دلایلی که مفید یا مضر بودن برنج برای سلامتی را مشخص خواهد کرد

برنج ماده‌ی غذایی با ارزشی است قدمت تاریخی دارد. این ماده از گروه غلات بوده و غذای بخش قابل توجهی از جمعیت جهان به ویژه آسیا است. شاید برایتان جالب باشد که تاکنون هزار نوع برنج در جهان کشف شده اما برنج سفید، برنج قهوه‌ای و برنج قرمز رایج‌ترین نوع برنج به شمار می‌آید. این ماده‌ی خوش طعم و خوش عطر قوت غالب و عضو جدانشدنی سفره‌ی ایرانیان است و طرفداران زیادی دارد. یکی از بهترین انواع برنجی که در ایران کشت می‌شود، برنج هاشمی است که بوی مطبوع و طعم بسیار لذیذی دارد.

برنج ایرانی خود دسته‌بندی‌های مختلفی دارد که هرکدام به شیوه‌ی مختلفی پخت می‌گردد. از انواع برنج می‌توان به برنج دودی، برنج سبوسدار و برنج نیم‌دانه اشاره کرد. بخش قابل توجهی از برنج مصرفی در ایران از استان‌های شمال تامین می‌شود. علاوه بر شهرهای شمالی در استان فارس نیز برنج بسیار باکیفیتی تولید می‌شود که طرفداران زیادی دارد.

به‌جز برنج ایرانی که بسیار خوش‌طعم و خوش پخت است برنج هندی و پاکستانی نیز در ایران طرفداران بسیار زیادی دارد. ظاهر این نوع برنج بهتر از ظاهر برنج‌های ایرانی است و در هنگام پخت به خوبی قد می‌کشد. از طرف دیگر برنج پاکستانی و هندی از کیفیت مقبولی برخوردار است و قیمت پایین‌تری نسبت به برنج ایرانی دارد. به همین علت عده‌ی زیادی در سال‌های اخیر افراد زیادی به مصرف برنج هندی روی آورده‌اند و در مهمانی‌ها و مجالس نیز از این برنج استفاده شود. بسیاری از رستوران‌ها نیز این نوع برنج را در آشپزخانه‌هایشان به کار می‌برند. اما با این حال بهتر است برای تهیه این نوع برنج ها نیز سراغ خرید بهترین انواع برنج پاکستانی و هندی بروید که از کیفیت بالاتری برخوردار باشند.

هر ایرانی حداقل یک بار در روز برنج استفاده می‌کند. برنج در کنار خورش‌ها، انواع گوشت و حتی نوع طبخ طعم‌های متفاوتی پیدا می‌کند و باعث گستره بزرگ غذاها ایرانی شده است. در حالت کلی برنج به دو صورت پلویی یا چلویی تهیه می‌شود که شیوه پخت پلو و چلو کاملا متفاوت از پخت برنج است.

شاید دانستن تفاوت پلو و چلو جالب باشد. برنجی که به صورت پلویی پخته می‌شود معمولا موقع، یا قبل از دم کردن با مواد غذایی دیگری مخلوط می‌شود. مثل لوبیاپلو، عدس‌پلو، باقالی‌پلو، مرصع‌پلو و …؛ اما چلو برنج ساده و سفیدی است که همراه گوشت یا انواع خورش سرو می‌شود. چلو به دو صورت کته و آبکش پخته می‌شود.

دو نوع رایج برنج مصرفی، برنج سفید و برنج قهوه‌ای است. تفاوت این دو برنج تنها در رنگ آنها نیست بلکه مواد مغذی آنها نیز با یکدیگر متفاوت است. برنج سفید براثر آسیاب شدید به تغییر رنگ می‌دهد و بخشی از ویتامین‌ها و منگنز، فسفر و آهن خود را از دست می‌دهد. برای مثال در یک لیوان برنج پخته شده‌ی سفید حدود 0.5 گرم فیبر وجود دارد درحالیکه در همین حجم از برنج قهوه‌ای 3.5 گرم فیبر موجود است.

