راهکار برای درمان اختلالات رفتاری کودکان

راهکار برای درمان اختلالات رفتاری کودکان

گاز نگیر! فحش نده!

تربیت کودکان کار سخت و پیچیده ای است که در بسیاری موارد نیازمند مشاوره با متخصصان روانپزشکی کودک و مطالعه کتاب ها و مقالات متعدد است . هرچند که همه کودکان و حتی والدین مثل هم عمل نمی کنند اما بسیاری از مشکلات و اختلالات رفتاری در کودکان راه حل های مشابهی دارند که می توانند تا حد زیادی به والدین کمک کنند . در این مقاله به بررسی 2 اختلال شایع در کودکان یعنی گاز گرفتن یا دعوا های کودکانه و بد زبانی پرداخته ایم و راه حل های خوب و درآمدی برای آنها ارائه داده ایم .

« بچه من بلد نیست با دوست هایش بازی کند . هر بار کنار یک بچه دیگر باشد بعد از چند دقیقه صدای فریادش بلند می شود و من میدانم که باز کسی را زده یا گاز گرفته است . هر چند وقت عصبانی باشد اسباب بازی هایش را به دیوار می زند تا آنها را بشکند و اگر از غذا خوشش نیاید ، بشقابش را پرت می کند ! »

چه باید بکنم ؟

پرخاشگری در کودکان بیشتر بر سر وسایلی است که به آنها تعلق دارد و دیگران سعی در بدست آوردن آنها دارند یا اینکه زمانی اتفاق میافتد که سایر کودکان به حرف های او گوش ندهند و بازی را خراب کنند . به هر حال همه ممکن است به دلایلی عصبانی شوند اما باید راه حل های کنترل آن را نیز یاد بگیرند . البته به ندرت اتفاق میافتد که کودکان بخواهند با عصبانیت شان قصد آسیب رساندن به کسی را داشته باشند با این حال در چنین شرایطی توصیه می شود :

1 – رفتار های جایگزین را به کودک یاد بدهید

اگر بچه ای رفتار تهاجمی دارد و نمیتواند عصبانیتش را به شیوه درست نشان دهد ، باید یادش بدهید که چه روش هایی میتواند جایگزین کتک زدن یا گاز گرفتن و … شود و به همان خوبی عصبانیت را نشان دهد . از او بخواهید هر وقت عصبانی شد درباره احساسش حرف بزند تا آرامش پیدا کند . اگر هنگام بازی دیگران را هل می دهد ، از او بخواهید وقتی عصبانی شد قبل از اینکه هل بدهد از یک بزرگتر کمک بخواهد و یا دیگر به بازی ادامه ندهد . البته این آموزش باید زمانی که کودک آرام است انجام شود ، اگر وقتی که کودک عصبانی است بخواهید این مهارت کنترل را یادش دهید ، نتیجه ای نخواهد داشت .

2 – الگوی بدی نباشید

اگر نمیخواهید کودک عصبانی تان وسایل خانه را پرت کند و احساسش را سر اسباب بازی ها و کتاب هایش خالی کند ، هرگز جلوی چشم او مرتکب رفتار های مشابه نشوید . اگر شما موقع عصبانیت لیوانی را بشکنید ، کودک هم این مجوز را پیدا می کند که اسباب بازی هایش را خرد کند تا نشان دهد عصبانی است .

3 – به موقع نزد مشاور بروید

اگر دختر یا پسر کوچک شما هر روز و همیشه پرخاشگر است و نمیتواند رفتار های تهاجمی اش را کنترل کند ، شاید نیاز باشد تا با یک روانشناس یا روانپزشک مشورت کنید تا علت این رفتارها مشخص شود .

4 – احساس طرف مقابل را برایش توضیح دهید

درک احساس فرد مقابل یکی از نیاز های اصلی کنترل رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان است. شاید کودک شما تا به حال از سوی یکی از دوستانش گاز گرفته نشده و نمیداند چه حس ناخوشایندی دارد ، پس در مواقعی که هم او و هم شما آرام هستید ، برایش توضیح دهید که کتک زدن ، گاز گرفتن ، هل دادن دیگران و… چه احساسی را در طرف مقابل ایجاد می کند .

5 – از رفتار تهاجمی کودک پیشگیری کنید

قبل از اینکه رفتار تهاجمی کودک در بازی با دیگران بروز کند ، جلویش را بگیرید . برای این کار باید به دقت حواستان به جریان بازی فرزندتان با هم سن و سالانش باشد و در مواقع لزوم مداخله کنید تا رفتار های پرخاشگرایانه فرزندتان به کودک دیگری آسیب نزند .

6 – تنبیه بدنی ممنوع !

وقتی شما فرزندتان را کتک می زنید به او این مجوز را می دهید که برای نشان دادن عصبانیتش دیگران را کتک بزند . فراموش نکنید که شما آینه فرزندتان هستید ، علاوه بر اینکه نباید او را تنبیه بدنی کنید، در مواجهه با عصبانیتش هم نباید عصبانی شوید و از کوره در بروید . عصبانی شدن والدین به کودک می آموزد که قدرت و تاثیر گذاری ، در رفتار های پرخاشگرایانه و تهاجمی است .

