مزاج شناسی، لیست مواد غذایی با طبع سرد و گرم برای انواع مزاج ها

متأسفانه امروزه اکثر مردم از آنجایی که مزاج خود را نمی شناسند، به طور روزانه از غذاها و نوشیدنی هایی استفاده می کنند که با مزاجشان سازگاری ندارد و همین امر باعث شده این دسته از افراد در معرض انواع بیماری ها قرار بگیرند و یا به بیماری های مختلف مبتلا شوند.

اساس پیشگیری و درمان بیماری در طب سنتی بر شناخت چهار نوع مزاج استوار است، در واقع هر فردی برای حفظ سلامت خود و همچنین درمان خود باید مزاج مادرزادی و مزاج غالب خود را بشناسد تا بتواند تغذیه خود را نسبت به مزاجش تنظیم کند.

مزاج ذاتی و مزاج اکتسابی چه تفاوتی دارند؟

1. مزاج ذاتی (مادرزادی): مزاجی است که انسان با آن متولد می شود.
2. مزاج اکتسابی (تصادفی): مزاج تصادفی ممکن است با تغییر در مزاج ذاتی ایجاد شود. این تغییرات می تواند ناشی از عواملی مانند فصل، سن، جنسیت، محل زندگی، حالات روحی و روانی و … باشد.

مزاج شناسی

مزاج در لغت به معنای ترکیب کردن است. هر ترکیب از هر چهار عنصر (آتش، هوا، آب و خاک) تشکیل شده است و تفاوت مقدار این عناصر در اجسام، آنها را از یکدیگر متمایز می کند و باعث ایجاد مزاج متفاوت می شود. مقدار و نسبت هر یک از این عناصر، ترکیب مزاج را تعیین خواهد کرد.

 شما با مزاج شناسی و تشخیص مزاج خود می توانید تغذیه و سبک زندگی خود را تنظیم کنید.

انواع مزاج

• بلغمی، مزاج بلغمی سرد و مرطوب است. عنصر = آب
• دموی، مزاج دموی گرم و مرطوب است. عنصر = هوا
  
• صفراوی، مزاج صفرایی گرم و خشک است. عنصر = آتش
• سوداوی، مزاج سودایی سرد و خشک است. عنصر = زمین

خصوصیات افراد با مزاج های مختلف

1. مزاج بلغمی (سرد و مرطوب) عنصر آب

• افراد دارای مزاج بلغمی معمولا نسبت به سایر افراد بیشتر احساس سرما می کنند و اکثرا دست ها و پاهایشان سرد است.
• این افراد اکثرا دارای پوستی روشن، ظریف و نازک با موهای کم پشت هستند.
• بلغمی مزاج ها اندامی درشت دارند و با ترکیب بدنی با نسبت بیشتری از چربی به جای بافت عضلانی به سرعت وزن اضافه می کنند و بیش از حد می خوابند و هنگامی که از خواب بیدار می شوند احساس می کنند که به اندازه کافی نمی خوابند و اکثرا دچار سرگیجه شده و خسته هستند.
• این افراد مستعد بیدار شدن با پا و دست های متورم و صورت پف کرده به خصوص بعد از خواب در عصر هستند.
• به دلیل مرطوب بودن بدن و مغز، حافظه ضعیف‌تر و کوتاه‌تری نسبت به سایر مزاج‌ها دارند، زیرا رطوبت و سردی باعث کاهش انتقال و ذخیره داده‌ها می‌شود.
• افراد مبتلا به مزاج سرد و مرطوب، اکثرا صبور و آرام هستند و می‌توانند با افراد مختلف با انواع اعتقادات کنار آیند.
•  اکثرا این افراد داری فشار خون پایین بوده و نبض قوی و رگ برجسته ندارند.
• این افراد اکثرا به غذاهای ترش، لبنیات و مایعات بیش از حد حساس بوده و باید مصرف آن را کاهش دهند.

