طول می کشد؟

پژوهشگران معتقدند فردی که دچار شکست عشقی می شود به طور طبیعی زمانی کمتر از شش ماه لازم دارد تا مراحل فقدان و سوگ را طی کند و بر غم درونی اش مسلط شده و خود را با شرایط جدید سازگار کند. البته حمایت اطرافیان می تواند در کم شدن مدت زمان ذکرشده موثر باشد.

مردان دیرتر از زنان به پذیرش می رسند

تحقیقات نشان می دهد میزان اندوهی که پس از شکست عاطفی تجربه می شود در زنان بیشتر از مردان است. اما زنان چون در مورد جزئیات رابطه خود با دیگران بیشتر از مردان صحبت می کنند زودتر می توانند مشکل خود را حل و فصل کرده، به پذیرش برسند. مردان از آنجا که اغلب عادت به گفت وگو درباره روابط عاطفی خود ندارند مدت زمان بیشتری برای رسیدن به پذیرش نیاز دارند و در بعضی افراد شکست عشقی به طور کامل حل نخواهد شد.

چه باید کرد؟

فعالیت های آرامبخش انجام دهید

این فعالیت ها برای افراد مختلف می تواند متفاوت باشد؛ مانند ورزش کردن (یوگا، شنا، پیاده روی و. . . )، شنیدن موسیقی های آرامبخش، انجام کارهای هنری، سفرکردن و. . .

از نقاط مثبت و منفی رابطه خود فهرستی تهیه کنید

معمولا همه افراد در فرآیند فقدان، خاطرات خوش و نقاط مثبت و خوشایند طرف مقابل شان را یادآوری می کنند؛ از این رو غم و افسوس بیشتری را تجربه می کنند. اما واقع بینی و در نظر گرفتن نقاط مثبت و منفی در کنار یکدیگر به شما کمک می کند رابطه خود را عمیق تر بررسی کرده و به یک خودکاوی برسید. با این کار هم در پشت سر گذاشتن این شکست عشقی رنج کمتری دامن گیرتان می شود و هم در روابط بعدی تان قادر خواهید بود با آگاهی بیشتر منطقی تر عمل کرده و دست به انتخاب های صحیح تری بزنید و از آنچه باعث شکست عاطفی می شود، جلوگیری کنید.

منفی بافی نکنید

از گفتن جملاتی مانند من بدشانسم، من بدبختم، گلیم بخت مرا سیاه بافتند، من دیگر نمی توانم جفت مناسبی برای خود پیدا کنم، همه مرا رها می کنند، من آدم دوست داشتنی ای نیستم و امثال آن بپرهیزید. مأیوس و ناامید نباشید و باور داشته باشید که در صورتی که به پذیرش رسیده و به زندگی عادی برگردید می توانید از تجربیاتی که در این رابطه نافرجام کسب کرده اید استفاده کرده و رابطه بهتری را با شخص مناسب تری شروع کنید.

روی ویژگی های مثبت و توانایی هایتان تمرکز کنید

سعی کنید روی زیبایی ها، جذابیت ها، استعدادها، توانمندی ها، خصوصیات مثبت اخلاقی خود مثل مهربانی، ایثار، گذشت، صبر و شکیبایی، وفاداری، تعهد و … متمرکز شوید. این کار میزان رضایت از خویشتن و اعتماد به نفس را در شما تقویت می کند.

به دنبال پایگاه های حمایتی باشید

صحبت با دوستان صمیمی و درددل کردن درباره جزییات شکست عشقی باعث تخلیه هیجانی و سبک شدن شما می شود. درعین حال به حل و فصل سریع تر شکست عاطفی شما کمک می کند. سعی کنید به جمع دوستان گذشته خود بازگردید و به انجام فعالیت های مثبت بپردازید.

هشدار

از سوء مصرف مواد و … بپرهیزید

گاهی در زمانی که فرد دچار شکست عشقی می شود از سوی دوستان و اطرافیان خود ترغیب به مصرف انواع مواد مخدر و داروهای روانگردان می شود. آگاهی تان را در زمینه وابستگی به مواد مخدر بالا ببرید و با قاطعیت به چنین پیشنهاداتی «نه» بگوید چراکه مصرف مواد مشکل شما را حل که نمی کند هیچ، بلکه به گرداب و منجلاب اعتیاد هم گرفتارتان می کند که بسیار عمیق تر و رهایی ناپذیرتر از شکست عشقی خواهد بود.

مزایای مراجعه به روانشناس

چنانچه فرد در ابتدای شکست عشقی درباره تغییرات حالات روانی اش با متخصصان روانشناسی گفت وگو کند بهتر و راحت تر می تواند از این تجربه تلخ رهایی یابد. روانشناس به عنوان یک شخص بی طرف و با استفاده از آگاهی و تخصص خود می تواند به فرد کمک کند تا نقاط مثبت و منفی رابطه گذشته خود را دریابد. نکات مثبت را در خود تقویت کرده و نقاط منفی را اصلاح کنید.

چه زمانی می توان رابطه جدیدی را شروع کرد؟

گاهی دیده می شود افرادی که دچار شکست عشقی شده اند برای التیام درد و رنجشان سعی در برقراری رابطه با فرد جدیدی را دارند. گرچه تحمل درد جدا شدن یا دل کندن از معشوق با حضور یک فرد دیگر راحت تر است اما توصیه می شود تا زمانی که شکست عشقی در فرد به طور کامل حل و فصل نشده، وارد رابطه جدیدی نشود.

شروع یک رابطه جدید آن هم با هدف فراموش کردن معشوق قبلی سرانجام خوشایندی ندارد. چون بیشتر افرادی که قبل از رسیدن به پذیرش ارتباط جدیدی را با شخص دیگری شروع می کنند برای فرار از موقعیت ایجاد شده و التیام زخم های عاطفی خود، دست به انتخاب های ناپخته و عجولانه می زنند. از این رو احتمال اینکه انتخاب ناصحیحی داشته باشند و روابط پرتنش و شکست عشقی دوباره ای را تجربه کنند، افزایش پیدا می کند.

شکست عاطفی را جدی بگیرید

به طور طبیعی فرد باید بتواند پس از گذشت شش ماه به زندگی عادی خود برگردد و خود را با شرایط جدید سازگار کند ولی اگر فردی پس از گذشت این زمان نتواند خود را با شرایط تازه وقف دهد و نشانه های زیر در او مشاهده شود لازم است به روان درمانگر مراجعه کند تا با استفاده از برنامه درمانی منسجم این بحران را به سلامت پشت سر بگذارد.

حزن و ناراحتی بیش از حد

پریشانی ناشی از جدایی

سر درگمی نقش در زندگی

کاهش عزت نفس

مشکل در پذیرش شکست

عصبانیت بی مورد

کاهش عواطف و تحرک در زندگی

احساس پوچی و بی معنایی

زینب رئوفی