بد زبانی در کودکان

تصور کنید که به مهمانی رفته اید و در لحظه خداحافظی، همین که میخواهید لباس های دختر یا پسرتان را عوض کنید ، او شروع به فریاد زدن می کند و حاظر نیست از بازی با دوست هایش دل بکند . شما از رفتار فرزندتان شرمنده شده اید، سعی می کنید اوضاع را کنترل کنید که بچه یک دفعه شروع به بد زبانی می کند و شمارا احمق ، بی شعور و … می خواند!! اصلا قابل تصور نیست . ولی تعجب نکنید بسیاری از والدین با مشکل بد زبانی کودکشان مواجه هستند و نمیدانند که چطور باید این مشکل را رفع کنند . آیا تهدید به فلفل ریختن روی زبان به شیوه مادر بزرگ ها جواب می دهد یا بچه را باید نزد مشاور برد ؟

چرا بچه ها بد زبان می شوند ؟

بد زبانی و فحش دادن فقط از طریق آموزش و مواجه شدن با این اتفاق در کودکان ایجاد می شود . یعنی فرزند شما در موقعیت بد زبانی قرار گرفته و استفاده از لغات و کلمات زشت یا انواع و اقسام فحش ها را از زبان فرد دیگری آموخته است . موقعیت بد زبانی می تواند شامل یک سریال تلویزیونی باشد که مناسب پدر و مادر است نه کودک یا اینکه ممکن است دوستی در مهد این کار را انجام داده و… البته بد زبانی فقط شامل فحش دادن نمی شود و مواردی مثل صدا زدن بزرگتر ها با اسم کوچک ، تهدید کردن ، طعنه زدن ، گستاخی و فریاد زدن به جای آرام صحبت کردن را هم باید در گروه بد زبانی قرار داد .

1 – الگوی خوبی باشید

اگر دوست ندارید فرزندتان با فریاد حرف بزند خودتان هم نباید در برابر او و دیگران ، چنین رفتاری داشته باشید . به جای اینکه هر بار وقتی کسی چیزی به فرزندتان می دهد به او بگویید « یادت رفت تشکر کنی » ، خودتان الگوی این رفتار پسندیده برای بچه باشید . وقتی کار کوچکی برایتان انجام می دهد از او تشکر کنید . یا اگر میخواهید دختر یا پسر کوچیتان استفاده از کلمه جادویی ” لطفا ” را یاد بگیرد ، خودتان اینقدر این کلمه را در صحبت با کودک و البته با دیگران به کار ببرید ، تا ملکه ذهن او شود .

2 – درست حرف زدن را به او یاد بدهید

« درست حرف بزن »  ، پدر و مادر بچه های بد زبان صد بار در روز از این سه کلمه ای استفاده می کنند ، اما آیا آنها تا به حال به کودکشان نشان داده اند که دقیقا منظورشان از درست حرف زدن چیست ؟ بنابراین اگر میخواهید کودک شما خوش زبان باشد ، باید این مهارت را به او آموزش دهید . اگر دلتان نمیخواهد فرزندتان با صدای بلند با شما صحبت کند ، باید به او بگویید که فریاد زدن به جای حرف زدن معمولی ، یک رفتار نادرست است و جایی در خانه شما ندارد .

3 – جلوی زبانتان را بگیرید

مهم ترین مربیان بد زبانی کودک ، پدر و مادر ، اطرافیان و تلویزیون هستند . کودک با شنیدن حرف زدن شما با دوستان ، افراد خانواده ، غریبه ها و … کلمات زشت یا حرف زدن بی ادبانه را یاد می گیرد سپس آن را تکرار می کند . انتظار نداشته باشید که وقتی موقع رانندگی و در حضور دختر و پسر کوچیکتان ، راننده های دیگر را احمق ، پشت کوهی و .. میخوانید ، این کلمه را چند ساعت بعد یا چند روز دیگر از زبان او نشنوید .

4 – به کودک احترام بگذارید

با کودکتان طوری با احترام رفتار کنید که انگار مهمان شماست . با احترام گذاشتن به کودکان این رفتار را به صورت غیر مستقیم به او آموزش می دهید .

5 – چشمتان را روی بد زبانی کودک ببندید

یکی از روش های توصیه شده برای مقابله با بد زبانی کودک این است که به طور کامل این حرکت را نادیده بگیرید ، به طوری که انگار اصلا آن حرف زشت را نشنیده اید . وقتی به بد زبانی کودک پاسخ ندهید ، به او نشان می دهید که نمیتواند با کلمات زشت یا طرز بیانش شما را تحت تاثیر قرار دهد .

منبع : درمان رفتار های پرخاشگرانه و بد زبانی کودک