2. مزاج دموی (گرم و مرطوب) عنصر هوا

• افراد با مزاج دموی اغلب استخوان‌های درشت و قد بلند و قدرت بدنی بالایی دارند.
• آنها روابط اجتماعی بالایی دارند، شوخ طبع و خوش خلق هستند و به راحتی با دیگران هماهنگ می شوند.
• دموی مزاج ها اکثرا پر مو هستند البته ممکن است با بالا رفتن سن دچار ریزش مو و طاسی شوند.
• این افراد در هوای گرم و مرطوب دچار بی قراری و بی حالی می شوند و این هوا مناسبشان نیست.
• آنها خوب می خوابند اما می توانند تا دیر وقت بیدار ماندن را نیز تحمل کنند.
• افراد با طبع گرم و مرطوب اکثرا پوستی گرم، قرمز، مرطوب و نرم دارند.
• افراد با طبع گرم و مرطوب، شجاع، جسور و دارای اعتماد به نفس بالایی هستند.
• آنها اخلاق خوب، صمیمانه، دوستانه و آرام دارند اما اگر عصبانی شوند، رفتارهای پرخطر نشان می دهند.
• مزاج گرم و مرطوب قدرت حرکات بدن آنها را افزایش می دهد و باعث میل و قدرت جنسی بالایی در آنها می شود.
• انها رگ های برجسته، نبض پر و قوی دارند اما این افراد در معرض خطر بیماری های قلبی عروقی و فشار خون بالا هستند.

3. مزاج صفراوی (گرم و خشک) عنصر آتش

• مزاج های صفرایی افرادی هستند که معمولا در تابستان نمی توانند هوای گرم را تحمل کنند اما در زمستان احساس خوبی دارند و معمولا در زمستان لباس زیادی نمی پوشند و با خوردن غذاهای گرم بیمار می شوند.
• افرادی که مزاج صفرایی دارند موهای کم پشتی داشته و معمولا از ریزش مو در قسمت جلوی سر رنج می برند و به دلیل گرما و خشکی زیاد، بیشتر در معرض طاسی هستند. آنها همچنین موهای ضخیم، مجعد، قهوه ای یا مشکی دارند.
• بدن باریک با کمر و ساق پا کمی پهن، عضلات کشیده، شانه های متوسط ​​و شکم کمی برجسته و رگ های نیمه آشکار و بزرگ از نشانه های این افراد است.
• رنگ پوست آنها کمی زرد بوده و پوست گرم و خشک دارند.
• آنها تمایل به خوردن غذاهای ترش مانند سرکه، تمرهندی، لیمو و … دارند اما هنگام خوردن غذاهای بسیار گرم ممکن است دچار خارش و کهیر شوند.
• افراد دارای مزاج صفراوی به سرعت عصبانی می شوند و عصبانیت آنها به زودی فروکش می کند آنها اکثرا دارای نبض پر و قوی با رگ های برجسته هستند.
• آنها دقیق، منظم و تیزبین بوده و در انجام کارها چابک و سریع هستند.
• افراد با مزاج صفراوی زیاد نمی خوابند، سبک خوابند و حافظه قوی و قدرت یادگیری بالایی دارند.
• این افراد دارای روابط اجتماعی قوی هستند اما اکثرا عجول و بی قرارند.
• انها خشکی دهان و تشنگی مفرط دارند و اکثرا به یبوست دچار می شوند.

4. مزاج سوداوی (سرد و خشک) عنصر زمین یا خاک

• اکثر افراد سوداوی رنگ پوست تیره دارند و ممکن است کک و مک تیره روی پوستشان ظاهر شود. آنها در مقایسه با افراد هم سن و سال خود پوست خشک تری دارند.
• اکثر این افراد لاغر و ضعیف بوده و موهای نازکی روی سر و موهای زیادی روی بدن خود دارند.
• آنها اشتهای کاذب دارند و بیشتر در طول روز چندین وعده غذایی کوچک می خورند، اما به راحتی وزن اضافه نمی کنند.
• افراد سوداوی افکار زیادی در ذهن خود دارند و از بی خوابی شکایت دارند.
• این افراد درونگرا و مستعد اختلالات روانپزشکی بوده و در انجام کارها حساس، دقیق و کمی وسواسی هستند.
• انها در صورت مصرف غذاهای سرد، افسرده و بی نشاط و مریض می شوند.
• سردی و خشکی مزاج، باعث تیرگی و لاغری صورت و همچنین اختلالات روانی می شود که اگر آن را اصلاح نکنید دچار بیماری های مختلفی خواهید شد.
• سردی و خشکی مزاج باعث ناتوانی، کسالت، ناامیدی، بی حالی، گوشه گیری، یبوست، بی اشتهایی و کاهش وزن، نیاز مداوم به گریه بی دلیل، حساسیت مفرط، کهیر، دردهای بی دلیل در بدن و … می شود.

