غذاهای سنتی و محلی کوردی

شهرهای کورد نشین ایران اکثرا در شمال غربی ایران قرار گرفته اند که بیشتر مردم ان نیز بومی و کورد زبان هستند. این شهرها در دامنه و دشت های رشته کوه های زاگرس قرار دارند که به این علت به یکی از تماشایی ترین مکان های ایران تبدیل شده اند. سالانه مردمان زیادی از سراسر ایران و دنیا به شهرهای شمال غربی سفر میکنند تا از این طبیعت زیبا لذت ببرند.

اما انچه مهم است شناخت و اطلاعات کافی در مورد این شهرها قبل از سفر است. اطلاعاتی در مورد مکان های گردشگری، لباس و پوشش مردم، سوغات و محصولات و همچنین غذاهای محلی و سنتی این شهرها. استان هایی همانند کردستان که اکثر شهرهای ان کوهستانی هستند غذایشان عطر دیگری دارد چون این غذاها همه با مواد اولیه تازه و سبزیجات گیاهی تهیه می شوند و بدون هیچ افزودنی ای بسیار مقوی میباشند. حال ما چند نوع غذای اصیل کوردی را به شما معرفی میکنیم تا در هنگام سفر به این شهرها از طعم خوبشان لذت ببرید.

1. آش دوغه وا یا دوخا

اش دوغه وا یکی از اشهای محلی و مورد علاقه ی مردم است که بیشتر در فصل سرد پخته میشود و طعمی ترش دارد که اکثرا دوغه وا را با نان محلی کلانه در کنار هم میخورند. اگر در فصلهای سرد به شهری همانند سنندج سفر کنید میتوانید در اکثر نقاط و رستوران ها این اش خوش طعم را سفارش بدهید.

2. کلانه

نان محلی کلانه یکی از لذیذ ترین نان های محلی کردستان است که در تمام فصل ها بخصوص در بهار و زمستان بیشتر پخته میشود. مواد اصلی کلانه ارد گندم و پیازچه  است به این صورت که اول خمیری از ارد تهیه کرده و یک لایه نازک از خمیر را بر روی سطح با وردنه نازک میکنند و بر روی یک دوم خمیر نازک و گرد شده پیازچه ی ریز شده را پخش میکنند و کمی به ان نمک میپاشند و قسمت دیگر را بر روی پیازچه ها پوشش میدهند و ان را بر روی ساج میگذارند تا نان بپزد بعد از یک لایه، لایه ی دیگر. در انتها این نان محلی را با کره چرب میکنند و به طور سلیقه ی با دوغ یا اش دوغه وا و یا ماست میل میکنند.

3. شلکینه

شلکینه یک نوع نان محلی و خاص استان کردستان می‌باشد که در بعضی شهرهای دیگر ایران نیز به صورت مشابه پخته میشود. شاید کمی مشابه باشند اما پخت این نان ها متفاوت است. در شهرهای دیگر شلکینه را با نام چزنک میشناسند. طعم این نان شیرین است و بیشتر در مراسم های خاص به عنوان عصرانه و یا صبحانه مصرف میشود. نان شلکینه را هم میتوان بر روی ساج پخت و هم در ماهیتابه. وجود مواد اولیه مقوی و سالم، چون آرد، تخم مرغ و شیر در شلکینه باعث خوشمزگی و سالم بودن این نام محلی شده است و شما می‌توانید برای میان وعده خود و کودکان از این شیرینی خوشمزه استفاده کنید. کودکان نیز مطمئنا عاشق شیرینی هستند، این نان محلی خوشمزه و سالم برای کودکان بسیار مفید و مقوی خواهد بود.

4. دانه کولانه

اش دانه کولانه یکی دیگر از اشهای مخصوص کردستان است که بیشتر در زمان رشد اولین دندان بچه پخته میشود و بسیار مرسوم است. این غذا در جشن دندان کودک بین مهمانان و همسایگان پخش شده و خبر از شادی دارد. در این آش از انواع حبوبات استفاده می شود به همین دلیل این آش بسیار مقوی است. علاوه بر آن در این آش از قلم گوسفندی نیز استفاده می شود که ارزش غذایی بسیار بالایی به ویژه برای کودکان در حال رشد برخوردار است.

5. دوینه (ترخینه ی خشک)

آش دوینه یک غذای کوردی است که از دوغ محلی درست می‌شود و معمولاً در فصل سرما پخت می‌شود و با توجه به مواد متشکله آن حاوی ارزش غذایی بسیار زیادی بوده و غذای مناسب برای سرماخوردگی در فصل سرد است. مردم کورد در اواخر تابستان دوینه ی خشک را درست میکنند و در فصل پاییز و زمستان از دوینه ی خشک استفاده کرده و اش دوینه میپزند. دوینه یکی از خوشمزه ترین و سالمترین غذاهای منطقه ی کردستان است که میتوان به عنوان سوغات نیز ان را خریداری کرد.

6. شه لم

شه لم یا شلمین یک اش مخصوص کردستان و کرمانشاه است و مانند دوینه ترش بوده و در هوای سرد پخته میشود. با اینکه شلمین همانند دوینه به صورت خشک فروخته میشود اما پخت ان کمی متفاوت است. هنگامی که شلمین خشک در حال پخت است میتوان از حبوبات و میوه های خشک و خشکبار همانند گردو به ان اضافه کرد که این بستگی به سلیقه ی فرد است.