این ماده‌ی خوراکی علاوه بر مزایای فراوانی دارد می‌تواند به سلامتی نیز آسیب برساند. در این مقاله قصد داریم نقاط قوت و ضعف برنج را بررسی کنیم:

برنج از نظر سنتی طبعی خشک و سرد دارد و روش‌های طبخ آن میتواند این طبع را تغییر دهد. مثلا برنجی که به روش آبکش طبخ شود سرد و برنج کته طبعی گرم دارد. برنج سرشار از کربوهیدرات است. همانطور که می‌دانید کربوهیدرات‌ها به دو گروه ساده و پیچیده تقسیم می‌شود و به طورکلی نقش مهمی در تامین انرژی بدن دارند.

فواید مصرف برنج

یکی از دلایل اصلی وجود برنج در سبد غذایی ایرانیان، تاثیر آن در رشد انسان است. برنج به دلیل میزان بالای مواد مغذی یکی از غذاهای اصلی به شمار می‌آید. برنج دارای آب، پروتئین، نشاسته، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم و ویتامین ب ۱، ویتامین ب ۲ و ویتامین ب ۳ است، انواع گوشت گاو یا گوساله نیز دارای ویتامین ب 12 است که طبخ آن در کنار برنج آن را به یک وعده غذایی مغذی تبدیل خواهد کرد. مواد مغذی در برنج قهوه‌ای با برنج سفید متفاوت است. برنج به آسانی هضم می‌شود و خواص درمانی زیادی دارد.

خواص برنج برای پوست و مو

آنتی اکسیدان‌های موجود در برنج می‌تواند استحکام پوست صورت را افزایش دهد و چین و چروک‌های زیر چشم را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید. استفاده از محصولات جانبی برنج مثل پودر برنج و آرد برنج نیز می‌تواند درمانگر بیماری‌های پوستی باشد. مثلا از این مواد می‌توان به عنوان اسکراب صورت یا ماسک برای افزایش شفافیت و صاف کردن مو اشاره کرد.

پیشگیری از سرطان

برنج منبع غنی فیبر است که می‌تواند بدن را در برابر انواع سرطان محافظت کند علاوه بر آن ورم معده را درمان می کند و برای سلامت دستگاه گوارش مفید است. هم چنین از یبوست مزمن جلوگیری می‌کند. برنج آنتی اکسیدان‌های طبیعی را در بدن آزاد می‌کند. آنتی اکسیدان‌ها وظیفه‌ی مقابله در برابر رادیکال‌های آزاد را دارد و مانع تبدیل سلول‌های سالم به سلول‌های سرطانی می‌شود.

منبع غذایی عاری از کلسترول

برنج ماده‌ای بدون سدیم و کلسترول است که موجب متعادل شدن رژیم غذایی می‌شود. این ماده برای افرادی که از فشار خون بالا رنج می‌برند یک منبع غذایی عالی است. مقدار کمی از برنج می‌تواند سلامتی انسان را تضمین کند و انسان را سیر نگه دارد.

رشد باکتری‌های مفید و تحریک روده

نشاسته‌ی مقاوم در برنج پس از رسیدن به روده‌ها، باعث رشد باکتری‌های مفیدی می‌شود و عملکرد طبیعی روده‌ها را بهبود می‌بخشد. این نشاسته‌های نامحلول همچنین در کاهش تأثیر بیماری‌هایی مثل سندروم روده تحریک‌پذیر و اسهال مؤثر هستند.

ضرر و عوارض مصرف برنج

مصرف بیش از حد برنج سفید باعث افزایش قند خون می‌شود. علاوه بر آن افزایش وزن و چاقی را به دنبال دارد. برنج سفید می‌تواند ریسک ابتلا به دیابت نوع دوم را افزایش می‎دهد به منظور پیشگیری از این بیماری، باید برنج قهوه‌ای را جایگزین برنج سفید کرد. در اینجا می‌توانید با خواص برنج قهوه‌ای آشنا شوید. برنج‌های نامرغوب دارای مقدار بیش از حد مجاز آرسنیک هستند و مصرف این نوع برنج می‌تواند سلامت جنین را در هنگام بارداری به خطر بیاندازد.

همانطور که بررسی کردیم خواص برنج سفید از ضررهای آن بسیار بیشتر است. اما در هنگام مصرف برنج باید نکات مختلفی را درنظر گرفت. برای سالم‌تر شدن رژیم غذایی و بهبود استایل زندگی بهتر است از برنج قهوه‌ای استفاده شود زیرا منبع غنی‌تر ویتامین است. علاوه بر آن رعایت حد اعتدال در مصرف و ورزش کردن می‌تواند ریسک ابتلا به‌اضافه وزن و چاقی را کاهش دهد.