لیست مواد غذایی با طبع سرد و گرم

افرادی که مزاج صفراوی و یا دموی دارند باید غذاها خنک و سردی مثل آش انار و آش آلو و آب زرشک و خیار و مرکبات و ماست و… مصرف کنند تا گرمی و حرارت ذاتی بدنشان به حد تعادل برسد و در سلامت جسمانی قرار بگیرند. چنین افرادی باید کمتر گرمی بخورد و هرگاه غذاهای گرم مصرف می کنند به همراه آن اقلام سرد و خنک نیز بخورد. در غیر این صورت عوارض گرمی ( جوش و خارش بدن، گرگرفتگی، بیقراری، کهیر، سوزش ادرار، سوزش سر دل، آفت دهان و… ) آنها را آزار خواهد داد.

بر عکس افرادی که طبع سرد بلغمی یا سوداوی دارد باید غذا های گرم مصرف کند تا سردی ذاتی بدن انها معتدل شود تا به سلامت و تعادل جسمی برسند. این افراد باید کمتر سردی بخورد و هرگاه غذاهای سرد مصرف می کنند باید همراه آن اقلام گرم را نیز مصرف کنند در غیر این صورت عوارض سردی (بی حالی ضعف و سستی، خواب آلودگی، نفخ معده، پف آلودگی صورت و …) ممکن است آنها را آزار دهد.

برخی از  میوه، دانه و سبزیهای طبع سرد شامل است از:

انگور، موز الوچه، اناناس، هندوانه، گلابی، لیمو ترش، سیب، گوجه فرنگی، کدو حلوایی، توت فرنگی، خیار، باقلا، پرتقال، بلوبری، خربزه، اوکادو، تمشک، نارگیل، انار، زرشک، زردالو، هلو، گیلاس ترش، فندق، گشنیز، ذرت، ماش، بامیه، نارنج، قارچ، کدو حلوایی، کدو سبز، کیوی، نخود فرنگی، نارنگی، توت سیاه، گریپ فروت، لیمو، ریواس ، بید مشک و …

برخی از  میوه، دانه و سبزیهای طبع گرم شامل است از:

توت سفید، انجیر، خرما، نیشکر، پسته، بلوط، زیتون سیاه، زنجبیل، بادام، کشمش، تخم شربتی، انبه، گردو، زعفران، فلفل، خرمالو، دارچین، سنجد، موسیر، قهوه، سیاه دانه، زیره سیاه، بادام تلخ، بادام وحشی، بادام هندی، دانه و روغن افتابگردان، تره فرنگی، جعفری، بادام شیرین، جوز هندی، چغندر، فلفل سیاه، مرزه، چای سیاه و سبز، زردچوبه، هل، میخک، وانیل، بابونه، رزماری، سیر و …

برخی از غذاهای طبع سرد شامل است از:

ماکارونی، لازانیا، سالاد الویه، اسفناج، خوراک قارچ، سالاد کاهو، خیار گوجه، سیب زمینی، شیربرنج، فرنی، کوکو سبزی، میرزاقاسمی، رشته پلو، شوربای ترش، خورش بامیه، البالو پلو، ترشیجات، ماهی پلو، دوغ، ماست، پنیر، شیر، جوجه کباب، آش غوره، آش جو، آش دوغ، زرشک پلو، خورش ریواس، باقلا پلو، خوراک مرغ، عدس پلو و …

برخی از غذاهای طبع گرم شامل است از:

آبگوشت، آش شعله قلم کار، بریانی، حلوا، زیره پلو، قرمه سبزی، کباب کوبیده، فسنجان، عسل، فلافل، بادمجان، شوید پلو، زرده تخم مرغ، قیمه، کاچی، کوفته ریزه، قلیه میگو، خوراک کنگر، نبات، روغن حیوانی و کره، جگر کبابی، نخودپلو، هویج پلو، پیاز پلو و …