7. کولیچه و شورمزه

کولیچه و شورمزه نیز یک غذای کوردی است که بعنوان یکی از غذاهای میان وعده محلی و محبوب شهر مهاباد پخته و مصرف میشود که به آن ساندویچ نخود هم گفته می شود. این غذای خوشمزه را میتوان با فلفل و دوغ محلی میل کرد . این میان وعده محلی در سال‌های اخیر به یکی از غذاهای پرطرفدار در میان گردشگران و مسافرانی که به مهاباد سفر می‌کنند تبدیل شده و از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار شده است.

8. کفته و شوربا

کفته و شوربا یک غذای کوردی است، که بسیار مورد مورد علاقه ی مردم کورد می باشد و بیشتر برای وعده ی نهار پخت میشود و بسیار لذیذ است. این غذا که به صورت کوفته درست میشود شاید شبیه به برخی کوفته های شهرهای دیگر باشد اما از لحاظ پخت و طعم بسیار متفاوت است. این غذا را در بسیاری از رستوران های سنتی کردستان میتوانید سفارش بدهد و همراه با ترشیجات و سبزی تازه میل نماید.

9. قایرمه کنگر

قایرمه یا کنگر سوخاری غذایی محلی کوردی است که با کته یا نان سرو می‌شود. در بهار، در همه کردستان و کرمانشاه، بساط قایرمه، بر پاست. چون این غذا برای کردهای سنندج و پاوه و هورامان طعم بهار را دارد. طعم رستنی هایی که از خاک می‌روید و زیر باران و آفتاب خدا قد می‌کشد و نوید زندگی و سرزندگی است. کنگر ، آرد، زیره، بکینگ پودر، تخم مرغ، آب یا شیر، کره، زعفران دم‍‌کرده و روغن مواد مورد نیاز برای طبخ این غذا هستند. شما میتوانید در بهار به کردستان سفر کنید و در کنار مردم مهمان نواز کردستان طعم خوب این غذا را بچشید.

10. خورشت ریواس

استان کردستان به علت دارار بودن شرایط مناسب کوهستانی در فصل بهار محل مناسبی برای رشد ریواس است در این فصل در بیشتر مناطق مرتفع کردستان میتوان به وفور ریواس یافت. از ریواس می توان به شکل های مختلفی استفاده کرد که یکی از ان خورشت ریواس است با استفاده از این گیاه و اضافه کردن موادی همچون گوشت گوسفندی، پیاز و نعنا و جعفری می توان این خورشت پرطرفدار کردستان را تهیه کرد.

11. هالاو

آش هالاو یکی از غذا های محلی و خوش طعم شهر سنندج است که میتوان به ان آبگوشت غوره هم گفت، چون غوره از مواد اصلی در تهیه آن به شمار می آید که با گوشت گوسفند پخته میشود. هالاو را میتوان هم به صورت اب گوشت و هم با برنج میل کرد. این غذا بیشتر در فصل پاییز پخته میشود و میتوان در وعده ی نهار و شام سرو کرد.

12. برساق

بِرساق نام یکی از نان‌های محلی کردستان است که طعمی شیرین دارد و به عنوان شیرینی در میان وعده با چای و یا ماست سرو میشود. برای خمیر این نان محلی از موادی همچون شیر، شکر، تخم مرغ، آرد، روغن جامد، نمک استفاده میشود که در اخر در روغن داغ به شکل سلیقه ی سرخ میشود.

13. نان خرمایی

نان خرمایی کرمانشاه یک شیرینیهای سنتی و محلی کرمانشاه است که در کل کشور بخاطر طعم خوب ان معروف است و به تمام کشور و خارج از کشور صادر میشود. این شیرینی که دارای مواد بسیار مقوی مانند خرما و گردو است می تواند به عنوان یک میان وعده و یا صبحانه با چای میل شود. نان خرمایی کرمانشاه یکی از سوغات های اصلی این استان است.

14. نان برنجی کرمانشاه

نان برنجی یکی دیگر از شیرینی های معروف مخصوص کرمانشاه است که به عنوان یکی دیگر از سوغات های کرمانشاه عرضه ی بازار میشود. نان برنجی را میتوان به عنوان میان وعده با چایی میل نمود. البته نان برنجی کرمانشاه بیشتر در عید نوروز پخته میشود و در این جشن بین مهمانان و دوستان پخش میشود. نان برنجی نماد شیرینی زندگی و شروع یک سال خوب است.

15. قیمه و کورگ

قیمه و کورگ یک غذای کوردی بسیار مقوی مخصوص شهر سنندج است. در زبان کوردی کورگ منظور همان تره است. این غذای بسیار لذیذ بیشتر در بهار و تابستان پخته میشود و یک وعده ی کامل غذایی محسوب میشود که میتوان همراه با گوجه، نان محلی و ترشیجات و یا سالاد به طور سلیقه ای میل نمود.

16. فروجاو

فروج در زبان کوردی به معنی مرغ است و فروجاو منظور همان اب مرغ است. فروجاو که به ان ابگوشت مرغ هم گفته میشود یک غذای محلی مختص کردستان است که در چهار فصل و بیشتر در فصل های سرد پخته میشود. این غذا بسیار مقوی است که میتواند غذای بسیار مناسبی برای افزایش نیروی جسمانی کودکان و افراد مریض باشد. فروجاو را میتوان با سبزی و لیموی تازه میل کرد.

17. قیسی و رون

قیسی و رون یک غذای کوردی است که اغلب در زمان برداشت زردالو پخته میشود. قیسی در زمان کردی همان زرد الو است که هم می توان به صورت خشک و هم به صورت میوه در پخت این غذا استفاده و در روغن و یا کره ی محلی سرخ کرد. این غذا را میتوان به عنوان میان وعده و یا دسر همراه با شکر میل کرد.