ابزار قالی بافی را بشناسید

ابزار قالی بافی را بشناسید

 آشنایی با ابزارهای قالیبافی

تعریف ابزار قالیبافی!

ابزار وسايلى هستند كه به كمك آنها قالى بافته مى شود و به دو گروه ابزار بافت فارسى و ابزار تركى تقسيم مى شوند.

ابزار فارسى بافت:

چاقو (كارتك): وسيله اى است داراى لبه تيز كه از دو قسمت تيغه و دسته تشكيل شده است و براى بريدن سر اضافى ريشه ها استفاده مى شود و داراى اندازه هاى متفاوت است ولى معمولا طول آن حدود ٢٠ سانتيمتر است. چاقو در بعضى مناطق حالت مستقيم و راست دارد و در بعضى مناطق حالت كمانى دارد و تيغه پهنى دارد كه علاوه بر بريدن پرزها براى كوبيدن و جلو كشيدن ريشه ها از آن استفاده مى شود كه به نوع اخير پاكى گويند.
o قيچى فارسى بافت: همان قيچى خياطى است كه تيغه اى به قطر ارتفاع پرزها در يكى از لبه هاى آن لحيم مى شود و در مناطق مركزى از آن استفاده مى شود. البته در مناطقى چون اصفهان از قيچى اصفهانى استفاده مى شود كه عبارتست از نوعى قيچى كه مانند قيچى تركى بافت سطح تيغه ها با دسته آن در يك سطح نيست و لبه هاى آن با ضخامت اضافى ساخته مى شود كه ضخامت آن با توجه به رج شمار و ظرافت فرش متفاوت است و اين ضخامت بين ٣ تا ١٢ ميلى متر مى باشد.
o دفتين (شانه – كركيت): ابزارى است كه براى كوبيدن پود و ريشه هاى زده شده از آنها استفاده مى شود كه داراى بدنه اى چوبى و سنگين و دسته اى برآمده مى باشد و دندانه هاى فلزى دارد و حدود ٢ كيلوگرم وزن دارد و زدن آن نياز به مهارتى ويژه دارد چون هرگونه بى دقتى در استفاده از دفتين باعث پارگى و آسيب به تارها مى شود.

ابزار بافت تركى

قلاب: اين وسيله از دسته و تيغه و قلاب تشكيل شده است كه از قلاب براى گرفتن تارها و از تيغه براى بريدن پرزها استفاده مى شود. از نكات مهم اين است كه قلاب را بايد موازى چله ها نگاه داشت تا تيغه آن با چله ها تماس نداشته باشد و آنها را پاره نكند.
o سيخ: وسيله اى فلزى است كه براى كشيدن پودها استفاده مى شود و حالت فنرى دارد طول آن از ٤٠ تا ٨٠ سانتيمتر متفاوت است. پهناى سيخ معمولا ٢ سانتيمتر مى باشد، نوك آن داراى قلاب مى باشد كه از قلاب آن براى گرفتن پودها استفاده مى شود.
o دفه (دف): ابزارى است فلزى كه براى كوبيدن و محكم كردن پود و گره ها استفاده مى شود. دفه از دندانه هاى فلزى تشكيل شده كه در انتها به هم متصل شده و دسته را تشكيل مى دهند.
o قيچى (مقراض): وسيله اى است فلزى كه از دو قسمت دسته ها و تيغه ها تشكيل شده است كه دسته ها و تيغه ها در يك سطح قرار ندارند و تيغه ها در سطح پايين ترى قرار دارند و از آن براى چيدن اضافى سر ريشه ها استفاده مى شود و استفاده از آن نياز به مهارت فراوان دارد چون هر گونه بى دقتى در استفاده از آن باعث بره بره شدن و يا ذرتى شدن فرش مى شود.
o قشو (شانه – اره): وسيله اى است اره مانند كه براى سركشى پرزها در مناطق ترك بافت استفاده مى شود.

منبع:بیتوته